Elk mens is verantwoordelijk voor zichzelf maar ook voor anderen. Wie zich verantwoordelijk gedraagt, handelt niet ondoordacht en maakt keuzes op basis van logische redeneringen. Een blik in onze samenleving laat zien dat er mensen zijn die zich wel maar ook mensen die zich niet verantwoordelijk gedragen. Een greep uit enkele voorbeelden:
-Mensen die zich niet verantwoordelijk voelen voor het milieu, dumpen hun afval her en der. De verstopte putten en goten zien ze niet. Ze mopperen wel over de overgelopen goten en onder water gelopen erven en straten maar willen zich niet inzetten voor een verbetering.
-Mensen die zich verantwoordelijk voelen voor hun directe omgeving, ruimen rommel op, maken het onkruidvrij, harken het keurig aan en vegen hun stoepen. Maar er zijn ook mensen die allerlei rommel in hun naaste omgeving opstapelen en waarvan de aanblik ze niets doet.
-Zij die zich verantwoordelijk voelen voor bejaarden of voor mensen met een beperking, zetten zich vaak in voor vrijwilligerswerk.
-Er zijn mensen die verantwoordelijk zijn voor een bepaalde taak en proberen deze taak tot een goed einde te brengen. Maar verantwoordelijkheid nemen gaat verder dan taken en werkzaamheden. Een leider die zich verantwoordelijk voelt voor zijn volk, zorgt er niet alleen voor dat de taken goed worden uitgevoerd maar hij probeert ook een voorbeeldfiguur te zijn voor zijn volk.
-Echter verantwoordelijk zijn is nog wat anders dan zich verantwoordelijk voelen en gedragen. Ouders zijn verantwoordelijk voor de kinderen die ze op de wereld zetten en toch zien we heel vaak dat zij zich niet verantwoordelijk gedragen. Ze laten bijvoorbeeld hun kind van school verzuimen om op een broertje of zusje te passen. Ze laten hun kind met gevaar voor eigen leven tussen het verkeer manoeuvreren om knippa’s te verkopen.
De groep die regelmatig opvalt in de samenleving zijn de bus-en taxichauffeurs. Enkelen voelen zich zeer verantwoordelijk voor de passagiers die ze dagelijks vervoeren. Dat is te zien aan hun rijgedrag. Jammer genoeg word ik ook vaak geconfronteerd met bus-en taxichauffeurs die totaal geen verantwoordelijkheidsgevoel hebben en dat is doodeng. Ze rijden te hard, rijden over stoepen om files te ontlopen, stoppen op plekken die levensgevaarlijk zijn, nemen nog passagiers mee ondanks de bus vol is, rijden onder invloed van alcohol kortom ze voelen zich niet verantwoordelijk voor de levens van hun passagiers. Vaak is de reden tot dit gedrag geld. Ze willen in korte tijd zo veel mogelijk geld verdienen. Dit gedrag wordt gestimuleerd omdat er geen controle is. Ze worden niet op hun gedrag aangesproken en velen zijn ook niet aanspreekbaar op hun gedrag. Aanspreekbaar zijn vraagt namelijk om een open mindset van degene die verantwoordelijk is. Ik heb me vaak afgevraagd hoe deze mensen aan een rijbewijs komen en ook nog toestemming krijgen om werk te doen dat vraagt om verantwoordelijkheid voor mensen levens. De bus of taxichauffeur die zich schuldig maakt aan dit gedrag is fout bezig maar degene die hem toestaat zich zo onverantwoordelijk te gedragen door geen controle uit te oefenen, is de hoofdschuldige. De baas van een taxibedrijf bijvoorbeeld moet bepaalde eisen stellen voordat hij iemand als chauffeur aanneemt. Hij moet zijn werknemers op hun verantwoordelijkheid voor de passagiers wijzen alvorens ze de weg op te sturen. De werknemers moeten weten dat ze regelmatig op hun rijgedrag kunnen worden gecontroleerd. Echter ook de passagiers kunnen corrigerend optreden. Ik hoorde laatst een mevrouw in de bus tot 2 keer toe de chauffeur wijzen op zijn roekeloos rijgedrag. Toen de chauffeur dit gedrag voortzette, heeft de vrouw hem gevraagd om de bus stop te zetten zodat ze kon uitstappen. Haar woorden waren: “Ik neem liever de volgende bus dan nog langer mijn leven in de waagschaal te stellen in een bus met jou aan het stuur.” Dat vond ik een moedig en corrigerend optreden waar velen een voorbeeld aan kunnen nemen. Dan zijn er nog de mensen die zichzelf tot taxichauffeur benoemen alleen maar omdat ze een rijbewijs hebben en in het bezit zijn van een auto. Ze plaatsen een bordje met ‘taxi’ op het dak van hun auto en verbeelden zich dan taxichauffeur te zijn. Het is een belediging aan dit beroep. Deze groep is het gevaarlijkst omdat ze door niemand worden gecontroleerd. Iemand die taxi wil rijden moet in de eerste plaats beseffen dat hij verantwoordelijk is voor mensen levens. Daarnaast moet hij ook aan enkele voorwaarden voldoen zoals kennis hebben van de ligging van straten. Het gros van de taxichauffeurs weet nooit waar een straat is. Dit is vooral voor buitenlanders erg problematisch. Taxi- of buschauffeur zijn, word je niet zomaar. Kijk maar naar Europa waar dit beroep wordt uitgeoefend met eisen en regels.
Het is vrij gemakkelijk om tegen een ander te zeggen dat hij zich verantwoordelijk moet gedragen of verantwoordelijk is voor dit of dat, maar dat geeft nog niet de garantie dat dat ook zal gebeuren. Ik denk dat verantwoordelijkheid iets is dat je moet verdienen. Het is niet iets waar je recht op hebt omdat het hoort bij een bepaalde job. Je moet het laten zien met je gedrag en dat kan door:1)Je afspraken na te komen; 2)Je fouten niet te verbergen of de schuld op een ander te schuiven, maar bereid zijn de consequenties te dragen, de fout te herstellen en er een les uit te leren. Dat is een teken van volwassenheid; 3)Wanneer je op je gedrag wordt aangesproken, het te accepteren. Niet in de verdediging te schieten en bereid te zijn om misverstanden op te lossen; 4)Geen dingen te beloven die te moeilijk voor je zijn of waar je geen tijd voor hebt. Het is onverantwoordelijk gedrag als je te veel belooft en je vervolgens niet aan de afspraken houdt. Hoe goed je bedoelingen ook zijn.
Tenslotte: Er zullen altijd mensen zijn die op je zullen schelden als jij je onverantwoordelijk gedraagt omdat ze met hun gemopper hopen op corrigerend gedrag. Jij zal in hen dan een vijand zien, iemand die een hekel aan je heeft of je iets niet gunt. Maar er zullen ook zogenaamde vrienden zijn die zullen zwijgen en niet de moeite zullen nemen om jou op je wangedrag en fouten aan te spreken. Ze zullen samen met je lachen om dat wangedrag en jou het gevoel geven dat je stoer en geweldig bent en daardoor dat onverantwoordelijke gedrag juist stimuleren. De vragen die jij voor jezelf moet beantwoorden zijn: Wie is je vijand en wie je vriend? Hoe wil jij door het leven gaan, als een verantwoordelijk of als een onverantwoordelijk lid van de samenleving? The choice is yours!
“In the end, we will remember not the words of our enemies, but the silence of our friends.”
Josta Vaseur
