De oude president presenteerde in zijn jaarrede over het dienstjaar 2020 dat ‘het saldo van de totale ontvangsten en de totale uitgaven een tekort van SRD 1,29 miljard is’. In werkelijkheid is het tekort SRD 7 miljard. Dit is typerend. De regering presenteert financiële cijfers die niet kloppen. De werkelijkheid wordt rooskleurig voorgesteld: ‘de economie ziet er goed uit’, ‘er komt geen devaluatie’, ‘er wordt niet monetair gefinancierd’, ‘absoluut geen reden tot bezorgdheid’, ‘geen geloof hechten aan voorspellingen over stijgende kosten’, ‘de koers gaat omlaag’, etc. Er wordt gelogen met woorden en cijfers.
In 2016 sloeg, na de verkiezingen, de waarheid in als een bom. Het veroorzaakte een diepe devaluatiekrater en een torenhoge inflatiepluim. De situatie nu is veel erger. Het begrotingstekort, de schuldenlast en de wisselkoers zijn hoger dan in 2016 en de vreemde valuta reserves zijn negatiever. Het verschil is dat de bom nu voor de verkiezingen is ontploft. Creatief boekhouden en handigheidjes hebben deze keer niet geholpen om de financiële werkelijkheid te verbloemen tot de verkiezingen van 25 mei 2020. Want het doel is koste wat kost de macht behouden. Personen voelen zich beschermd door dit regime en willen hun zachte luxekussentjes niet verruilen voor houten plankjes achter tralies. Alle mogelijke middelen – geld, omkoperij, intimidatie, misleiding en zelfs gebed – worden gebruikt om de macht te behouden. Een regering die bereid is te (laten) stelen, zal niet aarzelen om ook de verkiezingen te stelen. Maar zoals gezegd, de stinkbom is vlak voor de verkiezingen ontploft. De werkelijkheid is als een zachte scheet voortijdig naar buiten gevlogen en heeft de regering ontmaskerd als een calculerende boevenbende.
In januari 2020 kwam de waarheid aan het licht. Trigger is de voormalige governer van de CBvS, die kennelijk strafbare feiten heeft gepleegd. Er is een sneeuwbal gaan rollen die alsmaar groter wordt en ook de minister van Financiën heeft meegesleurd. Er is meer aan de hand dan de ‘gebruikelijke’ overfacturering. Onder meer is een flink deel van de vreemde valuta kasreserve van de commerciële banken (lees: de Surinaamse burgers) verduisterd. De ex-governer zegt zelf via zijn advocaat dat hij op instructie van hogerhand heeft gehandeld. Door deze stinkende affaire sloeg het restje vertrouwen in de regering meteen op de vlucht. De wisselkoers en de winkelprijzen sprongen 50% de lucht in. De verdwijning van de vreemde valuta heeft kenmerken van de werkwijze van methodische criminaliteit in groepsverband. Je moet dan niet alleen de verdenkingen van het OM tegen de minister van financien, maar ook alle andere corruptieschandalen, geldverdampingen, gelegenheidswetgevingen, gammele ad-hoc-oplossingen en inconsistenties van deze duistere regering meewegen. Ook deze zaak zal straffeloos blijven, want ‘wij van de NDP vinden niks mis aan de NDP’. Zo gaat het. Enfin, de chaotische wisselkoersramp werd compleet toen op een vroege zaterdagochtend in maart 26 handjes verplicht omhoog gingen om een vodderige vreemde valuta wet goed te keuren, die enkele weken later door volk en rechter naar de prullenbak werd verwezen.
Aan de cijfers kent men zijn regering. Het ziet er belabberd uit. De schuldenlast van Suriname tikt aan tegen de US 3 miljard, uitgerold is dat 3.000.000.000 Amerikaanse dollars. Dit is meer dan 80% van het BBP. Dit is de haak waaraan de Surinaamse regering het volk ophangt en laat spartelen voor de komende jaren – de schuld per persoon is thans SRD 75.000! -, omdat een kliek politici, familie en vrienden hun luxeleventje wil leiden en het volk laat lijden. De regering geeft twee keer zoveel uit als ze verdient. U hoeft niet eens te piepen in het recente rapport (2019) van het IMF om te weten dat de vooruitzichten voor Suriname negatief zijn. De hele wereld geeft Suriname een negatieve outlook, omdat de regering niet in staat is aan haar verplichtingen te voldoen. De regering heeft zich helemaal klem geleend. Het enige dat ze nog kan is bedelen en stukjes Suriname verkopen aan buitenlanders, alsof het land een grote koek is. Als niet snel wordt ingegrepen, glijdt Suriname af naar het niveau van Venezuela en Haïti. Dat de regering niet live in het openbare debat verantwoording durft af te leggen, is begrijpelijk. De boter op haar hoofd zou gaan smelten. De hoge overheidsschuld, de parallelle wisselkoers van SRD 16, het maandelijkse overheidstekort van SRD 390 miljoen en de inflatie van 28% zijn niet te verdedigen. De daders die dit op hun geweten hebben, kunnen in landsbelang beter vluchten of van de brug springen in plaats van doorgaan met vernietigen. Een andere oplossing is de macht overdragen aan eerlijke personen om de zieke economie weer beter te maken.
