Een dezer dagen komen de regeringshoofden/staatshoofden van de Europese Unie, Latijns Amerika en het Caribisch gebied bij elkaar in Santiago de Chile, Chili. Tussen de staatshoofden zitten een paar grote politieke Europese leiders zoals de Franse prime minister Jean-Marc Ayrault, de Duitse kanselier Angela Merkel en de Spaanse prime minister Mariano Raroy. Ook Zuid-Amerikaanse toppers zullen aanwezig zijn, maar die zijn voor deze bespreking niet direct ter zake. Gemeld is dat ons staathoofd niet aanwezig zal zijn en dat werpt vraagtekens op. Tot nu toe weten wij dat onze regeringsleider en staatshoofd, ondanks een bepaalde achtergrond die steevast in internationale berichten wordt aangehaald, wel internationale meetings van groot formaat heeft bijgewoond. Deze meetings kunnen over het algemeen in twee categorieën worden onderverdeeld. De eerste zijn de immens grote VN-meetings waar buiten de grote politieke leiders de rest in principe anoniem aanwezig zijn. Diplomatieke fricties zouden op deze evenementen geen wereldnieuws halen, want echte ordinaire onbeschoftheden zou men niet uithalen. Ontegenzeggelijk groot is dus in dit geval de veiligheid. De aanwezigheid van talloze Aziatische en Afrikaanse staatshoofden fungeren hier als een buffer, een schokdemper. Iets riskanter maar toch niet zo gevaarlijk is de tweede categorie Inter-Amerikaanse of Caribische meetings. Er zijn in dit gezelschap genoeg leiders die bijvoorbeeld scherp uithalen naar de USA. In deze meetings was ons staatshoofd tot nu toe ook veilig en diplomatieke signalen zijn hier niet te verwachten. Wat wij sinds het aantreden van onze president niet hebben meegemaakt, is een meeting die internationaal is zonder de buffers (eigenlijk pacifisten) van Azië en Afrika, dus een meer confronterende meeting als die op 26 en 27 januari in Santiago de Chili. De groep staatshoofden is kleiner dan bij een VN-meeting en de regionale groepen duidelijk. Hoe zal het uitpakken voor ons staatshoofd, die zijn achtergrond van 1980, maar meer nog 1982, altijd met zich meedraagt, is onbekend. Dat men er niet onverschillig tegenover staat, bleek uit de houding van Nederland die tracht op zowel regerings- als parlementsniveau met name EU-collega’s mee te sleuren in een Suriname-/Bouterse-boycot. Op parlementair niveau was het merkbaar tijdens de meetings van de ACP- en EU- parlementariërs in november 2012 in Paramaribo. Voorlopig zijn er geen acties bekend, maar op staatshoofdenniveau wordt het diplomatieke spel subtieler gespeeld, omdat men andere staatshoofden niet in een genante positie wil zetten. Desondanks kunnen westerse landen die hulp geven aan landen die ze eens hebben uitgebuit, zich een andere houding permitteren, dus kunnen ze duidelijk diplomatieke signalen geven. Uiteraard gebeurt dan niets spontaan, maar is het uitgekiend en voorbereid en EU-staatshoofden zullen niet voor een verrassing staan als vanuit de Nederlandse regering een bepaalde houding aan de dag zou worden gelegd tegenover onze president. Het ligt dan nu aan Caricom bijvoorbeeld om te overwegen hoe ze ermee omgaat en of ze überhaupt zich een tegenactie kan permitteren. De aanwezigheid van president Bouterse kan een aantal diplomatieke implicaties hebben. De poging die door staatsmediawerkers is ondernomen om een beeld te schetsen dat met deze president er internationaal niets aan de hand is, kan nu meer gebalanceerd worden benaderd. Van dit alles is de regering wel bewust. Nu wordt gemeld dat president Bouterse niet zal afreizen naar deze staatshoofdenmeeting, maar wel Buza-minister Lackin. Er is al gemeld dat de meeste staatshoofden van Latijns Amerika en het Caribisch gebied aanwezig zullen zijn, ons staatshoofd dus niet. Die afwezigheid zal regionaal zeker opvallen, temeer daar er niks als zodanig aan de hand is of zal zijn in Suriname rond die tijd. Het verschil tussen een president en een Buza-minister is enorm.
De huidige regering zegt vanaf het begin dat Nederland niet meer de focus is wat betreft Europa en de Europese Unie, maar dat er ook andere wegen zijn. Er is een ambassade geopend in Frankrijk. Ook Duitsland behoort tot de landen waar Suriname sterkere diplomatieke banden mee wil hebben. De regering zou van plan zijn daar zelfs een ambassade te openen. De vraag rijst waarom de president van deze gelegenheid van de aanwezigheid van Ajroy en Merkel in de regio om de banden aan te halen en zaken voor te bereiden geen gebruik maakt. De participatie van Buza voldoet hier niet, omdat de minister niet gelijk staat aan de president en hem niet eens mag vervangen. De afwezigheid van Bouterse zal een bepaald politiek signaal zijn en het zal diplomatiek worden uitgelegd en geïnterpreteerd. Het is onduidelijk of een politiek signaal is ‘uitgelekt’ van een bepaalde bejegening zoals een ‘negeren’ van ons staatshoofd. Het is onduidelijk of hij alert is gemaakt of dat ons staatshoofd iets vermoedt. Ook is het onduidelijk of het staathoofd een signaal terugstuurt, nu dus naar de politiek, voor de boycotacties die door Nederlandse parlementariërs was geïnitieerd in verband met de ACP-EU Joint Parliamentary Meeting in 2012. Men zei toen vanuit Nederland dat men niet met goed fatsoen handjes kon schudden en een glaasje kon drinken met iemand als ons staatshoofd. Wat de uiteindelijke reden is van de afwezigheid moet in principe worden uitgelegd. Zou Suriname een anoniem land zijn in deze meeting van de EU, Latijns Amerika en het Caribisch gebied? Toch niet omdat in de internationale berichtgeving bij herhaling en nu weer melding wordt gemaakt van de duale positie van 5 landen, waaronder Suriname en de recente pogingen van Suriname om de regionale integratie te versnellen. Voor de doorsnee burger zou het erop lijken dat Suriname klein is en zijn afwezigheid niet zou opvallen, maar niets is minder waar. De recente regionale integratiepogingen vanuit Suriname, inclusief de vliegverbindingen, zijn, alhoewel voor de korte termijn niet van dien aard dat het de wereldeconomie of de wereldpolitiek zal beïnvloeden, niet geheel ongemerkt. Hetzelfde geldt voor Guyana. Over de inhoud van de meeting zullen we later berichten, maar voor nu is de aangekondigde afwezigheid van ons staatshoofd opmerkelijk. Het kan uitgelegd worden als de beperking die er kan bestaan met betrekking tot het presidentschap zoals die er nu is.
