De woorden ‘Operation Kingfisher’ zullen menig Surinamer niet veel zeggen, maar zo heette het Guyanese plan dat Suriname tot een land heeft gemaakt dat kleiner is dan het wil zijn. De zaak zou laten afgerond worden door Operation Climax. Aanleiding tot alles was een andere operatie, een Surinaamse, geheten de Operation Grashopper om het binnenland van Suriname te ontsluiten. Onderdeel van het werkgebied was ook het gebied dat wij nu aanduiden als Tigri. Operation Kingfisher is de Guyanese militaire en politieoperatie in 1967 om het door ons genoemde Tigri-gebied en door hun genoemde New River Triangle (groot 15.540 km²) te bezetten. Militairen onder de hoede van de koloniale macht in Suriname moesten naakt rennen en hun heil zoeken in de bossen, naar verluidt. Na Operatie Kingfisher volgde Operation Climax om de zaak te stabiliseren. Guyanezen en de Gyanese intelligentsia zijn begaan met New River Triangle. Dat blijkt uit de niet weinige stukken die ze in historische, politieke en juridische context daarover schrijven. Onze intellectuelen worden daartoe niet geprikkeld door een bepaald gebrek als burger. De Guyanezen stellen nu dat Engeland de grenskwestie met Suriname ‘blauw blauw’ liet, omdat het geen conflict wilde met Nederland, een land waar men economische en handelsbelangen mee had. De Nationale Assemblee (DNA) is niet tevreden over de antwoorden die de regering gegeven heeft inzake de decennialange bezetting van een deel van ons grondgebied door Guyana. Regeringen zijn in alle twee uiterste soorten gekomen en gegaan, maar het vraagstuk is de laatste 2 decennia gelaten voor wat het is. We hebben dictatuur gekend en democratie, maar ook de twee uitersten van links en rechts in de democratische periode. Het meest opvallende was de houding van de huidige president. In het begin van zijn regeerperiode gaf hij aan dat klaarheid brengen in het door Guyana bezetten gebied (Tigri) geen prioriteit heeft van zijn regeerbeleid. Hij kondigde aan dat er wel interacties zullen zijn met Guyana en persoonlijk met het Guyanese staatshoofd, maar die zouden zich primair richten op punten die de twee landen gemeen hebben, niet op punten die de twee landen scheiden. Deze houding van een politicus en een politieke partij die heel vaak de woorden nationalisme bezigen, was vreemd. Maar het lag aan de uitdagingen die de president in 2010 had als nieuwe president. In de eerste plaats zou Suriname geïsoleerd raken en zou onze president een paria worden in de internationale gemeenschap. Ten minste was er een staatshoofd dat duidelijk bereid was het staatshoofd officieel te ontvangen en dat was de Guyanese president. Op internationale fora zijn staatshoofden gebonden aan protocollen, maar ook daar moet je als staatshoofd vrienden hebben. Als klein land moet je die zoeken, populaire en grote landen hebben dat probleem niet. Dus een ruzie met het Guyanese staatshoofd zou toen niet opportuun zijn. Er was ook een voorzitterschap van de Caricom aanstaande. Voorts was een grote uitdaging het zonder schokken overnemen van de economische organen waarin de Staat een wettelijke rol heeft te vervullen. Die fase is nu achter de rug, zoals blijkt uit ook de houding die de NDP’er Jenny Simons als DNA-voorzitter nu aan de dag heeft gelegd. Er wordt binnenkort achter gesloten deuren vergaderd over Tigri. Of dit deel van de aarde nog tot Suriname behoort, zal ooit rechtens worden vastgesteld, maar wat wel duidelijk is, is het feit dat de landkaart zoals Suriname dat wil al een tijd niet gebruikt is internationaal. Het was zelfs nog zo dat stempels die ingekleurd moesten worden op de lagere school van Suriname, nog grenzen heeft in het voordeel