Elk jaar duikt het thema op Wereldvoedsel Dag weer op: voedselverspilling. Dit jaar is door de Europese Unie zelfs uitgeroepen tot het Jaar Tegen Voedselverspilling. De EU wil de verspilling in 2025 met de helft verminderd hebben. Het bestrijden van voedselverspilling helpt nauwelijks tegen het hongerprobleem. Het kan wel helpen om in Europa het ruimtebeslag door de landbouw flink te verminderen. Maar als dat het doel is, kan Europa beter overstappen op een gezond dieet dan zich druk te maken over het weggooien van restjes.
Een studie van de Wageningen Universiteit wijst uit dat de strijd tegen voedselverspilling niet veel zal oplossen voor de hongerigen. In arme landen zal de plattelandsbevolking er zelfs op achteruit gaan.
Stijgende prijzen
Volgens Gerdien Meijerink, die nauw bij de Wageningse studie is betrokken, werkt dat als volgt. ‘Als de Europese consumenten minder voedsel weggooien, zullen ze ook minder voedsel kopen. Daardoor zullen de voedselprijzen in Europa dalen en dus wordt Europa concurrerender op de wereldmarkten. Ook op de Afrikaanse markten; daar dalen de prijzen ook. Dat is gunstig voor de consumenten daar, maar de boeren zijn weer de klos.’ Die kunnen minder verkopen, en tegen lagere prijzen.
Direct effect van minder verlies is dat er minder landbouwgrond nodig is. Volgens de studie zou er in een gemiddeld scenario (30 procent minder verlies) 29 duizend vierkante kilometer landbouwgrond overschieten, een akker ter grootte van België.
Er zijn effectievere ingrepen
Volgens onderzoekers is het beter om de aandacht op een ander beleid te richten dan het terugdringen van verspilling. Weliswaar stijgt het nationaal inkomen een fractie minder, omdat er per saldo iets minder geld zal worden uitgegeven. Maar de welvaart stijgt toch, omdat de consument minder geld nodig heeft voor voedsel en dus meer voor andere spullen overhoudt.
Maar al die gooi-geen-eten-wegcampagnes staan steevast in het teken van het hongerprobleem. En juist op dat punt levert verliesbestrijding nauwelijks iets op. Dus, concluderen de onderzoekers: ‘Als voedselzekerheid het voornaamste punt van zorg is, is het beter om de aandacht op een ander beleid te richten dan het terugdringen van verspilling.’ Een gezonder voedingspatroon; dus minder zuivel, minder vlees en meer plantaardig levert veel meer op.
Europese huishoudens zijn de grote weggooiers
Wereldwijd gaat volgens de voedsel- en landbouworganisatie FAO ongeveer één derde van al het voedsel verloren, oftewel jaarlijks 1,3 miljard ton. Alleen al in de rijke landen wordt genoeg voedsel weggegooid om heel Afrika bezuiden de Sahara mee te voeden. In de Europese Unie wordt volgens de Europese Commissie jaarlijks 89 miljoen ton weggegooid, 179 kilo per persoon. En zonder veranderingen in gedrag en beleid zal dat 40 procent meer zijn in 2020: 186 miljoen ton. In arme landen gaat voedsel vooral verloren op de akker, tijdens het oogsten of kort daarna. Bijvoorbeeld bij gebrek aan bestrijdingsmiddelen, of na de oogst aan koeling.
