Suriname is nu pas wakker geschud van de Chikungunya-epidemie, die aanhoudt in het land. In het begin is zeer laconiek gedaan over de vreemde aandoening, veroorzaakt door een virus dat verspreid wordt door een muskiet. Al enkele keren is het voorgekomen dat gezondheidsautoriteiten zeer laconiek omgingen met dreigende epidemieën op hoop van zegen, terwijl de burgerij verontrust was. Als voorbeeld kunnen we aanhalen de Mexicaanse griep en dengue. De laksheid van gezondheidsautoriteiten werd in het verleden mede toegeschreven aan de politieke links, die de autoriteiten persoonlijk hadden met de regerende coalitie. Men deed er alles aan om onrust onder de samenleving te voorkomen. Gelukkig bleef in deze gevallen de situatie binnen beheersbare proporties. Ongerustheid die niet zal zorgen voor volksverhuizingen, vluchtelingen en hamsteren en schaarste is soms een goede zaak. Het houdt de burger scherp die op zijn buurt de overheid wakker zal houden. Gezondheidsautoriteiten hebben gedurende de jaren de gewoonte zich eigen gemaakt om over dreigende epidemieën heel relaxed te zijn. Het liep altijd goed af. Een enkele keer lukte het de VGZ-minister zelfs om doden die vielen, toe te schrijven aan andere oorzaken. Het werd dan een yo-hari-yo-trusu over het oorzakelijk (causaal) verband, want beweerd werd dat niet een virus maar de verergerde onderliggende aanwezige toestand (zoals een verminderde weerstand) technisch (administratief) de oorzaak was. Hetzelfde patroon van ‘het loopt zo een vaart zeker niet’ is er ook geweest in het geval van de Chikungunya. De burgerij had zich inmiddels wat epidemieën betreft ook structureel teruggeschakeld in de relaxte houding. Deze keer komen we er bedrogen uit. We komen nu – zowel de burger als de overheid – handen en voeten tekort om de zaak aan te pakken. Van kleine percelen komen opeens stapels ijskasten, wasmachines en wat dies meer zij aan grofvuil boven water drijven. Alles drijft nu naar de straatkant en wordt zichtbaar. Burgers hebben bergen grofvuil op de bakadjari’s bewaard en alles moet opeens afgevoerd worden. De vraag rijst in deze wat de milieu-inspecteurs al die hebben gedaan als opeens zoveel waterhoudende en muskieten bevorderende objecten naar boven komen drijven. Al decennialang wordt de burgerij routinematig geïnformeerd over waterhoudende objecten, waar muskieten kunnen broeden. De burgerij wordt op gegeven moment immuun voor deze monotone informatie. De situatie verandert bij een dreigende epidemie en pas wanneer de gezondheidsautoriteiten de zaak ook serieus aanpakken. De milieu-inspecteurs zijn de afgelopen periode heel vaak in staking geweest. Hun ontevredenheid varieerde van onderbezetting tot het niet ter beschikking hebben van deugdelijk materiaal om de zaak aan te pakken. Deze inspecteurs bleven voor langere tijd in staking. Kwalitatief zou de toestand van deze inspectie niet rooskleurig zijn wat betreft de integriteit. Cabaretiers vonden hier aanleiding in om het in een sketch vast te leggen. Enige tijd geleden is de inspectie versterkt met ca. 40 man. Ook het materieel zou voorradig zijn, maar de inspectie zou recent weer in staking zijn geweest. De inspecteurs kunnen het niet meer opbrengen om thuis bij de burgers te gaan controleren. Dat gebeurt al geruime tijd niet en het bewijs daarvan is de hoeveelheid grofvuil, dat opeens confronterend zichtbaar wordt voor de huizen langs de straten. Nu moet alles opgeruimd worden door een andere dienst en eventueel particulieren. Dus wat de ene dienst verwaarloost, is de koppijn geworden van een andere dienst. De bevoegde autoriteiten moeten ingrijpen bij de inspectie en de dienst weer ertoe brengen dat ze haar taken serieus oppakt. De meeste burgers voelen zich onbegeleid en weten zich geen raad wanneer het gaat om grof vuil. Men weet gewoon niet hoe men de zaak legaal moet aanpakken wanneer een ijskast, een wasmachine of en auto zijn tijd heeft gehad. Niet iedereen weet of er legale vuilstortplaatsen zijn en waar ze eventueel liggen en wat de procedure is om daar objecten te storten. Men weet ook niet altijd of er een overheidsdienst (zoals Openbaar Groen) is die eventueel zou kunnen helpen. Men gaat ervan uit dat het ondoenlijk zal worden voor Openbaar Groen om individuele burgers persoonlijk te bedienen, dus men gaat ervan uit dat de dienst dat niet zal doen om beschuldigingen van voortrekken van burgers te voorkomen. Verder zijn er burgers die wel op de hoogte zijn wat de procedure is om grof vuil te storten, maar men vindt het wel prijzig. Voorts zijn er vervoerders die opruimdiensten aanbieden, maar de burger heeft niet altijd de garantie dat geen milieuwet wordt overtreden of dat geen strafbaar feit wordt begaan. Dit gebrek aan informatie komt mede omdat de milieu-inspecteurs de burger niet op een efficiënte wijze weten te informeren. Wat ook een probleem is, is het gebruik van chemicaliën. Er zijn burgers die grif met allerlei chemicaliën of cocktails daarvan op verschillende tijdstippen van de dag spuiten. Velen twijfelen wat het gebruik van deze chemicaliën betreft. Welke toegestaan en veilige zijn, wat de doseringen zijn en de werkwijze zijn bij velen onbekend. Ook hier is een der oorzaken het niet functioneren van milieu-inspecteurs. Er zijn nu schattingen gemaakt dat als de trend zich voorzet ongeveer driekwart van de bevolking besmet zal raken met het Chikungunya-virus. Een deel van de bevolking is al besmet en herstellende, terwijl een ander deel hoopt tot de kwart te behoren die niet zal worden besmet. Velen maken ook misbruik van de situatie om met ziekteverlof te zijn. Dc’s hebben wat dit betreft in hun district een belangrijke rol te vervullen. De dc van Para is actief en treft een aantal maatregelen, maar wat minder is de activiteit te zien in risicodistricten als Wanica en Commewijne. Om een verdere verspreiding van het virus te voorkomen, is het zaak dat de burgerij blijft werken aan het opruimen van broedplaatsen en zich beschermt tegen muskieten. De les die we uit deze epidemie leren, is dat alertheid bij potentiële ziekte-uitbraken altijd geboden is. Een conclusie die we kunnen trekken, is dat de epidemie mede als oorzaak heeft een mis functionerende Milieu-inspectie.
