De rol, plaats en positie van Javaanse vrouwen in Suriname (1)

Suwarni is een verhaspeling van de woorden Suriname en Wanita, hetgeen min of meer betekent” de” Surinaamse vrouwen”. De verhalen en verhandelingen over vrouwen hebben over het algemeen betrekking op Javaanse vrouwen die vanwege hun rol, plaats en positie in deze multi-etnische samenleving een achterstand en achter geraakte positie innemen. Een onderzoek middels enquête zowel schriftelijk als middels diepte gesprekken heeft een bescheiden beeld van de verschillende factoren en facetten aan het licht gebracht waarop deskundigen later zouden kunnen ingaan.
Verder is de naam Suwarni een Javaanse vrouwennaam. Suwarni is samengesteld uit de woorden “ Su” en “warni”,wat betekent “ verheven” en verschillende kleuren. De verschillende verhalen die op spontaan wijze werden verteld moeten als een voorbeeld zijn in dit leven voor de vrouw van de toekomst zijn.
Een voorbeeld dat inderdaad gevolgd moet worden. Het doorzettingsvermogen, geduld, de tolerantie, verdraagzaamheid, eendrachtigheid, eenvoud en bovenal liefde voor het kind zijn eigenschappen die een diepere achtergrond hebben en zoveel als mogelijk dienen te worden nageleefd en of overgenomen. De vertellingen zijn inderdaad uit het hart gegrepen en velen zullen zeker hun eigen spiegelbeeld terugvinden.
Getroffen door de strijd dat mijn grootmoeder, moeder, tantes en andere Javaanse vrouwen zich hebben getroost om in hun bestaan als vrouw in het leven te moeten overleven en in stand te houden heb ik alle moeite gedaan om vanaf mijn jeugd de wijze en de mate hoe Javaanse vrouwen zich hebben moeten opwerken om in deze maatschappij als volwaardige, respectabele en menswaardige burgers te verheffen, bezig gehouden.
In een multi-etnische en religieuze samenleving als Suriname is het des temeer complexer om over de Surinaamse vrouw te schrijven en in het bijzonder de Javaanse vrouw. Gebrek aan communicatie, informatie, educatie omtrent de vele en complexe culturele verscheidenheid hebben vooral de kloof tussen superioriteit groter gemaakt. Bewust dat tussen de verschillende bevolkingsgroepen min of meer een onzichtbaar verschil bestaat in levenshouding en attitude, vooral van de zijde van de vrouw, is deze vorm van culturele diversiteit nooit tot een probleem als zodanig gemanifesteerd.
Vandaar dat de verschillende artikelen die ik in de loop van ruim 10 jaren heb verzameld, waarvan enkele reeds in het dagblad “de West en toentertijd in het maandblad Negara Express” zijn verschenen, aangevuld met enkele artikelen gehaald uit diverse verslagen waarbij die duidelijk aangeven in welke mate en hoeverre de strijd werd aangebonden om de Javaanse vrouw op verschillende sectoren hun achterstand moest helpen indammen. Inderdaad was dat een niet makkelijke opgave. In elk geval werd het zaad gezaaid, het wachten is nu op de oogst.
Het is algemeen bekend dat de Javaanse vrouwen vanaf hun aankomst in 1890 in Suriname een niet al te makkelijke periode hebben moesten doorstaan. Zij hadden zoals velen moesten leren overleven en velen nog steeds in die positie verkeren. Op een heel voorzichtige manier werd geprobeerd een getrouw beeld te geven door middel van dieptegesprekken en interviews van de belevenissen van hen te geven. Inderdaad zullen de meningen divers zijn en waarnodig gevoelige zaken werden bekritiseerd.
In het bijzonder zijn de Javaanse vrouwen die van huis uit doorspekt werden en worden van de vele ongeschreven regels hebben na lange tijd zich moeten emanciperen om later geleidelijk aan te assimileren en integreren in een nogal “ melting-pot “ samenleving, de Surinaamse .Het bestuderen en beschrijven van de plaats en positie van de Javaanse vrouwen, zonder die van de andere bevolkingsgroepen in die mate te betrekken is ondenkbaar. De beïnvloeding wederzijds is hoe dan ook merkbaar en buitendien probleemgevallen zijn bij vrouwen enigszins eender.
Het is inderdaad een niet makkelijke opgave om het leven van de Javaanse vrouw vast te leggen. Het vastleggen van gebeurtenissen, gesprekken, onderzoekingsresultaten, gegevens de vrouwen rakende en in het bijzonder de Javaanse vrouwen, zullen velen de vraag hebben gesteld, waarom. Inderdaad zullen velen deze gevoelige onderwerpen niet in goede aarde zijn gevallen, maar het is en blijft een uitdaging. Tevens is deze een uitdaging, vanwege de gevoeligheid en de adat die de Javanen zo krampachtig vasthouden. Maar deze adat die overal ter wereld aan het veranderen is, vanwege het acculturatie proces en ook vanwege de multi-etnische en religieuze samenleving waarin de Javaanse vrouwen leven, geeft juist een speciale aandacht hoe deze veranderingen en aanpassingen zich hebben ontwikkeld.In alle opzichten zijn er veranderingen waar te nemen.Waarden en normen zijn “verwaterd”, benadert en belicht vanuit het Westers optiek. Grote delen willen volgens de westerse normen leven en negeren op hun manier de door de ouders aangehouden leefwijze. Invloeden van het buitenland nemen ernstige vormen aan liefst in de minder positieve richting, zonder zich af te vragen welke de consequenties zoal zijn.
