Het is al bepaald, de president en de vp worden in DNA op 13 juli gekozen. Het is ook al bekend dat vanuit de zijde van de coalitie Abop-VHP-NPS-PL Chan Santokhi wordt voorgedragen als presidentskandidaat en Ronnie Brunswijk als vp. In de komende dagen zullen we de profielen zoals het algemeen bekend is, met u hier delen. Vandaag zullen we met u doornemen wat er over de president en de vp in de grondwet wordt bepaald. Zodoende zal u een beeld krijgen hoe belangrijk deze functies in het staatsbestel zijn. Ten eerste bepaalt de grondwet dat de Republiek Suriname een democratische Staat is gebaseerd op de soevereiniteit van het volk en op eerbiediging en waarborging van fundamentele rechten en vrijheden. Dit laatste maakt van de staat dus een rechtstaat. De aankomende president van Suriname moet ervan doordrongen zijn dat de overheid belast zal zijn met een stuk staatszorg. De grondwet bepaalt dat de zorg van de Staat gericht is op een zestal punten en dat moet de regering niet verwaarlozen. Ten eerste moet de regering zorgen voor de opbouw en instandhouding van een nationale economie vrij van buitenlandse overheersing. Bij dit laatste stukje denken we aan de leningen van multilaterale en financiële instellingen, van bepaalde landen en aan de diaspora die bestaat uit mensen met een vreemde nationaliteit. De regering moet ten tweede zorgen voor de bestaanszekerheid van de gehele bevolking. Dat betekent dat de regering moet kijken naar de belangen van de loontrekkers, de ondernemers (van groot tot micro), de kleine zelfstandigen en degenen die afhankelijk zijn van steun van derden of uit een systeem. Ten derde moet de overheid zorgen voor voldoende werkgelegenheid onder garanties van vrijheid en gerechtigheid. De banen moeten in voldoende mate worden gecreëerd en die moeten van goede kwaliteit zijn. Ten vierde bepaalt de grondwet dat iedereen in Suriname, deel moet kunnen nemen aan de economische, sociale en culturele ontwikkeling en vooruitgang. Dat betekent dat alle delen van de bevolking moeten kunnen participeren aan de samenleving en moeten kunnen doen waarin ze zin hebben, variërende van ondernemen, arbeiden, zich laten onderleggen en kunst en cultuur. Iedereen die in Suriname is moet het burgerschap kunnen beleven bij de opbouw, de uitbouw en de instandhouding van een rechtvaardige samenleving. Dat betekent onder andere dat men vrij voor de verschillende legitieme belangen mag opkomen waarbij we denken aan werkgevers en werknemersorganisaties, ouderenverenigingen en andere ngo’s. Een zesde staatszorg is de waarborging van de nationale eenheid en soevereiniteit. Bij de nationale eenheid denken we aan een president en een vp die op de stoel zitten niet alleen voor een bepaalde politieke, culturele of sociale groep, maar voor alle segmenten die samen en in samenhang met elkaar de Surinaamse samenleving vormen.
De president is bevoegd tot het formeren van de Raad van Ministers. Hij geeft leiding aan de voorbereiding van het regeerprogramma. Hij is ook bevoegd tot het bijeenroepen en leiden van de vergaderingen van de Raad van Ministers en het benoemen en ontslaan van ministers. De president het bekrachtigt goedgekeurde wetsontwerpen en ontwerp-staatsbesluiten en mag ook besluiten van de Raad van Ministers en van Ministers schorsen. De president is bevoegd om diplomatieke vertegenwoordigers van Suriname te benoemen, te ontslaan, te vervangen en te schorsen en agrement aan diplomatieke vertegenwoordigers van andere staten al dan niet te verlenen. De President is voorzitter van de Staatsraad.
De president vormt samen met de vp en de Raad van Ministers de regering. De vp is belast met de dagelijkse leiding van de RvM en is als zodanig verantwoording verschuldigd aan de president. De regering is verantwoording verschuldigd aan De Nationale Assemblée.
De president is staatshoofd, hoofd van de regering, voorzitter van de Staatsraad en van de Veiligheidsraad. Hij is (alleen) verantwoording verschuldigd aan De Nationale Assemblée.
De president en de vp worden door DNA voor 5 jaren gekozen. De ambtstermijn van de president eindigt bij de beëdiging van een nieuw gekozen President. Indien het ambt van president of vp vacant wordt, begint voor de daaropvolgend gekozen president een nieuwe ambtstermijn.
Om tot president of vp te kunnen worden gekozen moet een kandidaat de Surinaamse nationaliteit bezitten, de leeftijd van 30 jaren hebben bereikt, niet uitgesloten zijn van het passief en het actief kiesrecht en geen handelingen hebben verricht strijdig met de grondwet. In het geval van Brunswijk moet nagegaan of hij geen handelingen heeft gepleegd die strijdig zijn met de grondwet. Voorafgaand aan zijn kandidatuur moet de president of de vp tenminste 6 jaren woonplaats en hoofd- of werkelijk verblijf in Suriname hebben gehad.
De president en de vp mogen rechtstreeks noch zijdelings deelhebber zijn in enige concessie of onderneming van welke aard dan ook, in Suriname gevestigd of aldaar haar bedrijf uitoefenende. Ook hier moet men uitkijken met Brunswijk. De president mag geen familie of aangetrouwde familie tot de tweede graad ingesloten staan tot de vp, de ministers, de onderministers, de leden van de Staatsraad en de voorzitter, ondervoorzitter en leden van de Rekenkamer. En weer hier is bij Brunswijk voorzichtigheid geboden.
Het ambt van de president wordt waargenomen door de vp in een aantal gevallen waaronder her verliezen van zijn verstand, het tijdelijk neerleggen van zijn functie, afwezigheid en vervolging.
De uitvoerende macht berust bij de president. De president voert het opperbevel der strijdkrachten. De president heeft de leiding over de buitenlandse politiek en heeft het recht van gratie van straffen door rechterlijk vonnis opgelegd.
De RvM is het hoogste uitvoerende en administratieve orgaan van de regering. De ministers vormen tezamen de RvM, met als voorzitter de vp. De vp heeft in de grondwet geen zelfstandige zware bevoegdheden. Het is meer een handlanger van de president.
