In de nacht van 24 op 25 februari 1980 werd Suriname wakker geschud door een militaire machtsovername. Onderofficieren grepen naar de macht. Om enigszins te begrijpen hoe Bouterse en zijn kameraden het deden en wat zij deden, werd de geschiedenis van de revolutie besproken met meerdere personen in een decor, dat gedurende 41 jaar zo veranderd is.
Gewapende machtsovername
Uit de gesprekken werd geboetseerd: “Er hingen donkere wolken boven Suriname. De Bond Militair Kader (Bomika) roerde zich. Ze werden padvinders genoemd en als querulanten, rebellerende onderofficieren bestempeld. Zij voelden zich aangetast in hun militaire eer. De staatsgreep was hun kans op macht.”
De drang naar vooruitgang
“Iedereen streeft naar vooruitgang. Bouterse praat zijn optreden goed met: “Ik wil Suriname verbeteren”. Dit trekje spreekt mensen aan. Macht motiveerde de leider van de revolutie, maakte hem daadkrachtiger en blind voor risico’s. De dictator denkt zeer geliefd te zijn en denkt dat de mensen voor hem door vuur gaan.”
Redder van zijn volk
“Bouterse is zelfingenomen en ziet zichzelf als de redder van ‘zijn volk’. Hij weet beter dan wie dan ook dat zijn dictatoriale macht kwetsbaar is en dat het honger naar meer, met zich meebrengt. Machtswellust duldt geen tegenspraak. Als dat plaatsvindt, wordt gereageerd met nog meer machtsvertoon. Als er iets misgaat, neemt paranoia toe en wordt de schuld gegeven aan externe factoren en stoorzenders. A no mi.”
Hand- en spandiensten
“Bouterse heeft vanaf dag één kunnen rekenen op hand- en spandiensten van functionele groepen in de samenleving. Hij heeft deze groepen veel narigheid bezorgd. Door als een spijtzwam te werk te gaan, heeft hij verdeeldheid teweeggebracht binnen politieke partijen, de vakbeweging en andere functionele groepen en organisaties. Menig individu werd geruïneerd.”
Miskleunen
In de Surinaamse samenleving wordt vaak het verwijt gehoord dat politiek linksgeoriënteerde groepen en individuen voor een belangrijk deel verantwoordelijk zijn voor de scheve gang van zaken binnen de revolutie. “De verantwoordelijkheid voor grote miskleunen van de revolutie kunnen niet zondermeer in de schoenen van links-Suriname worden geschoven. Zij waren enthousiast. Zij hadden geen beslissende inbreng. Ze hebben zich opportunistische geschaard achter de militairen in de verwachting om een marxistisch leninistische revolutie door te voeren. Een poosje leek het ook die kant op te gaan.”
De 25 Februari Beweging
“De Progressieve Arbeiders en Landbouwers en de Revolutionaire Volkspartij hebben zich als groep openlijk geschaard achter de machtsovername van de militairen. Diverse personen, die gerelateerd waren aan verschillende linkse stromingen, sloten zich aan. Zij hebben met ijver, kennis en ideologie een grote rol gespeeld bij het oprichten van volkscomité ’s. Zij hebben zich als geen ander ingezet om de 25 Februari Beweging, de voorloper van de NDP, gestalte te geven.”
Kritische instelling ging verloren
“De ‘progressieven’ hebben veel gedaan en hard gewerkt om socialistische structuren op te zetten. Menigeen heeft door het militair overwicht de kritische instelling verloren, waardoor de verpaupering om zich heen kon grijpen. De communisten en socialisten van gisteren, die iets heel anders wilden, zijn uiteindelijk verdorven geraakt en zijn veel erger geworden dan de oude politiek die zij wilden veranderen.”
HD
