Aan onze huidige politici een aantal geëigende toespraken en uitspraken van de welbekende en historische “Bapak Iding Soemita” , de grondlegger van de KTPI van het eerste uur. Het kan gebeuren dat nu, na langer dan 25 jaren, een aantal zaken in vergetelheid terecht is gekomen.
Politici, historici, analytici en critici hebben ruim 20 jaar lang zijn politiekvoering geobserveerd, grondig geanalyseerd en zeker ook wel bekritiseerd. Zijn sociaal bewogenheid met zijn lotgenoten kreeg minder aandacht en ruimte. Bapak Iding Soemita had echter reeds bij het begin van zijn “roeping” op eigen wijze invulling gegeven aan zijn sociaal-maatschappelijk en religieuze activiteiten, ondanks zijn gebrekkige Javaanse taalbeheersing waarbij hij zich ook nog de vastgeroeste zeden en gewoonten van de Javanen probeerde eigen te maken. Gedurende zijn politieke loopbaan en zijn vele bezoeken in de districten was Iding Soemita heel erg populair vanwege zijn zeer gevoelige en steeds terugkerende toespraken. Iding verstond de kunst om op zijn eigen manier zijn gehoor aan zijn zijde te krijgen. Hij had een bijzonder redenaarstalent en mede vanwege zijn humane optreden en zijn bijzondere kijk op het leven kon hij zijn gehoor boeien. Zijn bekende Wahjoe filosofie (door God geschonken kracht) is bekend. Zijn eerste optreden was te Mariënburg, waar hij een groep iets oudere Javanen die gebukt gingen onder het zware werk op de rietvelden, toesprak. De behandeling die deze mensen kregen als contractarbeiders, zat hem niet goed. En dit heeft hij in zijn verdere gevoelige toespraken steeds bekritiseerd. Evenals Multatulie verstond Bapak Iding Soemita de kunst om in te spelen op het gemoed van zijn gehoor.
Zo begon Bapak Iding Soemita zijn toespraak te Marienburg als volgt:
“Para sedulur (lotgenoten), laat me alvast mij jegens U allen duizendmaal verontschuldigen vanwege mijn gebrekkige Javaans, daar ik van huis uit Soedanees ben. Ik bied alvast mijn verontschuldigingen vooral aan de ouderen onder u, de vrouwen en vooral de jongeren als zij om de een of andere reden mij niet zullen kunnen volgen. Ik ben evenals u, zoals u allen weet, ook een contractant, echter met dit verschil dat ik u mag dienen als oppasser (ziekenverzorger). Iemand die het leed van de ander mag helpen verzachten en of verhelpen. Niet meer en niet minder. Mijn waarde en respectabele mandoers en sinder (opzichter der opzichters), u allen, de gewone arbeiders die dag en nacht hun leven geven voor dit Nederlands bedrijf, dat u allen constant probeert uit te buiten, maar ja we kunnen niets anders doen dan het maar te accepteren.”
Iding kijkt op dat moment de mensen weemoedig aan en wekt hierdoor medelijden, terwijl hij zijn stemkleur probeert aan te passen aan de omstandigheden.……
“Para sedulur. Neemt u mij niet kwalijk wanneer ik een brok in mijn keel krijg, zodat ik vaak mijn tranen dringend moet inhouden, daar ik allang met u meeleef. Maar ik houd mij op een afstand, omdat ik bang ben dat u mij zonder bijbedoelingen zou afwijzen.” De mensen maakten een instemmend gebaar en dat was voor hem een goed teken om met zijn toespraak door te gaan. “Maar het is alsof Allah mij hierheen heeft gebracht vanavond om met u allen van gedachten te wisselen. Want uiteindelijk is het onze eigen zaak, die wij samen zullen moeten oplossen. Mijn hart bloedt wanneer ik zie en merk hoe onze oude mensen wanneer zij ninggal donngoh (komen te overlijden), worden behandeld en op welke wijze zij naar hun laatste rustplaats worden gebracht.
Het lijkt dan alsof zij geen rol (wis orak diintoeng), meer hebben in dit aardse leven en het lijkt dan alsof wij als mens waardeloos zijn geworden.” En dan begint hij met zijn Gotong Royong gedachte. “Terwijl, beste mensen , volgens onze adat, wij onze naasten, al zijn zij er niet meer, nog steeds met respect en eerbied moeten behandelen. Nietwaar?” En met zo een emotionele benadering heeft Iding de harten van de aanwezigen al voor het grootste deel gewonnen. Hij voelt gelijk dat hij de gevoelige snaar heeft geraakt en hij voelt dan ook dat hij ongestoord door kan gaan met zijn betoog. “Mijn zeer gewaardeerde mandoers en sinders. Ik wil met heel veel respect u allen beleefd vragen in hoeverre u zou kunnen bewerkstelligen om een betere behandeling te rechtvaardigen zodat onze ouderen, wanneer zij het tijdelijke met het eeuwige zullen moeten wisselen, een betere behandeling kunnen genieten. Ik ben bereid U allen daarbij te helpen.” Iding merkt wederom dat zijn aanhang groeit. “Para sedulur, ik wil u hierbij hartelijk dank zeggen voor het feit dat u allen tijd en moeite hebt genomen om vanavond naar mij te komen luisteren en ik vraag u dat u allen weer naar het werk gaat opdat u allen onderling van gedachten kunt wisselen over wat ik vandaag heb gezegd. Schroom niet, wanneer u mij nodig hebt, om mij op uw eigen wijze uit te nodigen voor een gesprek.”
Kadi Kartkromo
