Uniek kenmerk van het hinduïsme is het hoge respect voor andere overtuigingen, gebaseerd op het Vedische Ekam Sat Viprah…: het Werkelijke is één, ondanks de vele namen. Inherent hieraan, is de volgende filosofische interpretatie van Kerst vanuit de hinduïstische optiek.
In het Kerstverhaal is er sprake van de drie koningen die geleid door een ster terecht komen bij de pasgeboren Jezus, het Goddelijke kind, in een stal gelegen in een kribbe, voor wie zij geschenken brachten.
In de Bijbel, worden alleen in het evangelie van Matheus deze bezoekers genoemd zonder vermelding van aantal en rang. De namen van de koningen, Caspar (Gaspar) uit India, Balthasar uit Arabia en Melchior (Melcon) uit Perzie zijn voor het eerst in een Armeens verhaal pas ongeveer 500 na Christus genoemd.
Ook de ster van Bethlehem komt dan logisch alleen voor bij Matheus, die bekend staat om zijn gehanteerde symboliek.
De Vedāntafilosofie
De hinduïstische metafysica, welke als belangrijkste bron de Vedāntafilosofie heeft, benoemt de drie natuurlijke geaardheden van de mens, de drie gunahs, de natuurlijke geestelijke impulsen nl. 1. goedheid (satvagunah: rechtvaardigheid, creatief opbouwend), 2. hartstocht (rajasgunah: hoog actief, hoge passie, overdreven gehechtheid, boosheid) en 3. onwetendheid (tamasgunah: luiheid, gierigheid, afgunst, woede, inactiviteit), die iedereen meekrijgt met de geboorte in een eigen mix, verschillend van persoon tot persoon.
Deze drie geaardheden beheersen ons denken en worden gesymboliseerd door de drie koningen, de heersers.
Zoals de vroegere heersers met absolute macht, volledig het reilen en zeilen in het leven van het individu reguleerden, zo bepalen deze koningen het geestelijke gestel, het denken van de mens.
Deze drie geaardheden, de drie koningen in de mens, moeten worden geleid door de levensweg verlichtende wijsheid in o.a. de heilige geschriften z.a. Bijbel, Koran, Veda, Gita en het verheven denken van filosofen als Lao-Tse, Confusius, Zarathoestra, Erasmus, Kierkegaard, Vivekānand, Rāmanuja, Shankarāchārya etc. , gesymboliseerd door de weg wijzende ster, welke eveneens de noodzakelijkheid van de Guru (geestelijke leermeester) verbeeld, die onontbeerlijk is op het pad van zelfrealisatie.
Misschien vormen de ster van Bethlehem en de drie wijzen wel een allegorie, welke de verlichtende hogere impact, de leidende importantie van de oosterse wijsheid als oorsprong verbeelden.
Het kindeke Jezus staat voor het einddoel, het ultieme levensdoel van verheven rust ( param shāntie), de innerlijke verlichting/verlossing (nirvān/mokshah).
De geschenken die door de koningen zijn gebracht voor Jezus, representeren onder andere a. de offers die in het kader van de drie geaardheden moeten worden gedaan en b. door het afstaan van bezit, ook de onthechting, het opgeven van de binding met al het aardse dat ons vasthoudt en ons denken negatief beïnvloedt; dit alles om het ultieme levensdoel te kunnen bereiken.
De innerlijke offers
De Satvagunah, de geaardheid goedheid moet streven naar telkens een hogere mate van spiritualiteit en onthechting en waarheidsgetrouwe levenswijze (Dharma) en hiertoe afstand nemen van het nodige.
De Rajasgunah heeft als offer, het temperen van de drang naar telkens meer te willen verkrijgen, vooral inzake materiële rijkdom. Op zeker moment genoegen nemen met behaalde successen en niet trachten de top van de Mount Everest van materieel streven, maar de Himalaya, de hoogste berg van verheven kennis te bereiken; zelfde bergtop (einddoel) maar beschouwd vanuit de spirituele view.
Voorbeeld. Een zelfstandige heeft de gewoonte tot laat in de avond te werken. Het offer dat moet worden gebracht is om ongeacht het dagresultaat, winst of verlies, bijvoorbeeld om zes uur ‘s middags te stoppen met werken. Hierna wordt de tijd besteed aan gezin en/of het opdoen van de verheven kennis via o.a. bestuderen van stapsgewijs hogere literatuur en/of zich voor enkele kwartieren terugtrekken in een kamer voor de heerlijke rust van afzondering, de Ekānta, in het gezinsleven (gewoon binnenshuis dus), ter verkrijgen van de innerlijke shāntie.
De Tamasgunah, brengt als offer het temperen van gevoelens als bezitterigheid waardoor o.a. jaloezie, woede en angst ontstaan.
Jezus & Krishna: de verzaking.
De geschenken, het afstaan van bezit, symboliseren dus ook de onthechting, het opgeven van de binding met al het aardse dat vastklamt en het denken negatief beïnvloedt.
De boodschap van Jezus m.b.t.onthechting is equivalent aan die van Krishna in de Bhagvat Gita en dus even universeel.
Lucas 18. Een rijk persoon die zijn heel leven aan alle geboden had gehouden, vroeg aan Hem wat hij moest doen om het eeuwige leven te verkrijgen. Jezus antwoordde: nog een ding ontbreekt u. Verkoop alles wat u hebt en verdeel de opbrengst onder de armen, dan zult u een schat in de hemel bezitten. De man werd diep bedroefd en Jezus zei: het is gemakkelijker voor een kameel om door het oog van een naald te gaan, dan voor een rijke om het Koninkrijk van God binnen te gaan. Ik verzeker een ieder die huis, vrouw, broer, zusters, ouders of kinderen heeft achtergelaten omwille hiervan, reeds in deze tijd het veelvuldige zal ontvangen en in de tijd die komt het eeuwige.
De boodschap is diepzinnig
Hier predikt Jezus wederom conform Krishna, de Sanyās, de hinduïstische vierde levensfase van volledige verzaking/ onthechting, volkomen afstand nemen van alle wereldse relaties inclusief familiebanden.
Evenals Krishna eist Jezus volledige onthechting, omdat gelijk een enkel gat een boot laat zinken, zo één overgebleven negatieve eigenschap, het leven in het verderf kan storten.
Resume
Getracht moet worden om de drie koningen in de mens, de drie geaardheden (gunahs) de Rajas-, Tamas- en Satvagunah, te laten leiden door de verheven kennis van de Kerstster, zodat het kindeke Jezus, voorstellende het Goddelijke, het centrum, de oorsprong, het eeuwige leven, de Nirvāna, de Moksha, de ultieme verlossing, de oceaan van de verheven peace of mind (dit laatste interessant vooral voor degenen die niet in De Schepper of het hiernamaals geloven) wordt bereikt. In dit proces is geleidelijk onthecht raken van het aardse essentieel.
Indien Kerstmis in samenhang met de diepzinnige betekenis vanuit de hinduïstische filosofie wordt ervaren, kan dit feest, evenals Dipavli, het hinduïstische lichtjesfeest met eensluidende spirituele boodschap, zonder enige terughoudendheid, juist heel intens en uitbundig, worden gevierd door zelfs gnostici en atheïsten…door allen ongeacht de geloofsovertuiging.
Citaat schrijver: we hebben voldoende religie nodig om elkaar niet te haten.
Pandit drs. R.P.Sitaldin (hindupriester/bedrijfseconoom/filosoof)
St.Hindu Scientific InterCultural & – Religious Institute Netherlands
[email protected]
