Het is niet netjes om gesprekken van anderen af te luisteren, maar soms overkomt het je gewoon. Zo stond ik een keer in een winkel in de rij bij de kassa om af te rekenen. Ongewild luisterde ik toen een gesprek af tussen twee vrouwen die voor mij stonden. Het gesprek ging over familie, maar omdat ze zacht spraken, kon ik het niet zo goed volgen. Plots hoorde ik de jongste gefrustreerd uitroepen: “Familie is geen zegen maar een vloek! Ze veroorzaken alleen maar verdriet, ruzie en spanningen. De mensen die beweren dat ze blij zijn met familie, zijn gek! ” De oudere vrouw gaf haar een geruststellend klopje op de schouder terwijl ze antwoordde: “Ach meisje, famiriman na mekoenoeman (familie kijven, familie blijven),” waarop de jonge vrouw fel reageerde, “niet voor mij, ik ga liever zonder familie door het leven!” “Zo denk ik er ook over vrouw,” mompelde ik zachtjes. De oude dame haalde berustend haar schouders op terwijl ze zei: “Ga naar de mieren kind, kijk hoe ze leven en word wijs”. Ik vond dat een heel raar antwoord omdat ik niet snapte hoe iemand wijs kon worden door naar mieren te kijken. Het enige dat mij over mieren te binnen schoot, was het gezegde ‘zo ijverig als de mieren,’ dus dacht ik dat ze wel zou bedoelen dat die vrouw door ijverig te zijn, de liefde van haar familie wel zou weten te winnen. Toen berispte ik mezelf: ‘natuurlijk snap je er niets van, het zijn jouw zaken niet.’ Dus keerde ik dat geruzie over familie de rug toe en ging naar huis.
Ik ben altijd bezig op het erf om mierennesten kapot te maken. Terwijl ik de ene mierenhoop na de andere vernietigde, moest ik plots weer denken aan de uitspraak die de oude dame had gedaan over mieren. Wat mij betreft, zijn mieren alleen maar een last. Ze lopen als gekken door elkaar, maken rotzooi, vernietigen je planten en bijten als ze op je huid terechtkomen. Sommige mensen, waaronder ik zelf, maken daarom bewust een mierennest kapot door mierenpoeder te strooien. Ik besloot dit keer even de tijd te nemen en al die krioelende mieren gade te slaan voordat ik die hoop kapot zou maken.
Tenslotte concludeerde ik: ‘Nee hoor mevrouwtje, uit deze mierenhopen kan ik echt geen wijsheid halen. Ik zag, dat er veel mensen die langsliepen onbewust die hoop kapot trapten en dat juichte ik alleen maar toe. Echter, iedere keer als de hoop kapot was getrapt, gingen de mieren opnieuw aan het werk om de boel weer op te bouwen. Dat vond ik geen wijs maar dom gedrag. Na ze een poos te hebben gadegeslagen riep ik gefrustreerd tegen dat hoopje: “Jullie zijn niet alleen dom, maar ook nog gek. Waarom bouwen jullie de boel telkens weer op, terwijl jullie weten dat het toch weer wordt kapot getrapt. Dat is toch water naar zee dragen. Ik zou dat beslist niet doen!” Een gerimpelde, oude mier stopte met werken en keek mij een poosje zwijgend aan. Ze bewoog haar hoofd van voor naar achter zodat het leek alsof ze knikte. Plots hoorde ik duidelijk gefluister in mijn oor: “Dat komt lieve kind omdat jij er alleen voor staat, jij hebt er voor gekozen om zonder familie door het leven te gaan. Als je alleen bent, is deze en elke andere klus echt zwaar. Maar wij mieren staan er niet alleen voor. We zijn een grote familie en de hele familie helpt elke keer weer mee dan is de klus snel geklaard. Kijk maar, we hebben ook samen overlegd en besloten om al het zand weg te slepen en ons nest op een veiligere plek te bouwen. We zijn er voor elkaar, helpen elkaar en weten dat we telkens weer op elkaar kunnen rekenen. Daar heb je nu eenmaal familie voor om samen te overleggen, om bij aan te kloppen voor hulp en advies en om, indien nodig, op terug te kunnen vallen.” Toen begreep ik in een flits wat de oude dame in de winkel had bedoeld toen ze de jonge vrouw had geadviseerd om te leren van de mieren. Mieren zijn een grote familie en ze werken samen als familie. Voor hen is familie duidelijk een zegen.
Het is prachtig wanneer je als familie zo met elkaar kan leven. Echter de realiteit laat jammer genoeg, maar al te vaak de keerzijde van de medaille zien. Ik hoor zo vaak mensen verbitterd zeggen: “Je leert pas je familie kennen als geld om de hoek komt kijken. Ze doen zich lief en aardig voor, maar zodra er sprake is van geld of erfenis, laten ze hun ware aard zien en vliegt alle broederlijke en zusterlijke liefde het raam uit. Vele factoren kunnen de wortel zijn van zo’n verbitterde situatie.
– Jaloezie: broers en zussen gunnen elkaar niets, er is veel rivaliteit.
– Hebzucht: Ze graaien voor zichzelf en delen niet graag. Een broer eigende zich alle geld toe die op de rekening stond van een op sterven liggende moeder. Hij wachtte het moment van overlijden niet af omdat het geld na overlijden boedel zou zijn en dus gedeeld zou moeten worden.
– Gemakzucht: de een heeft keihard gewerkt en wat bezit opgebouwd, terwijl de ander liever lui dan moe was. Als er geërfd moet worden, zegt de luiwammes tegen de ander, ‘jij hebt al genoeg en ik niets, dus kan je alles voor mij laten.’ De reactie van de ander is, ‘dan had je maar ook hard moeten werken.’
– Mijn investering terug: degene die bij de ouders inwoont, investeert veel in de ouderlijke woning omdat hij ervan uitgaat dat hij daar blijft wonen. Na het overlijden van de ouders, eisen de andere kinderen echter dat de woning moet worden verkocht zodat ze kunnen erven. Hij gaat akkoord, maar eist wel eerst zijn investering terug. Die wordt geweigerd met het gevolg ruzie en spanningen in de familie.
En zo zijn er nog vele voorbeelden te noemen waarom sommige mensen familie eerder een vloek dan een zegen vinden. Vele slachtoffers concluderen daarom dat oprechte, standvastige liefde tussen familieleden niet bestaat. Zodra ze op de proef worden gesteld, blijkt dat de liefdevolle band op los zand was gebouwd.
Mijn advies is, wees verstandig en wacht het resultaat van die test niet af, om te kunnen beoordelen of familie een zegen of een vloek is. Bespaar jezelf verdriet, pijn en teleurstelling. Neem de familie zoals ze is, leef als de mieren, wees vriendelijk en help elkaar maar vertrouw nooit blindelings. Wees zakelijk en leg afspraken tussen familieleden altijd schriftelijk vast.
Dat bespaart je niet alleen een juridisch geschil, maar ook zal de sfeer onder elkaar goed blijven, daar de familie niet verscheurd zal worden door ruzies en spanningen.
“A no san fesi e`sori, ati e`tjarie”
JOSTA VASEUR
