Wanneer mensen het niet eens zijn met elkaar, zeggen ze vaak, ‘ik zie het anders.’ En daarmee slaan ze de spijker op de kop. Dat jij een andere mening hebt of een andere reactie laat zien, heeft alles te maken met jouw perceptie, dus met de manier waarop jij naar iets kijkt. Ieder van ons ziet, hoort, ruikt, voelt en proeft wat anders, kijkt door een andere bril. Onenigheid, conflicten, miscommunicatie, het is allemaal te herleiden tot verschillen in perceptie. Je daar bewust van zijn is het begin van persoonlijke ontwikkeling en effectiviteit. Perceptie betekent letterlijk waarneming. We streven zo vaak naar een zo groot mogelijke objectiviteit, toch is waarneming in wezen subjectief, oftewel persoonlijk. Ieder van ons ziet andere dingen en ziet de dingen anders. We zien andere dingen omdat we selectief waarnemen: we zien maar een stukje van de werkelijkheid, nemen maar een beperkt deel van alle aangeboden informatie bewust waar. De reden daarvoor is simpel: als we alles zouden waarnemen, werden we knettergek. We zien de dingen anders omdat alles wat we waarnemen wordt gefilterd door een soort innerlijke zeef. Externe gebeurtenissen gaan door onze persoonlijke interne filters. Ze worden beïnvloed door onze ervaringen, beslissingen, waarden en overtuigingen. Kortom, twee mensen kunnen naar hetzelfde kijken, het niet met elkaar eens zijn en toch allebei gelijk hebben. Vroeger deden we als kinderen vaak het spelletje ‘ik zie, ik zie wat jij niet ziet!’ Je moest dan raden wat de ander zag middels vage hints over wat die ander wel zag en jij (nog) niet. Je won als je de hints zo vaag of misleidend wist te houden dat de ander het niet raadde en het opgaf. Het spelletje ging exclusief over de zogenoemde objectieve eigenschappen. Als volwassene leren we dat wat de ander ziet, heel vaak niet is wat jij ziet. We kunnen het wel eens zijn over de visuele uiterlijkheden van het object – ik zie wat jij ook ziet – maar we zullen verschillen in de betekenisgeving of interpretatie van wat we zien. Bijvoorbeeld we zien allen de uiterlijke tekenen dat Suriname failliet is en toch zijn er verschillen in interpretatie. Er zijn mensen die kijken, maar het faillissement niet zien en daarom blijven eisen en vragen, terwijl anderen duidelijk een verarmd, kapot land zien en hun eisen daarom opschorten totdat het land weer op de rails is. Waarneming is, hoe simpel het op het eerste gezicht ook lijkt, een vrij gecompliceerd proces waarbij zowel onze zintuigen als geest onlosmakelijk betrokken zijn. Daarom kunnen mensen tegen eenzelfde persoon of situatie aankijken en toch op verschillende manieren interpreteren. Bijvoorbeeld, ik hoorde laatst een interessante interpretatie van twee mannen, over het beleid van de vorige en de huidige regering. Het was een interpretatie waar ik zelf nooit op zou zijn gekomen. Die ene man zei dat Bouterse tijdens zijn regeerperiode niet had gediscrimineerd of zich had schuldig gemaakt aan voorkeursbehandelingen. Op zijn kabinet waren alle bevolkingsgroepen vertegenwoordigd. Hij constateerde daarom dat zijn regering op dat punt het beste voorbeeld was boven alle andere regeringen. Over de regering Santhoki zei hij dat die wel de voorkeur geeft aan het benoemen van Hindoestanen op zijn kabinet dus dat hij daarom wel discrimineert en zich schuldig maakt aan voorkeursbehandelingen. De andere man die ook beide regeringen had geobserveerd, redeneerde als volgt:” “Het klopt dat alle rassen vertegenwoordigd waren in de vorige regering en dat de vp zelfs een Hindoestaan was. Maar de interpretatie die jij hieraan geeft is niet juist. Ik kijk naar hetzelfde en zie het toch anders. In mijn ogen verdient hij op dit punt geen schouderklopje, daar