De afgelopen dagen is de 17de versie van de Indofair gehouden in Suriname. Infofair is geconcentreerd rond textiel, cosmetica, kunst, opvoeringen en culinair. De Javaanse cultuur is onder druk. Met de Javaanse cultuur bedoelen we de cultuur, tradities en gebruiken van de nakomelingen van de Oost-Indische oftewel de Indonesische immigranten die naar Suriname kwamen aan het einde van de 19de eeuw zoals de ontstond na de bevruchting met de in Suriname reeds aanwezige tradities, gewoonten en omstandigheden. Deze cultuur is gebaseerd op de plaatselijke tradities en gewoonten van de eilanden waar deze immigranten vandaan kwamen, maar er heeft zich in Suriname verrijking van die tradities en gewoonten. Dat heeft op nagenoeg alle vlakken invloed gehad, met name het taalgebruik. Nu is het bekend dat in de voormalige vestigingen van de Javaanse immigranten door de generaties die nu van middelbare leeftijd is, steeds minder Javaans (Surinaams-Javaans) wordt gesproken in de huishoudelijke sfeer. Er wordt met de opa’s en de oma’s in het Sranantongo gecommuniceerd en ook in het Nederlands. Daarbij worden wel los Javaanse woorden of zinsdelen gebruikt, maar geen hele Surinaams-Javaanse gezinnen. De jongere generatie spreekt meer Nederlands en kent de betekenis van losse Javaanse woorden. De Javaanse cultuur in zijn algemeenheid maakt Suriname tot een zeer uniek land in de Amerikaanse hemisfeer en in de OAS en Unasur. Suriname is het enige land met een Javaanse-Indonesische bevolking die geen minderheid is maar volledig geïntegreerd is en politiek volledig participeert. Het zou enorme verlies zijn voor Suriname als een deel van zijn cultuur, de Surinaams-Javaanse cultuur, verdwijnt. Er is vanuit Cultuur niets gedaan om bijvoorbeeld de Javaanse taal te beschermen. De vorige Cultuur-directeur heeft zich zelfs indirect gedistantieerd van de Surinaams-Javaanse taal. Er is geen reden opgegeven waarom afstand is genomen van deze taal. In de taal zijn er geen aspecten die zorgen voor schade aan de Surinaamse samenleving althans deze taal wordt niet geassocieerd met aspecten die ongewenst zijn in Suriname, waarbij we kunnen denken aan gewelddadige bewegingen. Integendeel moeten we zeggen dat de Surinaams-Javaanse taal heel aangenaam is en zeer praktisch en Suriname volledig maakt. De Surinaams-Javaanse prominente figuren en de leiders in de dorpen hebben ogenschijnlijk niet genoeg gedaan om de taal te conserveren. Behalve de taal schijnt ook een achteruitgang aan de gang te zijn van andere cultuurelementen, zoals op het culinaire vlak. Het schijnt dat bijvoorbeeld populaire gerechten als Javaanse bamie anders worden bereid dan door de mae’s van weleer. De kennis is niet geaccepteerd of niet overgedragen. Ook de wijze bijvoorbeeld waarop de verschillende sambals werden gemaakt schijnt zoetjes aan verloren te gaan. Binnen de Javaanse gemeenschappen zijn ook zeer probate middelen bekend tegen allerlei aandoeningen. Deze middelen zijn inmiddels genoeg bekend bij de algemene bevolking. Er zijn Javaanse massagetechnieken die verlichting bieden, maar die niet overgenomen worden door de opvolgende generaties. De Javaanse podiumkunsten behoren tot de mooiste van de rijke Surinaamse cultuur. De jonge generatie schijnt minder interesse te hebben in het uitoefenen van deze kunst. Een opleving van de uiterst schone Surinaams-Javaanse cultuur is noodzakelijk en het initiatief zal naar het schijnt niet komen van de overheid. De groep moet zelf samen met het bedrijfsleven en de Unicef projecten opstarten en deze fulltime monitoren. Er zijn internationaal genoeg middelen daarvoor. Als de Indonesische ambassade deze projecten wenst te ondersteunen, dan is het meegenomen. Het is algemeen bekend dat de ambassades uit de landen van de voorouders in Suriname niet primair de Javaanse of Hindoestaanse aspecten in de Surinaamse cultuur bevorderen en promoten, maar de pure cultuur zoals het nu bestaat in die Aziatische landen. Er zijn zelfs stemmen die aangeven dat de Surinaamse versies van de taal niet echt zijn, maar die van het land van herkomst. Er zijn Surinamers die daarin ook geloven en de boodschap uitdragen dat de Bahasa Indonesia superieur is aan het Surinaams-Javaans. De media die gefocust zijn op de Javaanse cultuur, kunnen een bijdrage leveren aan het bewaren van zeker de taal. De keuze moet gemaakt worden door deze mediabedrijven zelf. De kans is groot dat deze mediabedrijven indirect de cultuur uit de landen van afkomst promoten, omdat er veel aantrekkelijke entertainmentprogramma’s en films in de buitenlandse taal worden uitgezonden. Er moeten genoeg programma’s – politiek, sport, actualiteiten, cultuur – gemaakt worden in de Surinaams Javaanse taal. De Indofair heeft de schoonheid van de Surinaams-Javaanse cultuur wel benadrukt. Er is een algemeen Surinaams belang gediend als deze cultuurvorm voor ons allen behouden blijft. Van Cultuur wordt nu onder een nieuwe leiding meer actie verwacht.
