Zoals al eerder geschreven gaan wij een moeilijk jaar tegemoet. Het zaad daarvoor is decennia eerder gelegd, wij oogsten nu wat wij gezaaid hebben. Simpel gesteld dankzij een complex van omstandigheden, vooral dankzij gemiste kansen, maar vooral ook door lafheid en achterlijkheid van de kant van bepaalde politici, zitten wij opgescheept met een kiesstelsel en een grondwet die ons regeerders oplevert die in staat zijn om alles wat ze aanraken te doen mislukken. Suriname is werkelijk een bodemloze put geworden en de regering doet zijn best om het ene gat te vullen met het andere gat. Laat mij voor u het een en ander op een rijtje zetten.
Dit jaar gaat Suralco weg uit Suriname, daarmee komt definitief een einde aan de grootschalige exploitatie van bauxiet in Suriname. Wij beschikken nog wel over bauxiet voorkomens maar alleen nadat een gedegen plan opgemaakt is geworden welke aan het oordeel van ook onafhankelijke deskundigen onderworpen is geworden, zal moeten blijken of deze voorkomens rendabel te exploiteren zijn en onder welke omstandigheden zulks mogelijk zal zijn. Als gevolg van het vertrek van Suralco gaat Suriname de stuwdam en hydrocentrale te Afobakka beheren terwijl wij weten dat alles wat deze politici aanraken compleet mislukt. Immers het kiesstelsel begunstigt de partijen van het creools nationalisme en die hebben sinds de jaren 50 van de vorige eeuw haast onafgebroken het land geregeerd en er een complete puinhoop van gemaakt. De deskundigheid van het zogenaamde kader van deze partijen blijkt vooral uit hun etnische afkomst. Dat is ook zo bij de gehele overheid die een bepaalde etnisch voorkomen heeft, bij onze universiteit etc. en daarom gaan wij van crisis naar crisis. Wij kunnen uit Afobakka veel meer, circa 30% meer, elektrische stroom verkrijgen indien wij het achterstallig onderhoud uitvoeren en nieuwe investeringen doen. Daarvoor is geld nodig en onze overheid is haast failliet.
Staatsolie dreigt een parasitair bedrijf te worden. Dankzij mismanagement van de zijde van directie en aandeelhouders. Niet gehinderd door enige kennis van zaken hebben lieden een raffinaderij gekocht voor drie maal de prijs. De toenmalige directeur wist bliksems goed wat de werkelijke waarde van de raffinaderij was. In de top van het bedrijf en bij de Raad van commissarissen is er slechts één persoon met kennis van de petrochemische industrie terwijl wij in de top van zo een bedrijf en in de Raad van commissarissen een aantal petrochemische ingenieurs zouden moeten hebben. Voor de goede orde een geoloog is een steentjeszoeker, hij of zij is geen chemical engineer gespecialiseerd op het gebied van de petrochemische industrie. En een geoloog is ook geen bedrijfskundig ingenieur. Wij als staat hebben circa 600 miljoen Amerikaanse dollars geleend om onder andere de schulden van Staatsolie te gaan aflossen, althans een gedeelte van haar schulden. Dit alles terwijl de overheid door haar reserves heen is. On top van dit alles zal de belastingbetaler straks moeten opdraaien voor een mogelijke illiquiditeit dan wel insolvabiliteit van de Surinaamse bank. Nu eerst een flashback. Kunt U zich nog herinneren de heisa rondom de benoeming van een nieuwe RvC bij de Hakrinbank tijdens de Regering Wijdenbosch? Ook al die heisa rondom de EBS-SPGC energie samenwerking.? De ondertoon was dat Baboelall(‘s) teveel invloed zou (den) krijgen en dat mocht niet. Hoe anders liggen de zaken bij de kapitaalcoupe van de crème klasse!!! Wat Baboelall niet mag, mag crème kennelijk wel. Inboorlingen blijven inboorlingen.
Daarom praat niemand over wie er nou schuldig is aan het feit dat wij steeds dieper wegzakken in het moeras van onderontwikkeling. Eerst Staatsolie en nu de DSB. Staatsolie is de vernieling ingejaagd door de hebzucht van mensen die niet op mij lijken. In het jaar 2001 is de overname van de ABN-AMRO aandelen in de DSB door Assuria geschied. Ik heb in minstens drie artikelen in een plaatselijk ochtendblad gewaarschuwd voor de mogelijke nadelige gevolgen en ik krijg alweer gelijk. De aandelenverhouding in de DSB was voor de overname door Assuria: 49% maximaal ABNAMRO, 10% Overheid en de rest voor overige aandeelhouders. In de oude overeenkomst tussen de Staat en de ABNAMRO was niet voor niets bedongen dat er een bepaalde verhouding tussen de bezitters van aandelen in de DSB moest zijn. Geen enkele aandeelhouder mocht alleen de meerderheid uitmaken. Deze aandelenverhouding is in de geest van de bankwet.
