Deze brief is bestemd voor alle Surinaamse jongeren, en is geschreven omdat ze moeten weten waarom het land kapot is gemaakt door een groep mensen die sinds 1980 beweren dat ze van het land en van de mensen houden, maar eigenlijk alleen van zichzelf en hun eigen portemonnee houden. Ik schrijf deze brief omdat de oudere generaties niets willen of kunnen vertellen over moeilijke jaren 80, toen de militairen de macht over namen. Schamen zij zich om te vertellen dat ze opgelucht adem haalden, dat die vervloekte regering Arron met het eeuwige gebrek aan quorum eindelijk vertrokken was? Misschien schamen zij zich om jullie te vertellen dat ze ook aangesloten waren bij de Volksmilitie of bij de Stanvaste Beweging, opgericht door de Revolutionairen, en de voorlopers van de NDP…….misschien willen ze niet vertellen dat ze zichzelf ooit als revolutionair beschouwden, en dat ze als Dala Scotu’s en Lagadisa’s hun matties hebben aangegeven bij de militairen? Wie zal het zeggen, nietwaar? Maar gisteren is vandaag. De geschiedenis herhaalt zich, omdat de ouderen niet gewaarschuwd hebben wat er kan gebeuren als de NDP en Desi Bouterse weer aan de macht zouden komen.
Ik was 15 jaar toen de militairen de macht in Suriname overnamen. Ik had niets met militairen, of met hun revolutie en hun of met antikoloniale retoriek, al de verhalen over verzonnen vijanden van de revolutie vond ik wer’ede. Ik wilde gewoon mijn school afmaken, diploma’s halen en verder studeren. Ik werkte hard voor goede cijfers, en ik bleef, net als de meeste burgers, geloven in de belofte gedaan door de militaire machthebbers dat de militairen terug zouden keren naar de Memre Boekoe-kazerne, uit het politieke leven. Steeds weer werd beterschap beloofd door de leiders van de Nationale Militaire Raad, maar er gebeurde niets. Men was steeds aan het vechten om de macht en om veel geld, eerst met de oude machthebbers van de NPS en de VHP, en later met andere militairen en andere tegenstanders; er was nooit rust in het land. Ondertussen bleven de bevelhebber Bouterse en zijn secondanten roepen dat we de revolutie niet begrepen, dagelijks werden er willekeurige mensen opgesloten en gemarteld, zonder enige vorm van proces. Ook werden er diverse tegenstanders op beestachtige wijze vermoord. Niemand deed wat, de mensen bleven geloven in een revolutie, en sloten hun ogen voor de corruptie en het gebrek aan leiderschap en voor de vele mensenrechtenschendingen.
Ik was 18 jaar toen ik midden in de nacht wakker schrok van het kanongebulder. Het leek alsof de wereld verging. Wat waren we bang. Op 8 december 1982 is mijn leven onherroepelijk veranderd, niet langer geloofde ik in een vrij en veilig Suriname, niet langer geloofde ik dat Suriname een plaats was waar de mensen elkaar helpen, en elkaar steunen. Surinamers schoten elkaar dood, mensen werden vermoord omdat de machthebbers niet tegen kritiek konden en niemand hielp ons Surinamers om af te komen van deze ellendelingen.
De jaren erna werd het leven alleen zwaarder, vooral voor de jonge mensen. Er kwam geen ontwikkelingshulp meer vanuit Nederland en de schappen in de supermarkten raakten steeds leger. Vele jongeren konden geen baan vinden, maar hadden ook geen geld om verder te studeren. De Binnenlandse Oorlog maakte de situatie niet beter, het waren de vooral jonge mensen die vochten, zowel aan de kant van het leger als aan de kant van het Jungle Commando. Vele jongeren stierven als dienstplichtig militair. Veel jongeren vluchtten naar het buitenland omdat leven in de illegaliteit in Amerika of Nederland te verkiezen was boven de hel van Suriname. Heeft iemand aan jullie verteld hoe erg het was om in die ellendige dagen je leven te slijten; levend in de wetenschap dat je geen enkele toekomst hebt? Hebben de ouderen niet verteld dat er geen stroom was, geen water, dat het eten niet te betalen was, en bijna alle huishoudens afhankelijk waren van dozen met goederen en geld uit Nederland?
Het is betreurenswaardig dat de ouderen niets hebben verteld wat wij als natie moesten meemaken in de jaren 1980, want misschien hadden jullie, de jongeren een andere keuze gemaakt in het stemhokje in 2010. Wie zal het zeggen, nietwaar? Misschien hadden jullie door de vele valse beloften van de kandidaat Desi Bouterse heen geprikt met een dikke vette tyuri. Jullie zouden dan geweten hebben dat die achteruitkijkspiegel jullie toekomstbeeld zou zijn als de NDP aan de macht zou komen.
Wie weet, hadden jullie zelfs de stilte van de oude president Venetiaan niet geaccepteerd, maar geëist dat er plannen gemaakt werden voor de toekomst van de jongeren. Geëist van de oude politieke partijen dat er andere sterke leiders kwamen met kennis en drive om Suriname tot bloei te brengen. Leiders met voldoende visie om de frisse en vernieuwende ideeën van de jeugd te omarmen, en om te zetten in de praktijk. Als men jullie de waarheid had verteld hadden jullie mogelijk nooit geaccepteerd dat er vandaag de dag politici zijn die zeggen dat jullie lui zijn. Jullie hadden ze met de bradi kanti van je mofo verteld dat ze zelf lui zijn, dat zij nooit gewerkt hebben voor het land. Dat ze de jeugd in de steek laten, steeds weer. Dat ze steeds doen alsof ze er niets aan kunnen doen dat er geen werk is. Maar dat zij niet werken aan het creëren van werk voor de jongeren.
IMF is here to stay
Als….als. Er is een nieuwe tijd in Suriname aangeboden [aangebroken?], een tijd waarin de kans op herstel en verbetering van de economie uiterst klein is, het lijkt alsof Suriname alle kansen om te groeien en te bloeien heeft verspeeld.
Als het Internationale Monetaire Fonds eenmaal begint te bepalen hoe de staatsfinanciën uitgegeven moeten worden zal elke poging om het land tot ontwikkeling te brengen gedoemd zijn. IMF is here to stay. Dit keer is herstel uitgesloten, er is geen Nederland meer die kan helpen om de situatie te verbeteren. Het ontwikkelingsgeld is nu echt op. Een heel klein deel van de jongeren heeft een buitenlands paspoort, en zal vertrekken, voor de anderen rest er een leven van pinaren en pinaren en nogmaals pinaren..
Het is nog niet te laat om te leren van het verleden. Eis verandering, en eis dat er nu verandering komt. Het is nog niet te laat, maar haast je. M’e bar’ unu!
Natascha Adama
