Met de aanname van de Elektriciteitswet en de Wet Energie Autoriteit Suriname is er een nieuw tijdperk aangebroken in de elektriciteitssector. De Elektriciteitswet biedt private ondernemingen de mogelijkheid elektriciteit te leveren aan het netwerk. Dit houdt in dat er in de toekomst meerdere spelers op de markt zullen opereren.
Fysisch milieu van het binnenland
Met het voorkomen van grote rivieren met een getijdewerking van eb en vloed bestaat de mogelijkheid voor het installeren van micro-waterkrachtwerken langs de grote rivieren. In de directe omgeving van diverse dorpen in het binnenland bestaat deze mogelijkheid eveneens. Aangezien het in deze gaat om schone energie zullen ondernemingen in deze branche bijzondere aandacht krijgen en worden gestimuleerd. Daar de nieuwe wetgeving ook strikte voorschriften heeft voor groene (duurzaam) energie, kan ook worden gekeken naar oude voornemens. Het fysisch milieu van het binnenland biedt interessante mogelijkheden voor het opzetten van waterkrachtwerken. Om in de toekomstige vraag naar energie te voorzien, ziet het nieuwe Ontwikkelingsplan de capaciteit van de krachtcentrale Afobaka door de uitvoering van de eerste fase van het Tapanahony-Jaikreek Waterkrachtproject (Tapajaiproject) worden opgevoerd met ongeveer 64 MW. In de tweede fase wordt de capaciteit opgevoerd met 182 MW. Dit project zal naast verhoging van de capaciteit van de krachtcentrale Afobaka zorgen voor een enorme ontsluiting van Zuidoost Suriname, waarbij vooral de beheersbaarheid van het achterland zal worden geoptimaliseerd. Belangrijk is eveneens het opschonen van de Tapanahony en zijrivieren, zodat de mogelijke ongunstige effecten bij de waterbeheersing worden geminimaliseerd en de binnenlandbewoners minimaal worden getroffen door neveneffecten van het project.
Effecten Tapajaiproject
Energiedeskundige Daniёl Lachman kwam middels een publicatie via de Anton de Kom Universiteit van Suriname met enkele markante bevindingen. Hij bekeek dit project vanuit een optiek van het Tapajai Waterkrachtproject als katalysator voor de verstedelijking van Suriname. Lachman keek specifiek naar mogelijkheden voor verstedelijking, duurzaam toerisme en sociaal acceptabel emplooi. Om het toerismeproject rondom het stuwmeer en de diversificatie, de systematische uitbouw en kwalitatieve opvoering van het diensten- en voorzieningenapparaat van Atjoni en Brownsweg van de grond te krijgen, is een aantal basisvoorwaarden nodig, namelijk energie en infrastructuur (tezamen met het aanbrengen van eigentijdse voorzieningen, zoals drainage, gesloten rioolwaterafvoer en rioolwaterzuiveringssystemen). De eerste basisvoorwaarde spreekt voor zich, want dat is waar het waterkrachtproject voornamelijk om draait (namelijk de realisatie van een vast vermogen van 182 MW). Echter wees het onderzoek uit dat daarnaast met de totstandkoming van het Tapajai Waterkrachtwerk 129 km aan sociale ontsluiting van het Tapanahony-gebied wordt gerealiseerd, alsmede 170 km aan wegen ten behoeve van het waterkrachtwerk. Deze wegen lopen als het ware om het stuwmeer heen, en kunnen de opzet van het Brokopondostuwmeer tot een toeristisch trekpleister aanzienlijk helpen bevorderen en samen met dit project Atjoni en het Brownsweg-gebied verder verstedelijken. Bovendien kan dit wegennetwerk met relatief weinig moeite aangesloten worden op de weg in Frans-Guyana in de richting van het Trombetasgebied in Brazilië, alwaar men reeds jaren interesse heeft getoond voor een wegverbinding met het havengebied van Suriname als mogelijke uitvoerlocatie van de aldaar geproduceerde goederen.
Gedisciplineerde uitvoering
Echter stelde Lachman ook vast dat een noodzakelijke voorwaarde voor dit alles is dat elk onderdeel planmatig wordt uiteengezet met een gedisciplineerde uitvoering. Alleen zo kan dit een kans van slagen hebben en zal blijken dat het Tapajai Waterkrachtproject misschien zelfs een groter effect kan sorteren dan menig ander project in de Surinaamse geschiedenis, namelijk verstedelijking, verduurzaming van de economische basis, decentralisatie, ontsluiting, inter- en intranationale toegankelijkheid, robuuste energiezekerheid, verkleining van onze carbon footprint en energie-intensiteit, voldoende sociaal acceptabele werkgelegenheid, stoppen van de migratie naar Paramaribo, etc.
Kavish Ganesh