van Guyana. Als via www.google.com de ‘map’ van Suriname wordt opgezocht, is er nu gelukkig een kaart die de zogenaamde juiste grenzen in het westen hanteert. Het overgrote deel is volgens de grenzen van Guyana. Ook de grote internationale nieuwszenders hanteren de grenzen zoals gewenst door Guyana. De kaart zoals Suriname dat wenst is wel in overwegende mate te vinden op de Nederlands georiënteerde www.google.nl. Grensdisputen zijn een vast onderdeel op sommige richtingen van de internationale universiteiten. Zowel de Tigri-case, in de papers bekend als de New River Triangle, als het geval ook in het zuiden met de Fransen zijn onderdeel van studie geweest, waarbij prognoses worden gemaakt wat de kansen van Suriname en Guyana en Frankrijk zijn bij een eventuele internationale case. De conclusie die de onderzoekers, op basis van de rijke jurisprudentie, trekken voor de situatie met Frans Guyana is voor ons veel rooskleuriger dan het gebied dat wij Tigri noemen. Een onderzoek concludeert dat het Tigri-gebied bij bezetting door de Engelsen terra nullius was, vrij vertaald een stuk niemandsland. Door de bezetting ontstonden volgens de studie rechten die bij de onafhankelijkheidswording werden overgedragen op Guyana op basis van het beginsel ‘uti possidetis juris’. Guyana heeft door het uitoefenen van effectieve controle het gebied nooit opgegeven, kennelijk geadviseerd door deskundigen naar wie is geluisterd. De paper oordeelt wel anders over de Corantijn waarover de soevereiniteit aan Suriname zou worden toegewezen, omdat Guyana zich heeft berust in de claims die wij volgens het ‘uti possedetis de facto’ beginsel overnamen van de Nederlanders. De paper komt tot de conclusie dat de Zuid-Amerikaanse en Caribische regio de hebi’s van onopgeloste grenskwesties heeft geërfd bij de overdracht van soevereiniteit. Dit is mede een teken dat koloniale machthebbers de kolonies hebben uitgebuit voor het eigen land en niet eens geïnteresseerd waren in grenzen van een op termijn mogelijke soevereine staat. Er was geen respect voor het territorium dat hen tot koloniale machten maakte. Politici die de fakkel overnamen, hebben min of meer hetzelfde disrespect aan de dag gelegd. De bezetting van Tigri vond plaats in de periode 1967-1969, in een periode toen de nationalistische beweging in full swing was en Jopie Pengel premier was en een moeilijke tijd doormaakte. Medewerkers van het Bureau Waterkrachtwerken werden tijdens werkzaamheden in verband met Operation Grashopper verjaagd door de Guyanezen in 1967 tijdens hun Operatie Kingfisher. Premier Pengel zou toen boos via de SRS in 1968 hebben aangekondigd een gewapend ingrijpen niet uit de weg te gaan en riep op voor militaire vrijwilligers. Kolonisator Nederland wilde toen geen Nederlandse betrokkenheid in een gewapend ingrijpen. De toch door Pengel opgezette Defpol-eenheid met politie en militairen met 4 kampen in het gebied, onder leiding van de Nederlands-Indische majoor Lapre, moest worden ontmanteld door politieke rellen in Suriname in 1969 die leidden tot de val van Pengel. Bovendien waren Nederlandse militairen betrokken in Willemstad, Curaçao, waar in dit jaar militaire interventie nodig bleek. Van dat verval werd door Guyana gebruik gemaakt om middels Operation Climax het Guyanese gezag in het gebied blijvend te vestigen. Tigri werd omgedoopt tot Jaguar. De DNA mag achter gesloten deuren praten over Tigri, maar de politici moeten het niet nalaten om ook in het openbaar over de zaak te praten. De Guyanezen zijn uitgegaan van een uitgangspunt van voormalig VN-baas Kofi Anan: ‘diplomatie ondersteund door eerlijkheid en militaire kracht’. Wat is ons uitgangspunt?
