Dementie is een hersenziekte. Mensen die lijden aan dementie kunnen bijvoorbeeld problemen hebben met het onthouden, praten of begrijpen van alledaagse zaken. In Suriname komen er veel dementerenden voor. Waarschijnlijk veel meer dan men denkt. Dit is onder andere te wijten aan het feit dat er veel suikerziekten en hoge bloeddruk in ons land voorkomt. Deze ziektes kunnen leiden tot dementie. Echter, zijn er hier al jaren geen cijfers over beschikbaar.
Ongeveer 50 miljoen mensen wereldwijd hebben dementie met de ziekte van Alzheimer als het meest voorkomende type. “Elk jaar komen er 10 miljoen nieuwe gevallen bij”, schrijft de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in een onlangs vrijgegeven rapport (Risk reduction of cognitive decline and dementia: WHO guidelines). In 2007 was Alzheimer in Suriname nog het nummer 9 meest dodelijke ziekte. In 2017 klom het gevaar van Alzheimer in Suriname naar nummer 6 (bron: IHME).
“In de komende 30 jaar zal het aantal mensen met dementie naar verwachting verdrievoudigen,” zegt WHO-directeur-generaal Tedros Adhanom Ghebreyesus. Leeftijd is een risicofactor, dus hoe ouder je bent, hoe groter de kans dat je dementie ontwikkelt. Bepaalde genetische factoren zijn betrokken bij enkele meer ongebruikelijke vormen van dementie. Het merendeel van de gevallen ontwikkelt dementie als een combinatie van genetische en “omgevingsfactoren” (zoals roken, gebrek aan regelmatige lichaamsbeweging). “Hoewel leeftijd de belangrijkste risicofactor is, is ‘dementie geen natuurlijk of onvermijdelijk gevolg van veroudering’, zegt het rapport. In het rapport wordt geschetst wat volgens de expert opinie van de WHO wel en niet zal bijdragen aan het verminderen van het risico op dementie. Dus, als je je hersenen wilt redden, zijn dit de do’s en don’ts van de nieuwe WHO-richtlijnen voor het voorkomen van dementie.
Doen
Bewegen, een lichamelijk actieve levensstijl is gekoppeld aan de gezondheid van de hersenen. Een recente studie van meer dan 1.600 mensen van ouder dan 65 jaar toonde aan dat degenen die meer tijd aan het zitten besteedden hetzelfde risico hadden om dementie te ontwikkelen als mensen met een genetische mutatie die hen een hoger risico op de ziekte van Alzheimer geeft. Gewichtsverlies zou indirect het risico op dementie kunnen verminderen. Blijven leren. Studies tonen aan dat degenen die hun hersens meer gebruiken door een nieuwe taal of een nieuw muziekinstrument te leren, of hun opleiding voort te zetten, over het algemeen lagere percentages dementie hebben. Goed eten. Een gezond dieet bevat fruit, groenten, peulvruchten, noten en volle granen. In het bijzonder kan het helpen om een mediterraan dieet te volgen (plantaardig koken, weinig vlees en een zware nadruk op olijfolie). Socialiseren. Socialisatie is belangrijk voor ons allemaal. Betrokken zijn bij andere mensen in sociale situaties helpen patiënten die lijden aan de ziekte van Alzheimer en andere vormen van dementie en kunnen zelfs de voortgang van deze aandoeningen vertragen.
Lage bloeddruk. Verlaging van de bloeddruk kan het geheugen en de denkvaardigheden later op het leven helpen beschermen. Een groot bloeddrukonderzoek, Systolic Blood Pressure Intervention Trial of SPRINT genaamd, op meer dan 9.000 mensen van 50 jaar en ouder, ontdekte dat degenen die hun bloeddruk verlaagden tot 120 (systolische bloeddruk) 19% minder kans hadden op ontwikkelen van cognitieve stoornissen. Resultaten werden gepubliceerd in het Journal of the American Medical Association (JAMA).
Niet doen
Rook niet. Er zijn sterke aanwijzingen dat roken geassocieerd is met een verhoogd risico op dementie. De toxines in sigarettenrook verhogen oxidatieve stress en ontsteking, die beide zijn gekoppeld aan de ontwikkeling van de ziekte van Alzheimer. Het stoppen met roken wordt geassocieerd met verminderde depressie, angst en stress, en een verbeterde gemoedstoestand en kwaliteit van leven vergeleken met het blijven roken. Gebruik niet teveel alcohol. Overmatig alcoholgebruik leidt tot tal van gezondheidsproblemen, zoals leverbeschadiging, maagproblemen, verminderde cognitieve functie en meer. Als alcoholische dranken in relatief korte tijd in grote hoeveelheden worden geconsumeerd, kunnen de meeste gezondheidsproblemen relatief eenvoudig worden genezen met een speciale behandeling en door te stoppen met drinken. Als iemand echter gedurende vele jaren alcohol misbruikt, leidt dit niet alleen tot levercirrose, maar ook tot een aandoening die alcoholische dementie wordt genoemd. Er is uitgebreid bewijs voor overmatige alcohol als risicofactor voor dementie en cognitieve achteruitgang. Verspil geen geld aan supplementen. Er is momenteel geen bewijs dat aantoont dat het nemen van supplementen (vb. B-vitamines, antioxidanten, omega-3 ginkgo) het risico op cognitieve achteruitgang en dementie vermindert. In feite tonen wetenschappelijke gegevens aan dat deze supplementen in hoge doses schadelijk kunnen zijn.
Kavish Ganesh
