Wanneer je zou danken dat we onze bad economisch nieuws hebben, blijkt telkens dat er nog meer is dat moet komen. Het laatste slechte nieuws is dat vanuit Amerika geen US dollars kunnen worden gehaald. De regering heeft nog gebluft toen na de inbeslagname van de euro’s door Nederland, de regering dollars uit Amerika kon halen. De regering verkondigde dat er zelfs in Amerika vertrouwen en geloof was in het beleid van de regering en de Centrale Bank. Nu is dat vertrouwen dus weg. Dat zou komen door de cambio die snel uit de grond is gestampt door de vriend van de regering. Nu blijkt de zaak Chotelal eerder een Djotelaal zaak te zijn geworden; de bevolking is beet genomen en deze regering is zo dom dat men denkt dat men ook de internationale instituten en Amerika te pakken kan krijgen. Het is nu wel duidelijk geworden dat het domste deel van Suriname aan het roer is en het resultaat is daarom geen verrassing. Uit het domste deel is het slimmere deel aan het roer en het domste deel is bezig pleintjes en bussen te vullen en met vlaggen te zwaaien. Maar waar hebben we eerder gezien dat Surinamers denken dat ze groter zijn dan Amerika? Oh ja, toen de zoon van het staatshoofd in het buitenland werd gearresteerd, omdat hij met een raketwerper zou zwaaien naar Amerikaanse justitiële autoriteiten. Hij sprak met buitenlanders over valse paspoorten en het opleiden van Hezbollah krachten in Suriname. We zagen het ook toen in Suriname door regeringstoppers werd gezegd: ‘USA take your bundle and go home’. We zagen de domheid weer toen de regering van Suriname dacht voor enkele miljoenen dollars het IMF even snel in de maling te nemen. De domheid zien we weer bij het niet uitzenden van een ambassadeur naar een land waar meer dan 3 ton mensen van Surinaamse origine wonen. De NDP zou ervoor zorgend at Suriname geisoleerd zou raken, dat was het verhaal van de oppositie in 2010 en 2015. En dat is inderdaad uitgekomen. Suriname zit door bar slecht bestuur vast. Er is een minister van Financien die steeds op reis is en het tot zijn hobby heeft gemaakt om in het buitenland te zijn en allerlei leningen af te sluiten. De voorzitter van de rvt van de CBvS, een groothandelaar die ervan wordt verdacht op de schoot van het staatshoofd te zitten er allerlei vrijstellingen voor zijn bedrijf te regelen, zei tijdens een persconferentie dat Suriname op maandbasis een tekort heeft van SRD 390 miljoen. Dat komt in een jaar op ruim SRD 4.7 miljard. De vraag is hoe je dit tekort moet financieren. Ondertussen zien we dat de regering doorgaat om niet noodzakelijke showprojecten die miljoenen opslokken, uit te voeren. Een voorbeeld is de highway die men aan het klaarmaken is die Kennedyweg en de weg naar Zanderij met elkaar zullen verbinden. We hebben de regering aanbevolen om voor twee jaren de onnodige infrastructuurprojecten op te schorten en te bezuinigen. Daardoor kon het tekort omgezet kunnen worden in een overschot. De vp heeft tijdens de laatste massameting een dik boek met projecten aangeboden aan de NDP-voorzitter. Dat zouden de verworvenheden zijn van de regering. Maar al geef je 10 van zulke bundels uit, aan het eind van de dag heb je een barslechte job gedaan als je een US dollar koers van 2.80 overneemt en na 10 jaar zit op dicht bij de 11. De loontrekkers hollen steeds achter de feiten aan. Hun loon wordt steeds minder en minder waard. Neem nu een persoon die SRD 2.500 per mand verdiende. In 2010 was zijn loon USD 890 waard. Diezelfde persoon zijn loon is nu, als zijn loon constant blijft: USD 240 waard. Als hij een loonsverhoging van SRD 500 heeft gehad is zijn loon USD 285 waard, dus toch vele malen minder dan in 2010. Er zijn in de afgelopen 10 jaren niet geweldig veel loonsverhogingen toegekend, omdat de werkgevers (de bedrijven) het ook ontzettend moeilijk zouden hebben gehad. Het draaien van een onderneming is steeds moeilijker geworden, met uitzondering van de bedrijven die zonder noemenswaardige buitenlandse input exporteren naar het buitenland. Deze bedrijven hebben, indien ze geen 1 op 1 loonsverhogingen hebben toegepast na elke devaluatie van de Surinaamse dollar, geprofiteerd van het ontwaarden van de lonen. Veel van deze bedrijven hebben we niet in Suriname. Veel bedrijven werken met buitenlandse input die geimporteerd moet worden. Deze input wordt na elke koersverhoging alleen maar duurder, tenzij men exporteert. Als men niet exporteert dan is men genoodzaakt verhoging van de prijs van het goed of de dienst doe men produceert, te verhogen. Met elke prijsverhoging wordt de afname van het goed of product in gevaar gebracht. De afgelopen periode zijn er kleine ondernemingen gestart in Suriname en ook enkele grote (qua omzet) door vrienden van de regering. Deze mannen en vrouwen betalen geen belasting, ze krijgen deze en nog andere vrijstellingen. Het gevolg is dat de staatskas steeds krap bij kas is. Bedrijven die dollars nodig hebben om buitenlandse input binnen te halen voor de productie, hebben nu problemen om dollars te betrekken op de valutamarkt. Ze hebben moeite om hun productie op peil te houden. Het is voor hun een dagelijkse taak geworden om dure dollars te gaan zoeken bij de cambio’s. Deze verkopen de grotere bedragen aan de grote bedrijven tegen koersen die zelfs hoger liggen dan de dagkoers die zij hanteren. De regering geeft eens bekend gemaakt dat iedereen gebonden zou zijn aan 1 koers en wel de CBvS koers. Het hanteren van andere koersen is toen verboden. Dit verbod is nog geldig, echter zien we dat cambio’s open en bloot hogere koersen hanteren dan de CBvS koers. De commerciele banken en de CBvS hebben geen dollars om aan de klanten te geven. De koers stijgt, zowel bedrijven als loontrekkers hebben het steeds moeilijk. En daarmee zit het overgrote deel van Suriname in problemen. Dit is het resultaat van bar slecht bestuur dat voorspeld was in 2010 en toch is uitgekomen. Een vraag die beantwoord moet worden is, of dollars in Suriname een ‘commodity’ zijn dat verhandeld wordt door de cambio’s. Indien de dollar een commodity is dan kunnen cambio’s de prijs verhogen bij schaarste, totdat het onmaatschappelijk gedrag wordt. Maar het kan dat de dollar geen commodity mag zijn, temeer daar de cambio’s ooit niet zijn toegestaan om dollars te verhandelen. De cambio’s zijn toegestaan om geld te wisselen. De koers wordt bepaald niet door de cambio’s, maar door de CBvS, ook de winstmarge. De cambio’s hebben vrij spel, deze regering is niet in staat om de cambio’s die zich niet houden aan de CBvS koers aan te pakken.