Vanwege de intensieve contacten en de veranderende wereld hebben Javaanse vrouwen ook die procesmatig in acht genomen. Dat deze veranderingen en aanpassingen niet op gelijke tred in vergelijking met de andere bevolkingsgroepen hebben plaats gevonden, is duidelijk. Enkele facetten die zij in mindere mate hebben verwaarloosd is de mate hoe zij de Javaanse taal proberen te negeren. In vele gevallen kunnen zij de schuld niet in hun schoenen worden geschoven. Omstandigheden als de adat en het ontbreken van voorlichting spelen een zeer belangrijke rol. De beter ontwikkelden spreken niet graag het Javaans in het openbaar. De redenen zijn hiervoor legio.
Ook aan de mode zijn zij modebewust, terwijl zij in vergelijking met de jaren veertig mondiger zijn geworden, vanwege de betere opleidingsmogelijkheden. Aan de andere kant hebben politici hun participatie graad erkend en daadwerkelijk betrokken. Hun positie in de overheidssector is aanmerkelijk verbeterd, terwijl in de private sector deze ook is toegenomen. Ook Javaanse vouwen hebben zich op bescheiden schaal doorgedrongen tot de gedurfde beroepen als vervoerders met name bij transportbedrijven zoals schoolvervoer. Vooral in de foodhandler sector en bij de visverwerking hebben zij een belangrijke rol gespeeld. Dat ook jonge dames in de laatste tijd niet alleen in de omroepwereld hun intrede hebben gemaakt, maar ook in de journalistiek, is toe te juichen.
In de uitoefening van traditionele beroepen zoals het bereiden van huismiddeltjes gemaakt van wortelstokken[djamu] dukun[maseuse]en [ dukun baji] baby verzorging hebben zij in de verschillende verre districten nog steeds een belangrijke plaats ingenomen. In de hoogopgeleide beroepen zoals artsen, ingenieurs, juristen, tandartsen, theologen, kinderartsen en sociologen komen zij langzamerhand ook in de belangstelling, terwijl zij in de private sector tevens belangrijke en verantwoordelijke functies weten in te nemen zoals bankdirecteuren en andere topfuncties.
In het huwelijksleven hebben zij evenals de andere bevolkingsgroepen ook een niet makkelijke taak om te vervullen. Als huismoeder die voor de opvoeding van hun kinderen zorg moeten dragen participeren zij veelal ook in het verdienen van hun inkomen. Zij werken in feite meer dan de mannen. Zij hebben een dubbele taak. In hoeverre zij het huwelijksleven verder implementeren hangt natuurlijk af van de mate hoe hun ouders hen hebben begeleid en verder begeleiden . De kollots [ouderen] houden hun adat krampachtig vast door de jonge dames uit te huwelijken, iets dat in de laatste tijd slechts bij wijze van uitzondering plaatsvindt. Dat het bij het zoeken naar partners in de laatste tijd een kwestie is van een vrije keuze is bekend, doch in vele gevallen hebben de ouders toch nog wat in de pap in te brokkelen. Feit is en blijft dat de ouders graag zien dat hun dochters hun partners uit het zelfde ras kiezen. In de laatste tijd is het samenwonen een “cultuur” geworden. Dat vele ouders zich toleranter opstellen wat de partnerkeuze van hun kinderen betreft is een ontwikkeling die in een multi-etnische samenleving niet meer te stuiten is. Wel zullen in de loop der tijd vanwege de grote verschillen van verantwoordelijkheids normen en waarden wel hier en daar botsingen plaatsvinden met alle gevolgen van dien. Het een en ander komt vanwege het verschil in cultuur niet alleen maar in vele gevallen ook van de levenshouding en het verantwoordelijkheidsgevoel van de niet Javanen. Kritieken zullen blijven bestaan in het leven van de mens, daar zij ook met verschillende eigenaardigheden ter wereld zijn gekomen. Trouwens het leven is en blijft een kunst.
Javaanse vrouwen staan ook bekend als de bewaarsters van de cultuur. Hoewel in de laatste jaren ,vooral in de veertiger en vijftiger jaren bekende danseressen[ ledeks] uit het traditionele gezichtsveld zijn verdwenen, hebben zij hun stempel gedrukt bij de verschillende vermakelijkheidsfeesten in de districten. Tevens is de bekende [djodi] voorraad bewaarster] bij feestelijkheden in de districten een geziene figuur. Dat zij hun kinderen verwennen en met heel veel zorg en liefde koesteren staan zij bekend. ( wordt vervolgd )

error: Kopiëren mag niet!