Hamsteren

In “The Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5)”, een handboek samengesteld door een internationaal team van psychologen, psychiaters en epidemiologen, worden criteria voor psychologische/psychiatrische ziekten vastgesteld. Hamsteren komt voor op de lijst met mentale stoornissen. Maar maakt u zich niet ongerust, want de criteria voor de diagnose van deze aandoening zijn: 1. De persoon heeft aanhoudende problemen met het weggooien of afscheid nemen van persoonlijke bezittingen, zelfs die van ogenschijnlijk nutteloze of beperkte waarde zijn. 2. Er is een opeenhoping van een groot aantal bezittingen en rommel die de actieve leefruimte van het huis, de werkplek of een andere persoonlijke omgeving vullen en normaal gebruik van de ruimte onmogelijk maakt.  3. Er is een beperking in het sociaal of beroepsmatig functioneren.

Dus als u aanhoudende problemen hebt met het weggooien of afscheid nemen van persoonlijke bezittingen die niet meer gebruikt worden of zullen worden; als u een sterke neiging hebt om spullen te blijven bewaren ook al heeft het bewaren een negatieve invloed op uw leefruimte thuis; als dit gedrag schadelijke effecten heeft op emotioneel, fysiek, financieel vlak en het sociaal functioneren negatief beïnvloeden, dan is er sprake van een hamsterziekte. Hierover wil ik het niet hebben, wel over het obsessief, compulsief koopgedrag wat populair ook hamsteren wordt genoemd. Het nieuwe coronavirus roept angst op bij de mensen. Men weet niet precies wat de gevolgen zullen zijn. De hierdoor ontstane stress en angst maakt dat mensen hamstergedrag kunnen ontwikkelen. Volgens de evolutiepsychologie had dit hamstergedrag ooit een functie om zich te beschermen tegen een gebrek aan voedsel. Het is volgens de evolutiepsychologie dus een oerdrift van mensen, een drijfveer tot overleven. Niet weten hoelang deze coronacrisis zal duren, vergroot alleen maar de angst. Ook al is men zich ervan bewust dat het gedrag niet rationeel is, blijven mensen hun dwangmatige handelingen uitvoeren om te voorkomen dat ze gestrest of angstig, nog angstiger worden. Dit besmettelijk gedrag dat ik wil noemen: reactief dwangmatig is er vanwege dwanggedachten en dient om de dwanggedachten te neutraliseren.

Sociale media hebben een belangrijke rol in de verspreiding van de angst, en het ontstaan van een onnodige paniekstemming nu omtrent het Coronavirus. Men heeft het gevoel dat er iets heel ernstigs aankomt, er zijn tegenstrijdige berichten over het risico en hoe te handelen. Dit verhoogt de stress en angst en het bevordert extreme, niet rationele gedragingen. Ziet men bij sociale media mensen toiletpapier en tandpasta hamsteren, dan volgt men het voorbeeld ook op, al snapt men niet waarom deze artikelen worden gehamsterd. Men moet de stress- en angstgevoelens wegwerken en het gehamsterde toiletpapier, tandpasta en andere artikelen geeft de mensen een gevoel van enige controle. We leven allang niet meer in een samenlevingsvorm, waarbij de overlevingsoerdrift hamsteren van cruciaal belang is. Met altruïstisch gedrag, het samen delen van wat er is, hoeven we niet naar een periode waarbij we waarschijnlijk alleen met bonnetjes spullen kunnen kopen. We moeten samen deze coronacrisis overwinnen. Als alleen de hamsteraars de crisis zouden overleven zal dit geen evolutionair succes zijn, want voor de uiteindelijke overleving hebben we elkaar nodig; zijn en blijven we met zijn allen van elkaar afhankelijk.

Dr. Glenn Leckie, klinisch psycholoog

error: Kopiëren mag niet!