De bond van de luchtverkeersleiders in Suriname, de Satca, is wederom in staking. De luchtverkeersleiders zijn wereldwijd aangemerkt als te zijn een strategische sector. De staking in deze sector betekent gevaar voor mensenlevens, bijvoorbeeld wanneer het misgaat in de burgerluchtvaart. Het Surinaams luchtruim is niet hermetisch afgesloten. Gereguleerd mogen er vliegtuigen overvliegen, Suriname als transithaven gebruiken of het land als bestemming gebruiken. Daarbij spelen goed getrainde, gezonde, scherpe en gemotiveerde luchtverkeerleiders een belangrijke rol. Het gaat om mensenlevens. Daarom verdient de regering een min wanneer het steeds aanleiding geeft aan de bond om het werk neer te leggen. De eis van de luchtverkeersleiders zijn al jaar en dag bekend bij de regering, maar de regering slaagt er maar niet in om ten eerste een duurzame oplossing af te spreken en ten tweede om een forum te installeren waar regelmatig overleg is om problemen en conflicten te voorkomen. De werkgever en de werknemers zijn er niet in geslaagd om partners te worden in de burgerluchtvaart. Daarvan is iedereen verliezer. Vroeg of laat zal ook het handelen van Satca beoordeeld worden. De eisen die deze bond al langer dan 7 stelt naar aanleiding van opleiding van kader, een schrijnende onderbezetting, toelagen voor een betere waardering, betere huisvesting op de werkplek zelf en hygiënische werkomstandigheden zijn duidelijk en ook bekend. De bond vertelt echter niet welke voorstellen hij heeft gedaan om structuren te helpen aanleggen, waardoor partnerschappen en regulier overleg ontstaat. De luchtverkeerleiders zijn belangrijk, maar zijn niet vertegenwoordigd in structuren of werkarmen van het ministerie van TCT. Er schijnt wel een conceptplan te bestaan vanuit de bond waarin 33 wenselijkheden zijn genoemd, maar dit zou niet zijn behandeld door TCT. Wat de overige punten zijn, is onbekend omdat in de media steevast dezelfde pijnpunten worden aangehaald. De bond is niet in staat om met TCT een oplossing te krijgen voor het probleem. Het is heel opvallend dat de TCT-minister doet alsof zijn neus bloedt, alhoewel de luchtverkeersleiders sinds begin oktober in staking zijn. Hij heeft het niet nodig gevonden of kan de ruimte niet vinden om het probleem te bespreken. Er worden wel noodmaatregelen genomen die gevaarlijk zouden kunnen blijken. In de eerste plaats wordt gesteld dat gepensioneerden worden ingezet. Van deze sector is bekend dat strenge nationale luchtvaartwaakhonden strenge eisen stellen aan luchtverkeersleiders qua leeftijd. Zo wordt door deze waakhonden de luchtverkeersleiders op 56-jarige leeftijd verplicht om met pensioen te gaan. De Satca is kennelijk hiervan niet op de hoogte. Verder worden er in het algemeen zeer strenge eisen gesteld aan luchtverkeerleiders. Bij ons is bekend dat de instroomnorm is vwo met een S-pakket. Dat is voldoende om de training te volgen. Luchtverkeersleiders moeten hun leven goed plannen, moeten snel zijn in uit het hoofd berekeningen en wiskunde, moeten assertief (‘spraakzaam’) zijn en besluitvaardig. Ze moeten stressbestendig zijn en het hoofd onder moeilijke omstandigheden koel kunnen houden. Ze moeten voorts een goed korte termijn geheugen hebben. Zij behoren een ruimtelijk bewustzijn (oriëntatievermogen) te hebben dat hoger is dan het volksgemiddelde. Het gehoor- en spraakvermogen moeten in tact zijn. Aandoeningen als suikerziekte, epilepsie, hartkwaal, hoge bloeddruk en depressies maken het altijd onmogelijk dat personen als luchtverkeersleider mogen optreden. Waakhonden diskwalificeren deze personen altijd door hen de nodige certificering niet te geven. Nu worden 6 gepensioneerden ingezet om het werk te doen. Zijn deze gepensioneerden fysiek en mentaal in staat om op verantwoorde wijze het werk te doen? Het komt algemeen voor dat luchtverkeerleiders strenge medische en psychische testen doorstaan om toegelaten te worden als luchtverkeersleider. Zijn de gepensioneerden getest op hun medische en psychische gesteldheid. Gebruik van bepaalde medicijnen diskwalificeert ook. De Satca wil ingrijpen van de president, terwijl deze zaak op TCT kan worden opgelost. De minister onderschat het probleem dat ontstaat met een staking totdat een calamiteit optreedt. Internationaal is het in veel landen verboden dat luchtverkeersleiders staken en dat wordt nog eens gesanctioneerd binnen de VN. Wat de inzet van gepensioneerden bezwaarlijker maakt in het kader van de veiligheid is dat er lange uren zouden worden gemaakt door de tijdelijke vervangers. De bond heeft gesteld dat tenminste een ongetrainde persoon wordt ingezet. De bond stelt ook dat vliegtuigen die overvliegen niet (kunnen) worden afgehandeld en daardoor zou de Staat tienduizenden USD per dag mislopen. Het gaat in deze om ‘air navigation charges’ voor het begeleiden van vliegtuigen (door de luchtverkeersleiders), die gebruikmaken van het luchtruim van Suriname. Voor alle vliegtuigen die het Surinaams grondgebied overvliegen, moeten vliegtuigen tot 10.000 kg USD 25 per vlucht betalen. Vliegtuigen van 10.001 tot 50.000 kg betalen USD 125 per vlucht en die boven de 50.000, USD 250 per vlucht. Voor 2015 is gepland dat de totale ‘air navigation charges’ meer dan SRD 20 miljoen moeten opbrengen. Het vermoedelijke beloop in 2014 zal niet eens SRD 7 miljoen zijn. De 20 miljoen zal niet lukken als de sector niet gemotiveerd is en steeds problemen heeft. Een deel van deze middelen kan inderdaad zoals de bond zegt terug gestopt worden in het versterken van de luchtverkeersleiders. De bond timmert al een tijd aan de weg, waarschijnlijk niet efficiënt, maar op de TCT-begroting is er geen geld te zien voor 2015 speciaal uitgetrokken om deze sector te versterken en om de problemen op te lossen. De tijd is nu wel aangebroken dat de president als eindverantwoordelijke de TCT-minister, die laconiek handelt, tot de orde roept. Voordat deze minister aftreedt, moet hij minimaal overlegstructuren en een deel van de problemen hebben opgelost.