Alhoewel de ABNAMRO getracht heeft haar aandelenbezit in de DSB uit te breiden heeft geen enkele regering hieraan meegewerkt. In 2001 heeft de Regering Venetiaan de aandelen van de Staat in de DSB en de aandelen van ABNAMRO in de DSB in handen van Assuria gespeeld. Met schone vingers, niet gehinderd door enig benul omtrent de inrichting van een sociale markt economie. Assuria is een dochterbedrijf van VSH Holding. In VSH Holding heeft een persoon een controlling stake, een persoon bepaalt in VSH, in Assuria en in de DSB. De concentratie in de financiële sector is enorm toegenomen, Assuria-DSB is dan goed voor ca 60% marktmacht; de CbvS haar mogelijkheid om een rentebeleid en een monetair beleid te voeren wordt ernstig gekortwiekt want de marktmacht ligt bij een andere instelling, bij een kartel en bij een kartel binnen een kartel; (vergelijk in de USA waar de tien grootste banken tezamen slechts 30% van de markt bezitten en waar wetgeving hun beperkt in hun groei naar een monopolie). Alle centrale banken ter wereld hebben gezamenlijke richtlijnen opgesteld voor banken en andere financiële instellingen voor wat betreft de voorschriften met betrekking tot liquiditeits-, solvabiliteits- en vermogens eisen waaraan deze banken moeten voldoen. Dit staat bekend als het Bazel akkoord. Er is momenteel een nieuw Bazel Akkoord, bekend als Bazel akkoord 2. Bazel 2 is noodzakelijk geworden om het hoofd te kunnen bieden aan de factoren die ten grondslag gelegen hebben aan de recente economische crisissen, zoals die in Korea, in Japan, in Mexico, in Zuid Oost Azië zijn geweest omstreeks 1995 en de recente (hypotheek)schuldencrisis in het Westen van 2008-2009 begonnen bij Bears Stearns, gevolgd door de sluiting van Lehman Brothers, etc etc. ABNAMRO is gered geworden en is nu een Staatsbank. Al deze crisissen zijn ontstaan in de financiële sector, waarbij fundamenteel was dat banken teveel kredieten en slecht gedekte kredieten gegeven hadden aan bedrijven. Deze bedrijven bleken allemaal op een of andere wijze of aandeelhouder dan wel invloedhouder te zijn van deze banken. En precies dat is nu het geval met de DSB.
Daarom is er nieuwe bankwetgeving ingevoerd in die landen, die het bezit van aandelen en van voting power beperken tot maximaal 5% per individu. Dus personen die stemmen namens aandeelhouders hebben maximaal 5% stemrecht. Ook Bazel 2 schrijft dat voor, terwijl Standards & Poor in haar beoordelingscriteria van banken let op de spreiding van het aandelen bezit. De bouw van de raffinaderij door Staatsolie is mede door de DSB gefinancierd. Voormalig Staatsolie directeur Eddy Jharap die lid was van de RvC van DSB is toen uit protest uit de RvC van DSB gestapt. Dus Staatsolie moet ook schulden bij de DSB aflossen. Twee politieke partijen, de NPS en de NDP, hebben bijgedragen aan de enorme belangenverstrengeling bij Staatsolie en de DSB. Deze twee partijen hebben drie personen gemaakt tot de rijkste personen van Suriname, te weten Marc Waaldijk, Jim Healy en onze President. De belastingdienst weet nu waar ze moeten zijn. Dus tot slot, de bankwet, de Bazelnormen moeten stringent worden toegepast. Aandeelhouders moeten hun verplichtingen nakomen. Belastinggeld mag niet gebruikt worden om multimiljonairs te redden. Banken als de DSB voeren publieke taken uit en als gemeenschapsgeld gebruikt moet worden om een bank te redden dan is het beter dat de bank genationaliseerd wordt. Precies zoals dat is gebeurd bij de ABN AMRO in Nederland en ook bij andere banken in Europa. Schuldigen mogen niet vrijuit gaan terwijl de belastingbetaler moet opdraaien voor de kosten. We hebben al onfrisse affaires gehad bij Clico vanwege het zogenaamde aquacultuurproject van tijgergarnalen in Nickerie. Nu is het zo dat aquacultuur, althans de introductie daarvan in Suriname via het Ministerie van LVV op mijn initiatief is geschied. Omdat familie van mij in Cayenne bezig was in de zoetwater garnalen cultuur. Toen ondanks subsidie de zoetwater garnalen aquacultuur niet rendabel bleek heb ik bij de NOB de financiering van alle lopende aparte cultuurprojecten stopgezet. De directeur van Clico was door mij gewaarschuwd. Tenslotte moest de Centrale Bank de mensen die aandelen hadden gekocht in het tijger garnalenproject vergoeden. Eerder hebben we gehad het bijna faillissement van de Hakrinbank in de zestiger jaren van de vorige eeuw. De toenmalige minister van financiën Harry Radhakishun had in ruil voor ondersteuning vanuit de overheid geëist dat de staat 51% van de aandelen in de Hakrinbank moest hebben. Zo is geschied en deze bank is nog steeds een solide bank. Gelukkig is de DSB nog steeds een solide bank. Het geruis vanwege oneigenlijke bemoeienis van aandeelhouders en invloedhouders bij het reilen en zeilen van de bank moet ophouden. Het is de taak van de Centrale Bank om daarop toe te zien.
Richard B. Kalloe
