Nu ken ik een kleutertje dat in de kleuter-B klas zit. Zij durft niet alleen voor de klas te zingen. In een gesprekje met haar vroeg ik haar waarom dat zo is. De juf zou de kinderen bedreigen met slaan en af en toe de heel vervelende kinderen ook daadwerkelijk een mep geven. Deze situatie is voor mij heel kwalijk omdat het voor mij een bevestiging is van verkeerd met kinderen omgaan.
Leerkrachten hebben een belangrijke rol te vervullen. Regel nummer 1 in de klas is garant staan voor de veiligheid. Omdat ik zeker wil weten dat het begrip duidelijk wordt voor de lezers en vooral voor leerkrachten, volgt hieronder een uitleg van Veiligheid in de klas (Wikipedia), en dat is: het vermijden van het onvermijdelijke.
De basis voor goede lessen. Een prettig klimaat is een klimaat waar goed gewerkt wordt. Dit geldt zeker voor een klas. In een klas wordt goed gewerkt als het veilig is. De hoofdtaak van een docent is om deze veiligheid te verzorgen.
Drie basisbehoeften
Er zijn drie basisbehoeften voor een veilige klas. Dit zijn (Teitler, 2014):
-Relatie: leerlingen voelen zich geaccepteerd en voelen zich veilig;
-Competentie: leerlingen hebben het idee dat ze de gegeven taken aankunnen;
-Autonomie: leerlingen weten dat ze zelf verantwoordelijk zijn voor hun daden.
Wanneer er niet aan deze voorwaarden is voldaan, komt het leren op de tweede plaats (Ebbens, 2005, p.156). Het leergedrag wordt vervangen door overlevingsgedrag. De rol van de docent verandert ook. De leraar is niet meer bezig met zijn lesdoeleinden, maar is bezig met het houden van orde. Dit is een heel andere manier van lesgeven die de leerkracht veel energie kost.
Ik moet bekennen dat ik deze regel op de kweekschool in Suriname niet heb geleerd. Gedurende een aantal jaren heb ik bewust ervoor gekozen om als invalleerkracht te werken. Op deze manier heb ik vele leerkrachten en directeuren ontmoet. Ook heb ik onder verschillende besturen gewerkt die hun scholen op verschillende manieren organiseren. Dit deed ik op verschillende scholen door Amsterdam/ Nederland. Vele malen ben ik gevraagd een vaste baan aan te nemen omdat men zag dat een klas onder mijn leiding wel draaide terwijl de betreffende juf gestrest thuis zat. Het heeft even geduurd voordat ik zelf door had waarom dit zo was. Tot dat ik gevraagd werd een leerkracht die terug kwam van een burn out te begeleiden. Ik kwam erachter dat door alle leerlingen als gelijkwaardig te zien dit zich weer reflecteert op de sfeer in de klas. Een vervelend kind, een kwajongen, een dom kind, een slim kind, een gehandicapt kind. De juf die ik moest begeleiden werd heel boos op de vervelende kinderen. Zij hield ook op dagen dat de leerlingen zich wel goed gedroegen, vooroordelen naar de lastige kinderen toe. Er ontstonden veel welles nietes situaties, recht en onrecht. Dit resulteerde in een grimmige sfeer in de klas. De kinderen zaten niet lekker in hun vel, de juf werd weer ziek. Als leerkracht lijkt het mij logisch alle kinderen gelijkwaardig en zonder enig vooroordeel te behandelen. Ik ben erachter gekomen dat het voor veel onderwijzenden niet zo vanzelfsprekend is. Om terug te komen op het begin van mijn verhaal. Doordat de juf van het kleutertje een aantal kinderen op een verkeerde manier behandelt, lijdt dit klein meisje eronder. Dit kan leiden tot faalangst en allerlei andere stoornissen waarvan niemand ooit er achter zal komen wat precies de reden is. Ra ra, waarom al die schoolverlaters? Tijd voor verandering. Wist u dat als een kind iets niet begrijpt dit niet ligt aan het kind maar aan de uitleg van de leerkracht. Een leerkracht die zegt, ik heb het al uitgelegd, mag eens even goed nadenken aan wie het nou eigenlijk ligt.
Vazra Ramgoelam
[email protected]
