Ik had wat boodschappen gehaald voor een seniorenburger. Toen ik de boodschappen bracht, zag ik dat hij visite had van een vriend op leeftijd. Terwijl ik wat limonade voor ze inschonk, hoorde ik de ene man aan de andere vragen: “Waarom is dit volk toch zo onredelijk?” De ander reageerde vriendelijk: “Wat bedoel je, wat heeft dit arme volk misdaan baya?” De ander zweeg even en vervolgde toen met een peinzende blik: “De nieuwe president heeft het al zo moeilijk om dit kapotte land weer gezond te maken. De mensen geven mij echter het gevoel dat ze geen begrip en nog minder geduld hebben. Ze zijn continu bezig om kritiek te leveren. Het is alsof ze zitten te loeren om er direct bovenop te kunnen springen als er iets misgaat. Ik vind dat niet eerlijk. Er moet puin worden geruimd en puin ruimen doe je niet met een pincet.” Beiden staarden een poosje diep in gedachten voor zich uit. Toen verscheen er een glimlach op het gezicht van de ander terwijl hij zei: “Ik weet wat je bedoelt vriend, alleen zie ik het niet als iets negatiefs. Je moet het zo zien, dit volk heeft tien jaar lang geleefd onder toch wel bizarre omstandigheden. Er gebeurden heel wat dingen waar ze het niet mee eens waren, dingen die het land kapot maakten, maar niemand durfde zijn of haar mond open te doen. Vanaf de jaren tachtig heeft de toenmalige leider geregeerd over dit mooie land. Hij liep continu en demonstratief met gewapende militairen om zich heen. Uit vrees durfden de mensen niets te zeggen. Mensen werden vaak omgekocht en zoet gehouden en zij liepen over naar de NDP. Parlement en DNA dansten naar zijn pijpen. De Rechterlijke macht kon geen kant op. Het land werd plots overspoeld door corruptelingen; kortom brada, het volk leefde duidelijk in de ban van angst. Pas het afgelopen jaar, toen het corrupte beleid de spuigaten uitliep, durfden mensen de straat op te gaan om te protesteren. Waarom denk je dat er plots zoveel nieuwe politieke partijen uit de grond zijn gestampt? Dat was hun manier om duidelijk te maken dat ze dit corrupte beleid zat waren. De verkiezingen in Suriname zijn nog nooit zo gestrest verlopen. Er werd gecontroleerd en gewaakt, omdat het wantrouwen zich had gemanifesteerd in de samenleving. Proef je de sfeer vriend die ik hier voor je zit te beschrijven?” De ander knikte en zei “ik voel het tot in mijn tenen en het smaakt als bittere gal”. “Mooi zo mi pa want nu kom ik bij de kern. Mensen die in zo’n sfeer hebben geleefd, zullen er alles aan doen om te voorkomen dat ze ooit weer in zo’n ellende terechtkomen. Aan de ene kant is het goed dat ze deze wijze les ter harte nemen maar aan de andere kant is het zeer lastig voor elke regering die hierna moet regeren, daar die zal worden geconfronteerd met wantrouwen. Het zal een zware klus worden om dit volk weer te laten vertrouwen. Het volk is kritisch en ‘t let op elke beweging die deze regering maakt, elk besluit dat ze neemt en elk woord dat de president uitspreekt. Het is begrijpelijk maar zeer vermoeiend. Je moet heel sterk in je schoenen staan om dit aan te kunnen. Maar ik heb wel het gevoel dat deze president het aankan. Hij staat er immers niet alleen voor; hij wordt omringd door een wijs en sterk team. Toen je zei dat jij het gedrag van het volk ziet als onredelijk, dacht je dat ze heel negatief bezig waren. Dat jij het zo interpreteert is begrijpelijk en toch zie ik hun gedrag juist als een compliment naar de president en naar de regering toe.” “Een compliment! riep de ander verbijsterd uit, hoe kan je het als een compliment zien als het volk zich zo argwanend opstelt, continu met vragen komt en enkelen zelfs spottend zeggen dat de president theoretiseert en het volk zoet houdt met mooie beloften? Ze maken hem op deze manier het werken erg moeilijk.” “Dat het zo moeilijker werken is, ben ik volledig met je eens, reageerde de ander, en toch is het tegelijkertijd ook een compliment.” De ander gooide zijn handen vertwijfeld in de lucht terwijl hij vroeg: “Maar hoe dan, leg dat eens uit brada?” Zijn vriend leunde achterover op de bank terwijl hij zei: “Ik heb je net uitgelegd dat het volk bang was voor de ex-president en in welke mate. Ze wilden wel maar durfden hem geen vragen te stellen en nog minder om uitleg te vragen.” De ander viel hem in de rede en zei, “mi no wan kot joe mofo vriend, maar uitleg vroegen de mensen wel, alleen kregen ze die nooit. Die man was zo arrogant en zei keihard dat hij aan niemand uitleg was verschuldigd, niet aan de DNA en ook niet aan het volk. Maar oké, ga verder vriend”. De ander vervolgde: “Het sleutelwoord hier is transparantie. Hij was niet transparant hield zijn beloften niet en probeerde de ene leugen met de andere te bedekken. Een leugen is net een sneeuwbal, hoe meer je hem rolt, hoe groter het wordt. Dus die sneeuwbal van leugens werd groot en zwaar. Het volk wist op een gegeven moment dat het geen zin had om vragen te stellen daar ze toch zouden worden afgescheept met leugens. De huidige regering heeft vanaf het begin gezegd dat ze transparant zouden zijn en zouden proberen elke vraag van het volk te beantwoorden. Het volk is met haar gedrag die belofte aan transparantie aan het testen. Ze zien dat het werkt. Ze krijgen uitleg en antwoord op hun vragen. Dat is zo’n geruststelling dat ze steeds meer durven. Wat jij ziet als lastig en onredelijk is eigenlijk de afwezigheid van angst, ze zijn niet bang om vragen te stellen. Het volk vertrouwt erop dat ze open en eerlijk antwoord zullen krijgen op hun vragen, dat er naar ze zal worden geluisterd als ze beargumenteren waarom ze bijvoorbeeld geen herbenoeming willen van een bepaalde DC of directeur. Men heeft altijd gezegd dat de regering moet regeren namens het volk, daar het volk ze daar heeft gezet. Bij de vorige regering was dat niet het geval. Daar had het volk niets in te brengen. Deze regering regeert wel namens het volk, ze sluiten het volk niet uit maar luisteren naar protest, zijn transparant, geven uitleg en beantwoorden vragen. Het is deze regering gelukt om in korte tijd de kritische houding van een volk, dat bang was om haar mond open te doen, te stimuleren en ze indirect (indirecte democratie) te laten mee regeren. Dat is eigenlijk een compliment naar de president en de regering. Zo hoort het toe te gaan in een democratische samenleving.
“Overmacht is hoogdravend, overwicht hoogstaand.”
Josta Vaseur
