Op 18 maart 2021 overleed op 69-jarige leeftijd Soender Hanoeman, de bekende onderwijsdeskundige en politiek commentator. Hij was al enige tijd ziek, maar ik schrok toch toen ik de boodschap kreeg. Op 12 februari belde hij me om te vertellen dat zijn ziekte was verergerd en dat hij zou worden opgenomen. Dat zou de laatste keer zijn dat we met elkaar spraken. We belden elkaar niet vaak maar stuurden elkaar via whatsapp regelmatig boodschappen.
Op 26 februari 2021 stuurde hij me een boodschap. Een foto van een op de palm van een uitgestrekte hand staande fles gevuld met vuur. Het is donker, de avond valt. De hand strekt zich uit naar een grijsgroene achtergrond, misschien een rivier. Over de foto was de tekst geprojecteerd .”Know that, nothing stays the same”. Ik schreef terug: “Stay strong my friend”. Waarop hij : “Yes yes my best friend Wim” Dat was zijn laatste whatsapp bericht.
Het heengaan van Soender Hanoeman laat een grote leegte achter. In de eerste plaats natuurlijk bij zijn vrouw Andjana en zijn familie, maar ook bij de vele vrienden met wie hij jarenlang in verenigingsverband heeft samengewerkt op allerlei gebied. Hij was een verwoed liefhebber van zangvogels en koesterde ze als zijn baby’s. Hij hield van sport. Hij is blijven voetballen totdat zijn ziekte het hem onmogelijk maakte. Zijn grootste passie was het onderwijs. Hij klom door studie op van onderwijzer tot schoolhoofd en haalde vervolgens een academische graad in de onderwijskunde. Hij was jarenlang hoofd van de afdeling Curriculumontwikkeling van het Ministerie van Onderwijs en Volksontwikkeling en raakte daar in 2011verwikkeld in een controverse over een foto in een geschiedenisboek van tegen Bouterse protesterende mensen. Onderwijs was zijn passie, en hij was een rebel.
Als bestuurslid van de Vereniging Arya Dewaker en voorziiter van de Stichting Scholengemeenschap Arya Dewaker had hij de moed een uiterst kritische verklaring te publiceren tegen het beleid van de regering Bouterse. Hij werd in 2016 lid van het SetiSRnan platform en verzorgde daar enkele lezingen. Hij was in 2017 aanwezig bij haast alle demonstraties van Wij zijn Moe, Maisha Neus en andere activisten. Hij was betrokken bij de door SetiSRnan georganiseerde vergaderingen waarin getracht werd de verschillende activisten te verenigen in het zogenoemde Burgercollectief. Hij behoorde in 2019 tot de oprichters van het Actiecomite ALCOA, dat strijd voerde tegen de deal tussen regering Bouterse en ALCOA over de beeindiging van de Brokopondo-overeenkomst. Hij was trekker van het actiecomite van de Bond van Gepensioneerden in Overheidsdienst (BBGO) dat in 2020 demonstraties organiseerde voor de rechten van de gepensioneerden. Hij was een veelgevraagde opiniemaker die vaak door journalisten werd geïnterviewd over onderwijskwesties en politiek-bestuurlijke zaken.
Ergens eind 2020 hadden we de laatste bestuursvergadering van de Stichting Ressortontwikkeling Flora waarbij Soender Hanoeman aanwezig was. Omdat er geen quorum was, hadden we de gelegenheid om te praten over de situatie in het land. Zo kwamen we op zijn stokpaardje. Het onderwijs. Het was een heel interessante discussie. Hij vond bijvoorbeeld het verplicht stellen van gymnastiek of schoolsport voor alle kinderen ongewenst. Het is hier niet de plaats om op die discussie in te gaan, maar ik had altijd in mijn hoofd dat we er nog eens over moesten praten. Ach, zoveel dingen die er nog gezegd moesten worden, zoveel plannen die we nog hadden, met Stichting Ressortontwikkeling Flora en Actiecomité ALCOA.
Mijn vrouw werkte in de jaren zeventig-tachtig samen met de echtgenote van Soender Hanoeman in het laboratorium van het Diakonessenhuis. Onze band gaat tot die tijd terug. Vanaf de jaren negentig zat hij met mij in het bestuur van Stichting Ressortontwikkeling Flora, een organisatie die in 1993 was opgericht door wijlen George Pindon.
Mijn dochter zei dat ze me begreep toen ik verzuchtte dat ik geen zin meer had om door te gaan met SetiSRnan nu Soender er niet meer is. Zij weet hoe Soender me steunde tegen de aanvallen van personen die van het platform een politieke partij wilden maken. Zij was getuige van de vele vergaderingen van SetiSRnan in de jaren 2016-2020 waarin hij de voorzittershamer hanteerde, wat hij altijd op uitstekende wijze deed. Veelpraters wist hij op diplomatieke wijze in te tomen, en muurbloempjes wist hij naar voren te lokken. In discussies over politiek, religie en sport had hij altijd een stimulerende bijdrage.
Hij was een man die zich hield aan afspraken. Als hij je iets beloofde dan hield hij zich daaraan. Hij had discipline. Bleef nooit zomaar weg van een vergadering of een afspraak. Hij was een man op wie je kon rekenen.
Soender was ook een sportman. Hij heeft gevoetbald voor verschillende ploegen, Funmakers en laatstelijk Malhoeboys. Stond bekend als een talentvolle linksbuitenspeler die mooie doelpunten kon maken. Had een mooie flamboyante passeertechniek.
Ik zal Soender in de komende jaren, als die mij gegund zijn, blijven gedenken, in zijn vele facetten, maar het meest als een strijder voor recht en een activist voor de emancipatie van achtergestelden. Hij geloofde heilig in de emanciperende rol van het onderwijs. Hij gaf zelf het goede voorbeeld. Hij bleef zijn hele leven studeren en klom op van dropout tot academicus. Hij vond het jammer dat hij door omstandigheden zijn proefschrift niet heeft kunnen afronden.
Mijn vrouw herinnert zich nog de dag aan het werk toen Soenders toekomstige vrouw stralend op haar af kwam en zei: “Ik heb een geweldig leuke jongen ontmoet. En weet je wat? Hij léést!!”
Zij had direct zijn grote kwaliteit ontdekt. Misschien deed Soender haar denken aan haar vader, die zichzelf had leren lezen door elke dag de krant uit te pluizen. Ja, de mensen van Sohawenweg geloofden in vooruitgang door kennis en Soender Hanoeman maakte het waar.
Soender Hanoeman ging heen, maar hij liet veel achter voor anderen om mee door te gaan. Wij kunnen zijn nagedachtenis eren door zijn strijd voor een rechtvaardige samenleving voort te zetten.
Paramaribo,
20 maart 2021
Wim Bakker
