Cylene France is de nieuwe directeur van de Vereniging van Inheemse Dorpshoofden in Suriname (Vids). Haar inspiratie voor deze gezaghebbende post komt allereerst voort uit haar inheemse identiteit, die in haar jonge jaren voor flink wat onbegrip zorgde. In de schoolbanken werd France, die geboren is in Paramaribo, juist vanwege die inheemse achtergrond anders behandeld en moest vaak misplaatste opmerkingen incasseren. Er werd spot gedreven met het inheems zijn door niet inheemse klasgenoten en dit ervaarde zij als zeer negatief. Grappen maken over inheemsen, over het buitenleven en de leefgewoonten lieten geen positieve indruk achter bij Francis. “Ik kon er niet tegen en kon het niet begrijpen”, vertelt zij. Het onbegrip over de cultuur van de inheemse samenleving is er nog steeds bij grote delen van de samenleving, stelt zij tegenover Dagblad Suriname. Nu hoort Francis van jongeren, vaak van degenen die in internaten wonen, dat het onbegrip er nog is. “Soms lijkt het erop alsof het veel erger is geworden”, merkt zij op. “Jongeren haken vaak af op school. Het treft mij, want ik heb het zelf ook meegemaakt, notabene in de stad.” Francis vertelt dat zulke zaken ook voorkomen op andere plekken dan de school alleen. Daarom deelt zij haar ervaringen met de mensen in de dorpen en deze momenten zijn belangrijk, zodat naar verbetering gewerkt kan worden. Het streven van de nieuwbakken voorzitter is om de positie van de inheemsen te versterken en daarvoor is ook een taak weggelegd voor de overheid. Ook van binnenuit zijn initiatieven belangrijk, meldt de directeur. “Op het gebied van taalontwikkeling zijn er samenwerkingsmodellen, waarbij de taal centraal staat.” Ze noemt de vertaling van de bijbel. “Dit soort processen zijn belangrijk, zodat de taal niet verdwijnt.” Op dorpsniveau zijn er samenwerkingen. Ook met jongeren wordt er gesproken en worden activiteiten ontwikkeld.
Woongebieden
Het is ook belangrijk is dat de gebieden waar de inheemsen leven, hun status niet verliezen en de grondenrechten worden erkend. “De bedreigingen van buiten uit zijn van verschillende aard en hebben invloed op de taal. Bedenk maar wat de impact is wanneer wij onze traditionele activiteiten niet kunnen voortzetten. De wijze van overdracht van taal en kennis op de traditionele wijze speelt een hele belangrijke rol in de inheemse cultuur. De inspanningen voor de grondenrechten gaan daarom onvermoeibaar door”, licht France toe. “De gebieden waar wij wonen, zijn niet bij wet erkend en worden uitgegeven.” France noemt de commissie die in het leven was geroepen tijdens de vorige regeerperiode. “Er is ook een conceptwet ingediend bij het parlement. De Vids vindt de relatie met de overheid heel belangrijk en probeert op structurele basis overleg te voeren. Wij kijken voorwaarts en kunnen niet opnieuw bij het begin beginnen”, besluit France.
RB
