Zuid-, Noord- en Midden Amerika is oorspronkelijk Inheems continent, alle andere rassen die hier zijn, zijn overgebracht door de Europeanen; eerst Afrikanen uit Afrika voor de slavernij, daarna Chinezen, Hindostanen, Javanen enz. gehaald als contract-arbeiders.
Bij aankomst van Afrikanen in Suriname, waren er drie grote groepen: 1) Zij die gelijk de bossen zijn ingevlucht; 2) Zij die later de weggelopen slaven waren; 3) Zij die achter gebleven zijn tot de afschaffing van de slavernij
De groepen 1 en 2 zijn, terug gekomen om andere slaven te bevrijden van de kolonisten. Zo hebben ze zich gevestigd in het zuidelijk deel van Suriname. De kolonisten verloren de oorlog tegen de weggelopen slaven. Zij hebben toen vrede gesloten met de verschillende stammen die ontstaan zijn in het binnenland. De verschillende groepen hebben door de eeuwen heen, hun eigen besturingssysteem en rechtssysteem ontworpen wat perfect werkt; dit is zo doorgegaan tot de komst van het Europees besturings- en rechtssysteem in Paramaribo in 1960. Er is een Internationaal gewoonte recht, dat zegt dat als je heel lang ergens op een stukje grond woont, dat dat stukje uiteindelijk je eigendom wordt. DOMEIN wet is 40 jaar in Suriname.
Het Europees besturingssysteem die geintroduceerd is in Paramaribo in 1960, heeft de eeuwen oude Besturingssysteem, Rechtssysteem en de Grondenrechten van Inheemsen en Tribalen nooit erkend. Het komt niet voor in de Grondwet van de Republiek Suriname. Met andere woorden de bovengenoemde systemen zijn illegaal in Suriname.
De ILO conventie 169 ( Internationaal Arbeids Organisatie) is het verdrag betreffende de fundamentele rechten van inheemse en in stamverband levende volken in onafhankelijke landen; het is een verdrag van de ILO-conventie 169 of C169. Het is het belangrijkste bindende verdrag in het internationaal recht betreffende inheemsen en tribalen (erkennend de aspiraties van deze volken om zeggenschap te hebben over hun eigen gebieden, instellingen, leefwijzen en economische ontwikkeling, en hun identiteit, hun taal en hun godsdienst te behouden en tot ontwikkeling te brengen binnen het kader van de Staten waarin zij leven). De Republiek Suriname is op 4 dec. 1975 lid geworden van de Verenigde Naties, en dus ook lid is geworden van het ILO en het OAS. Dat zijn dochter organen van de VN. Suriname moet dus deze mensenrechten respecteren. Daarom is Suriname bij verschillende vormen van schending van mensenrechten in Suriname gevonnist door het Internationaal gerechtshof van het OAS in Costa Rica.
Suriname is ook in 2007 gevonnist door het bovengenoemde internationaal Hof om het besturingssysteem, rechtssysteem en de Grondenrechten van inheemsen en Tribalen in Suriname te erkennen in de Grondwet van Suriname. Dit moest uiterlijk in 2010 zijn uitgevoerd. We zitten nu in 2018 en nog steeds is dit niet uitgevoerd. Een vonnis ga je zowieso letterlijk moeten uitvoeren. Als je het uitstelt, maak je het op den duur alleen maar moeilijker voor jezelf met alle gevolgen van dien. Hierbij roep ik alle Inheemsen en Tribalen op om een vuist te vormen om onze rechten bij de Staat Suriname te gaan claimen. Er is een manier om het te doen, en dat kan alleen als wij met z’n allen een vuist vormen. En we staan niet alleen, alle Tribalen en Inheemse volkeren, alle mensenrechten organisaties over heel de wereld staan achter ons voor de nodige ondersteuning; maar dan moeten wij het met elkaar eens zijn met dit punt. Bij de Inheemsen en Tribalen volksvergadering die georganiseerd wordt op Diitabiki, op 7,8,9 en 10 oktober 2018 hoop ik dat wij elkaar gaan vinden op dit punt om onze rechten te gaan claimen. Nergens ter wereld krijg je je rechten zomaar op een dag in de schoot geworpen. Let wel: je rechten moet je zelf gaan halen.
Peter Sane Amoida
