De herdenking van 126 jaar Javaanse immigratie en de Dag der Inheemsen vindt op traditionele wijze plaats. De Vereniging Herdenking Javaanse Immigratie (VHJI) laat in de periode van 31 juli tot en met de grote dag van 9 augustus van zich horen. De voorouders werden met kranslegging eer bewezen. Er werd vergaderd over de Surinaams/Javaanse cultuur. Daarbij werd de toekomst van de Javaanse taal centraal gesteld. Met muziek, zang, dans , toneel, sport en spel werd uitdrukking gegeven aan nationale en persoonlijke gevoelens. Politicus/schrijver Kadi Kartokromo beschreef tegenover Dagblad Suriname, persoonlijke gevoelens van de Javaan. Diep in het hart wordt, net als bij de andere bevolkingsgroepen, verlangd naar eenheid binnen eigen gelederen en nationale eenheid om zodoende een evenwichtiger bestaan te kunnen opbouwen en daardoor beter bij te dragen aan de ontwikkeling van Suriname.
Bouterse heeft de Javanen pijn gedaan
Het uit de regering Bouterse-Ameerali zetten van Pertjajah Luhur heeft de Javanen pijn gedaan. Het heeft bij politieke voor- en tegenstanders van Somohardjo een naar gevoel achtergelaten. De Javaanse gemeenschap heeft het zich aangetrokken. Oud-volksvertegenwoordiger en gewezen secretaris generaal van Kerukunan Tulodo Prenatan Ingil (KTPI) Kartokromo is de mening toegedaan, dat het lijkt alsof het leiderschap, al dan niet vanwege de drang naar macht en persoonlijke belangen, niet in staat is om eenheid onder de Javanen te smeden. ‘De laatste tijd begrijpt de samenleving de politici steeds minder. Ze zijn, Paul Somohadrjo daar gelaten, inactief en monddood. Dit geldt ook voor de achterban die als het ware niet wordt gekend of om exacter te zijn, nooit daadwerkelijk zijn betrokken bij beslissingen en stappen van de partijbesturen.’
Iedereen wil de voorzittershamer in handen hebben
Het feit dat de Javanen, al enige tijd, geen rol van betekenis vervullen aan de regeringstafel, zit de doorsnee Javanen dwars. Kartokromo: ‘Deze, niet sterke politieke positie, is veroorzaakt door de instelling, opstelling en het optreden van enge heerschappen die zich leiders noemen maar echt staatsmanschap missen. De heren hebben elkaar altijd bestreden. De kern van het dilemma zou zijn, dat elkeen de voorzittershamer in handen wil hebben. De ene wil niet onderdoen voor de andere. Sedert de mislukking van de Volksalliantie die een overkoepelende Surinaamse politieke partij moest zijn, is de collectieve kracht van de Javanen verder achteruit gegaan. De bundeling van Pendawa Lima, de Democraten van de 21ste Eeuw (D-21) en Pertjajah Luhur in 2010 hield niet lang stand.’
Er wordt onvoldoende stil gestaan bij de praktijk
Politicus in ruste Kartokromo ziet geen kwaad in politieke partijen met een Javaans stempel want Suriname heeft geen homogene bevolkingssamenstelling. Er zijn meerdere bevolkingsgroepen. Kartokromo is zich ervan bewust, dat de laatste tijd de tendens bestaat om politieke partijen een nationaal karakter aan te meten. Men is als de dood zo bang om van etnische politiekvoering verweten te worden of voor racist uitgemaakt te worden. Daarbij wordt onvoldoende stil gestaan bij de praktijk. Politieke partijen in Suriname zijn ontstaan en gegroeid door het behartigen van belangen van bevolkingsgroepen. Zo ontstond er politieke en maatschappelijke balans in Suriname. En werd voorkomen dat de ene bevolkingsgroep op het hoofd van de ander ging zitten.
Nationale politieke partij
Kartodikromo wenst niet verkeerd begrepen worden. ‘Uiteraard dient elke partij die regeringsverantwoordelijk draagt, te werken zonder aanzien des persoon, zonder de eigen achterban te bevoordelen, zonder wie dan ook boven of ten koste van een ander voor te trekken. Elke verantwoordelijke leider dient het algemeen belang voor te staan.’ Volgens de spreker noemt de NPS zich een nationale partij, maar de Javanen hebben zich nooit kunnen nestelen binnen deze partij. Somohardjo die zijn politieke carrière bij de NPS begon, mocht zich mooi voorzitter van het Javaans presidium noemen, maar de Javanen kregen er geen voet aan de grond. De VHP is bezig zich een nationaal jasje aan te meten, maar heeft nog geen Javanen kunnen inkapselen. De NDP gaat er prat op de enige echte nationale politieke partij te zijn en stelt alles in het werk om Javaanse dissidenten onderdak te bieden en tracht daarmee, bewust of onbewust, de Javaanse politieke eenheid te ondermijnen.
De opvolger van Somohardjo
‘Kartokromo erkent in Paul Salam Somohardjo een geduchte tegenstander. Hoe je het ook draait of keert, volksleider Somohardjo is al tijden de Javaanse politieke kampioen. Dat Somohardjo binnen zijn gelederen wordt gedragen, dankt hij waarschijnlijk aan zijn karakter, opvoeding en manier van optreden. Hij doet wat de ‘stille Javaan’ zelden of nooit doet. Hij zegt open en bloot wat de Javanen hindert en hem op het hart ligt. Hij schreeuwt alle zaken en de gevoelens van de daken op een strijdvaardige manier.’ Kartodikromo ziet Somohardjo voorlopig nog een significante rol spelen op het politieke toneel. ‘Niet dat er geen kundige personen bestaan die hem zouden kunnen vervangen. Het geval wil, dat niemand zich nog heeft voorbereid op de opvolging.’
