We hebben als natie nu te kampen met een chikungunya-crisis. In de hoop dat wij deze situatie zo snel mogelijk kunnen overbruggen, moeten wij uit deze dure les leren hoe belangrijk het is om de volksgezondheid altijd als prioriteit te zien. De gezondheid van het volk is de basis voor de productie, de ontwikkeling en de vooruitgang van het land. Toen de eerste meldingen van chikungunya in het Caribische gebied binnen kwamen, moest de regering al maatregelen treffen de muskiet de kans niet te geven zich te reproduceren. Ik denk aan bewustwording, informatiestroom naar de burgers, schoonmaakacties, insect repellent, grondige schoonmaak van scholen, gezondheidscentra, de markt en andere plaatsen waar dagelijks velen ontmoeten. Het Bureau voor Openbare Gezondheidszorg (BOG) moest in principe de trekker zijn in deze situatie. Wat wij echter gemerkt hebben is dat deze instantie op signalen van de regering heeft gewacht om acties te ondernemen. Dit is naar mijn mening de omgekeerde weg, want zij moeten juist de regering alarmeren bij een dreigende gezondheidscrisis.
Terwijl wij bezig zijn op volle toeren de chikungunya-crisis de kop in te drukken, komt er een nieuw verschijnsel/ziektebeeld, het ebola-virus, tevoorschijn. Deze aandoening is een ernstige, vaak letale ziekte voor de mens. Het zeer besmettelijke virus krijgt de mens van wilde dieren en verspreidt zich van mens tot mens. Het letaliteitcijfer (fatality rate: het aantal mensen dat overlijdt bij besmetting binnen een bepaalde tijd) is gemiddeld rond de 50% en kan zelfs oplopen tot 90% (in eerdere uitbraken). Deze ziekte werd voor het eerst gezien in het jaar 1976, waarbij er twee simultane uitbraken waren in o.a. Soedan en Kongo. De eerste uitbraak in Kongo was bij mensen langs de Ebolarivier, vanwaar de naam ebola is afgeleid. In de loop der jaren zijn er kleine uitbraken geweest en in maart 2014 was de eerste casus gemeld van de zich nu ontwikkelende public health emergency (zoals gemeld door de WHO).
Transmissie
De exacte transmissie is niet helemaal bekend, maar uit onderzoek blijkt dat vleermuizen van de Pteropodidae familie de natuurlijke gastheer is van het ebola virus. De overdracht naar de mens vindt plaats wanneer de mens in aanraking komt met uitwerpselen, bloed, organen of andere lichaamsvochten van o.a. wilde dieren zoals de chimpansee, gorilla, vleermuizen, antilopen en stekelvarkens. Eenmaal bij de mens kan de overdracht van mens tot mens plaatsvinden door direct contact (niet-intacte huid en slijmvliezen), via bloedcontact, lichaamsvochten, uitwerpselen en via contact met oppervlakten, welke door besmette personen zijn aangeraakt (z.a. lakens, kleding).
Symptomen
Het tijdsinterval tussen infectie en het ontstaan van klachten (de incubatieperiode) varieert van 2 tot 21 dagen. Een geïnfecteerde persoon is niet besmettelijk tot zij klachten vertoont. De eerste symptomen zijn vaak een plotse hevige koorts, vermoeidheid, spierpijnen, hoofdpijn en keelpijn. Dit wordt gevolgd door braken, diarree, huiduitslag, lever- en nierfunctiestoornissen en in bepaalde gevallen zowel inwendige als uitwendige bloedingen (tandvleesbloedingen, bloeduitstortingen op de huid, bloed in de ontlasting of urine).
Behandeling
Er bestaat tot op dit moment geen specifieke behandeling voor ebola. De wetenschap geeft aan dat er op dit moment gewerkt wordt aan een vaccin, echter is deze nog niet getest op werkzaamheid en veiligheid bij de mens. De behandeling van ebola is gericht op ruime hydratie met infuus ter voorkoming van uitdroging, in balans houden van de elektrolyten en van de vitale parameters zoals de bloeddruk en zuurstofconcentratie en behandelen van co-infecties (mochten die optreden).
Mocht er herstel optreden, dan is bekend dat deze mensen antilichamen produceren die tenminste 10 jaar werkzaam zijn. Het is echter nog niet duidelijk als deze personen voor hun hele leven immuun zijn tegen ebola.
Advies aan de Surinaamse reizigers
Aangezien we nog geen gemelde gevallen hebben van ebola in Suriname, dienen wij goed te begrijpen dat deze ziekte in Suriname geïntroduceerd kan worden door o.a. personen die naar gebieden met gemelde ebola gevallen zijn afgereisd en ook in direct contact zijn gekomen met ebola-patienten. Als u naar een gebied reist waar er een ebola-uitbraak is gemeld (dat zijn tot nu toe landen in West-Afrika z.a. Sierra Leone, Guinee, Nigeria, Liberia, Senegal) dient u zeker de volgende maatregelen in acht te nemen. Was uw handen met zeep en water of een alcohol bevattende sanitizer. Vermijd contact met bloed en lichaamsvloeistoffen van mogelijk besmette personen. Vermijd materiaal welke in contact is gekomen met een geïnfecteerde persoon (z.a. kleding, beddengoed, naalden, medische verbruiksartikelen). Vermijd uitvaart/crematierituelen van een door ebola overleden persoon. Vermijd contact met wilde dieren en/of uitwerpselen (bloed, vocht, rauw vlees) van deze dieren. Na terugkomst van een door ebola getroffen gebied dient u minimaal 21 dagen uw gezondheid in de gaten te houden, dus letten op ziekteverschijnselen en ga direct naar de arts indien u symptomen ontwikkelt welke passen bij ebola (zie eerder)
In de VS worden per 08 oktober 2014 strikte controles uitgevoerd op enkele luchthavens ter voorkoming van ebola. Reizigers worden verplicht gesteld hun temperatuur te laten opmeten en worden vragen gesteld over de gezondheidstoestand. Bij verdachte gevallen worden zij direct apart geplaatst en verder onderzocht. We zien hier een duidelijk voorbeeld van entry screening met als doel mogelijke besmettingen direct te isoleren, mede vanwege de hoge mate van besmettelijkheid van dit virus. Dit is de enige manier hoe we als wereldbevolking dit voor de mens zeer dodelijk virus kunnen tegengaan. Ik hoop dat de lokale autoriteiten alles in het werk zal stellen om vooral de bewustwording op gang te brengen. Alhoewel we geen rechtstreekse vluchten hebben vanuit West-Afrika, dienen wij toch maatregelen te treffen om suspecte gevallen voor ebola direct te herkennen en de nodige maatregelen te treffen verdere uitbreiding tegen te gaan.
Ik doe hierbij als laatst nog een oproep aan een ieder werkzaam in de gezondheidssector heel alert te zijn bij de herkenning van ebola. Hierbij speelt het ministerie van Volksgezondheid een cruciale rol. Zij dienen continue interactie te hebben met huisartsen, specialisten en paramedici.
Ik eindig met de Latijnse spreuk (Aeneid, iii.188.) : “Moniti meriola sequamur” (“laat ons gewaarschuwd wijzer handelen”).
Drs. Amar N. Ramadhin
(huisarts)
