‘Het komt mij dan ook voor dat de instelling van een waarheidscommissie niet alleen gewenst, doch ook noodzakelijk is.’ Dit is een fragment uit het document “Waarheid en gerechtigheid: Op Zoek Naar Verzoening en Surinameâ€. In dit verslag wordt Freddy Kruisland ook geciteerd. Het fragment hierboven is van zijn hand.
Kruisland komt tot deze conclusie nadat hij zichzelf twee vragen heeft gesteld. De eerste vraag was: “Beschikt de gemeenschap reeds over de instrumenten om een dergelijk onderzoek (8 december 1982 doden, red.) te doen? Zo ja, genieten die instrumenten voldoende aanzien en vertrouwen om dat onderzoek en de resultaten daarvan geloofwaardig en betrouwbaar te doen zijn in de ogen van de gemeenschap?â€
Op de eerste vraag concludeert Kruisland na een gedegen uitleg dat het rechtshandhavingsinstrumentarium niet of in onvoldoende mate aanwezig is om een onderzoek als voormeld te kunnen verrichten. Op de tweede vraag wordt duidelijk dat Kruisland geen vertrouwen heeft in vervolgingsinstituten. ‘Zulks is een gevolg van het feit- naar uit signalen vanuit de gemeenschap blijkt- dat het vertrouwen in de instanties die met de rechtshandhaving zijn belast, het Openbaar Ministerie en de politie, in dat opzicht geheel ontbreekt.’
Kruisland gaat verder door te stellen dat voormelde instanties (OM en politie, red.) ‘politiek geladen zijn’ en ‘dat de leiding onder zware politieke druk geplaatst kan worden’. ‘Als nu mensenrechtenschendingen kunnen hebben plaatsvinden zuiver uit politieke motieven, althans mede uit politieke motieven dan wel politieke macht gebruikt is om die mensenrechtenschendingen, die ook om financieel voordeel kunnen zijn gepleegd, te dekken, dan is het duidelijk dat voormelde instanties institutioneel niet geschikt zijn om voormeld onderzoek te doen’, aldus Kruisland.
De jurist schreef dit in 1998 op tijdens een seminar van het Inter-American Commission of Human Rights en de organisatie voor Gerechtigheid en Vrede. Op 1 november 2000, ruim een maand voor het aflopen van de verjaringstermijn, startte het voorgerechtelijk onderzoek. Dat is precies twee jaren na de pennenvruchten van Freddy Kruisland.