Suriname is geplunderd. Dit is kolonialisme 2.0. Pe a moni de? De gewone burger is bedelaar geworden, en de kliek is multimiljonair. Het land is zo strak in de schulden genaaid dat er geen ruimte is voor ontwikkeling. Dit is geen reden voor een feestje en het is dus niet helemaal duidelijk waarom de NDP aanhang zo blij, opgewonden en trots doet. Alleen mensen met een sterke fantasie kunnen serieus geloven dat dit geen diepe crisis is. Hoe blut moet je dan zijn om te spreken van een crisis? Hoeveel onbetaalbare schuld moet een land hebben om te breken?
Suriname heeft sinds 1980 meerdere periodes van grote devaluatie en hoge inflatie meegemaakt. 2004-2010 was een stabiele periode waarbij de Amerikaanse en Surinaamse dollar dicht bij elkaar lagen. Er waren nauwelijks wisselkoersschommelingen. De prijzen in de winkels waren stabiel. Het salaris was 5x zo veel waard als nu. Het was rustig vaarwater. Men maakte maar een fout: men vergat een vangnet voor de allerarmsten. Deze mistake bracht een boevenbende aan de macht. En het is ze weer gelukt om de Staat op de klippen te manoeuvreren. Begin dit jaar daalde de Surinaamse dollar in enkele weken 50% in waarde en dit werkte direct door in een stijging van de winkelprijzen met 50%. De schuld van de hoge winkelprijzen ligt niet bij de fabrikant, de importeur of de winkelier maar bij de regering. Yu e fiering ini yu saka! U betaalt de prijs voor het wanbeleid. Buitenlandse exporteurs gaan heus niet hun prijzen afstemmen (verlagen) op de zielige incompetentie in Suriname.
Zonder intelligente oplossingen zullen Surinamers de komende jaren nog lang paarsblauw verkleuren om ‘hun’ SRD 75.000 schuld per persoon af te lossen. En dan komen ook nog de hogere uitgaven in verband met de coronaviruspandemie en het belastinggeld dat de regering nu strooit voor haar eigen verkiezingspropaganda. Niemand in de wereld wil dit regime geld lenen, tenzij tegen een absurd hoge prijs. Men heeft door wat voor onbetrouwbare boevenbende het is.
Een volgende regering zal veel werk hebben om de paarse puinhoop op te ruimen. Ze zal alles moeten doen wat deze regering uit eigen belang en lafheid niet heeft durven te doen. Ofschoon de bevolking geen krimp meer kan verdragen, zal de buikriem nog een gaatje strakker moeten worden getrokken. Er moet worden bezuinigd op uitgaven en subsidies, de BTW moet worden uitgevoerd, de overheidsschuld moet omlaag, de inkomsten- en uitgavenadministratie moet beter, instituten moeten worden versterkt, de economie moet diversifiëren, ondernemers moeten vriendelijker worden behandeld en het vertrouwen van investeerders moet worden teruggewonnen. Het overheidsapparaat moet kleiner en efficiënter. Wie in een overheidskantoor is geweest of zaken heeft gedaan met de overheid, schat in dat 3 a 4 van de 10 ambtenaren niet essentieel is en moet worden overgedragen aan de productiesector. Herstel is mogelijk. 2004-2010 is het voorbeeld. Maar vergeet de armen niet.
Suriname heeft genoeg eerlijke en deskundige bestuurders die het land naar rustig vaarwater kunnen brengen. Maar dan moet U hiervoor, eenmaal in het hokje, wel het juiste vakje gaan kleuren.
D. Balraadjsing
