Politici worden regelmatig geteisterd door een ziekte. Noem het arrogantitis. Het wordt uitgelokt door macht. Kenmerkend zijn machtsmisbruik, persoonsverheerlijking, vriendjespolitiek en stemmenlokkerij. De afgelopen tien jaar hadden veel politici hier last van. Het is net een jeukende huidziekte die steeds terugkeert. Laatst zwaaide de vp in het huis van het volk met stukken van de EBS-Olibis deal. Plotseling verklaarde hij dat er geen sprake was van fraude; alles was ‘richtig’ verlopen (het Duitse woord voor correct moest de eerlijkheid benadrukken). De vp is me toch een mooie! Waarom mengt hij zich in een zaak die bij het OM loopt?
Niemand is foutloos. Verwacht dat ook niet van de regering. Hopelijk zullen haar fouten wel anders en geringer zijn dan die van de vorige regering. Want de arrogantie van de vorige regering was zo dom dat het nu aan de schandpaal van justitie te kijk wordt gesteld. Dus regering: schud jezelf regelmatig wakker, snoei het dode hout weg, of anders gezegd: onderhoud jezelf goed, verwijder fouten zodra die omhoog beginnen te komen, want op een perceel dat wordt verwaarloosd schiet het onkruid snel omhoog. Een oude wijsheid luidt: Niemand wordt geboren zonder fouten, maar wie de minste heeft is de beste. Een gedegen opvoeding, een goede opleiding en voldoende checks and balances zorgen voor de minste fouten.
De regering Santokhi moet de regering Bouterse wel dankbaar zijn, want die kan haar weerhouden van ondeugd. Verwijzend naar de vorige regering, kan president Santokhi zijn ministers waarschuwen. ‘Verbras geen geld, wees zuinig!’ ‘Doe niet als die voortvluchtige mafkees, leen niet ongedekt een hoop geld!’ ‘Het is onfatsoenlijk om een vriendje een last-minute wurgcontract te geven!’ ‘Doe niet aan landjepik, graantje-pik of bankroverij!’ ‘Verkavel geen cultureel erfgoed!’ ‘Knutsel niet snel iets op een papier om je familie een hoge positie of een hoog salaris te geven!’ ‘Meng je niet in een lopende rechtszaak!’ ‘Mijne dames en heren,’ aldus de president, ‘als u dat doet, verdampt uw reputatie pardoes, en ontsla ik u op staande voet!’ ‘Wees op uw ministerie de schrik van al wat steelt en illegaal bezig is. Houd de geldstromen goed in de gaten, laat uw financiën stromen als een helder beekje.’
Suriname telde in de periode 2010-2020 – een alom erkend moreel dieptepunt -, drie keer meer ministers dan Nederland en talloze beleidsadviseurs. Ze hebben gefaald, op enkele uitzonderingen na. Aan het einde van de rit was er nul cent in kas. Het land zit vast in de modder en kan geen meter vooruit. ‘Chan kon set’en.’ Wat bezielt die man om zo’n last op zijn schouders te nemen en mee te torsen? Het is zo’n zware last die de vorige president aan hem heeft overgedragen.
Een land kan je in een dag slopen, maar opbouwen vergt geduld en het duurt jaren. De president heeft de vier armen van Brahma nodig om alle problemen van het land op te lossen. Hij moet orde scheppen, boeven vangen, sabotage tegengaan, de economie repareren en starten, de armen niet met lege maag laten rondlopen, een rotvirus bedwingen en goed contact onderhouden met de vicepresident. Pijnlijke ingrepen, veel geduld, US-dollars en euro’s zijn nodig om het vastgelopen schip vlot te trekken. Voorlopig is overleven het motto. Groei is toekomstmuziek.
Het land zal kruipend weer omhoog klimmen, mits er geen onmin ontstaat in de regeringstop. De eerste twee maanden was er nog onduidelijkheid wie de leiding had in het land. Je kreeg soms de indruk alsof er meerdere kapiteins op het schip waren. Hoe anders was het bij de vorige regering, toen altijd wel duidelijk was wie de baas was. Maar het bezoek van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Mike Pompeo, aan Suriname, heeft glashelder laten zien wie de enige kapitein op het schip is, en dat is meneer Santokhi (Pompeo zei: Santokkie).
Goed of slecht is geen zaak van huidskleur of etnische afkomst, maar van een schone levenswandel en principes. In de Surinaamse historie ging het regelmatig mis, omdat een verdwaasd volk de macht gaf aan waardeloze lieden. Of het volk nu goed heeft gekozen, zal blijken in 2025.
De coalitie hoeft geen indruk te maken op de oppositie. De oppositie behoort in meerderheid tot een partij die empirisch anti anti-corruptie en pro verspilling is. Laat haar maar een potje janken in de oppositiebankjes. In ’s landsbelang moet de oppositie nu wel doen waar ze jaren goed in was: ja-knikken. Coalitie, doe precies wat gedaan moet worden om de economie weer vlot te trekken. Vang de armen op, maar doe niet populistisch; het applaus van binnenlandse en buitenlandse deskundigen is genoeg. Heb lak aan de achterbakse roddelpraatjes van die-of-die; het is voldoende dat eerlijke mensen je werk waarderen en prijzen. Kom niet met “langa bere’ praatjes, maar zeg kort en bondig hoe je een probleem gaat oplossen. En strooi er af en toe wat humor tussendoor, dat is vriendelijk voor het gehoor. Schrap projecten die duur en onnodig zijn, ontdoe je van de onnodige ballast bij de overheid.
In twee maanden is al veel puin geruimd en wat grondwerk verzet. De juiste maatregelen worden voorbereid. Dit geeft vertrouwen. Maar het is nog veel en veels te vroeg om te dansen.
D. Balraadjsing