het binnenhalen van de mensen niet bewust gericht was op het streven om zijn kabinet te bemannen met alle rassen. Bouterse zag namelijk geen ras. Hij zag alleen een mens die hij kon gebruiken. Voor hem was ‘t namelijk van het allergrootste belang dat de man of vrouw die werd binnen gehaald, bereid was mee te doen aan omkoping, corruptie, frauderen, diefstal, leugen en bedrog en dit soort mensen vind je onder alle rassen. Iemand die zich leende voor onfrisse handelingen, zou namelijk nooit verraad kunnen plegen of uit de school klappen omdat hij er zelf bij betrokken was. Hij verzamelde dus bewust mensen met dezelfde corrupte mentaliteit om zich heen en dan was ras niet belangrijk. Het gevolg was, veel vriendjespolitiek waardoor mensen vaak op functies werden geregeld waar ze niet geschikt voor waren en die werden dan ook weer snel vervangen. Er werden aan mensen van alle rassen diensten verleend en zij bewezen hem op hun beurt weer een wederdienst. Zijn instelling was dus ‘ras is niet van belang, jij wast mijn handen, dan was ik de jouwe. En wat de huidige regering betreft, het klopt dat er veel Hindoestanen zijn binnengehaald. De ABOP heeft ook alleen boslandcreolen op posten benoemd. Elk kijkt eerst in zijn eigen kweekvijver alvorens in de vijver van een ander te gaan vissen. Daar is niets mis mee als de mensen die benoemd worden maar capabel zijn. De huidige regering wordt gevormd door vier politieke partijen. Het gros kijkt bij benoemingen of de persoon geschikt is voor die functie. Ze zijn op zoek naar capabele mensen die kunnen meehelpen om het land op te bouwen. Ze gaan weldoordacht te werk en zullen daarom niet zo snel mensen vervangen. Kijk maar naar de minister van financiën, buitenlandse zaken, OW, onderwijs, allemaal zeer capabel voor hun functie, dat hebben ze de afgelopen zes maanden wel bewezen.” Kortom twee mannen hebben naar het beleid van de vorige en de huidige regering gekeken en het zeer verschillend geïnterpreteerd omdat ze beiden subjectief waarnemen en zich hebben laten beïnvloeden door hun ervaringen uit het verleden. Net zo kijken aanhangers van Bouterse naar het volk en vinden dat het volk boft met zo’n leider. Ze roepen hardop dat hij goed voor het arme volk heeft gezorgd. Een ander kijkt naar dezelfde situatie waarin het volk verkeert en concludeert dat hij het volk afhankelijk heeft gemaakt en verder heeft verarmd. De een juicht als Brunswijk geld strooit voor het volk en prijst het als een gul gebaar terwijl de ander het ervaart als een belediging en liever ziet dat hij het geld doneert aan een instelling. De een zegt dat deze regering bezig is om de eenheid onder de bevolking weg te slaan en de hindoestaan tegen de creool op te zetten en de ander zegt dat niet de regering of een politieke partij hiervan de oorzaak is maar dat de houding, de opstelling van het volk zelf daar debet aan is omdat ze zich blindstaren op ras en weigeren elkaar als landgenoot te zien en te accepteren. De een zegt spottend over de First lady dat ze arrogant is en zich verbeeldt alleen de intelligentie in pacht te hebben en de ander is blij met die intelligentie en hoopt dat ze het land misschien kan helpen en gunt haar daarom een kans om zich te bewijzen. En zo zijn er vele voorbeelden te noemen van kijken naar eenzelfde situatie en die zeer verschillend interpreteren. Dan zijn er ook nog van die mensen die de situatie aanschouwen en de feiten kennen maar weigeren om hun interpretatie hardop uit te spreken omdat ze alles en iedereen te vriend willen houden. Dat is wel lekker veilig, maar oogst geen respect.
“Be who you are and say what you feel, because those who mind, don’t matter and those who matter don’t mind.”
Josta Vaseur
