De nabestaanden van de op 8 december 1982 vermoorde Surinamers hebben gisteren wederom stilgestaan bij het monument Bastion Veere in het Fort Zeelandia. De bijeenkomst werd dit jaar iets anders opgezet dan in voorgaande jaren. Dit jaar waren de 15 gevallenen op 15 grote posters te zien in het fort. In 2017 zijn deze 15 personen al 35 jaren de wereld rondgezonden, zonder gerechtigheid. Ondanks het lage tempo is de stichting echter best tevreden met de kwaliteit van de rechtspleging in Suriname. “Wij zijn bijzonder verheugd dat Suriname nog steeds moedige vrouwen en mannen heeft, die de verantwoordelijkheid op zich nemen om de rechterlijke macht te beschermen”, zegt voorzitter Sunil Oemrawsingh van Stichting 8 December.
De intentie van deze jaarlijkse herdenkingsmomenten is om ons aan de moed te herinneren die de 15 personen aan de dag hebben gelegd voor de Republiek Suriname. “Wij herdenken ook dat wij als Surinamers moeten weten dat wij nooit mogen vervallen in het vermoorden van mekaar, omdat ‘ik’ niet jouw mening deel”, stelt de voorzitter. Hij voegt eraan toe dat de herdenkingsmomenten ook voor de nabestaanden een belangrijke plek hebben. Op 8 december 1982 zijn 15 Surinamers onder de militaire dictatuur gemarteld en op Bastion Veere in het Fort Zeelandia zonder vorm van proces doodgeschoten. Onder de slachtoffers waren journalisten, advocaten, universiteitsdocenten, ondernemers en militairen. De Inter-Amerikaanse Commissie voor de Mensenrechten van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) schreef in haar Report on the Situation of Human Rights in Suriname (1983): ‘…zelfs in een land met een zeer grote populatie en vele belangrijke stedelijke centra, zou de plotselinge arrestatie en het vermoorden van 15 vooraanstaande burgers, de voorzitter van de belangrijkste vakbondsfederatie, de deken van de Nationale Orde van Advocaten, de eigenaar van een leidend radiostation, de decaan van de economische faculteit van de nationale universiteit en andere mensen van nationale statuur de hele natie schokken en diepgaande consequenties hebben voor haar politieke en maatschappelijke leven’.
De nabestaanden van de slachtoffers, hun vrouwen, kinderen, ouders en andere familieleden, hebben een uitzonderlijke moed, trouw en doorzetting gedemonstreerd. Zij hebben vasthoudend actie gevoerd voor gerechtigheid en eerherstel voor hun geliefden. Zij hebben de beslissende rol gespeeld in het stuiten van de verjaring van de decembermoorden in Suriname. Ook internationaal hebben zij de daders en de voortdurende straffeloosheid aangeklaagd.
Essayist Anil Ramdas heeft de slachtoffers van de decembermoorden getypeerd als ‘het intellect’ van Suriname. De decembermoorden worden ook geduid als politicide, het systematisch vermoorden van mensen vanwege andere politieke overtuigingen. De slachtoffers van de decembermoorden waren professionals en ondernemers, met uiteenlopende politieke overtuigingen. Zij werden niet om een specifieke politieke opvatting vermoord, maar om wie zij waren: weigeraars van dictatuur.
De decembermoorden waren samen met het in brand schieten van radiostations ABC en Radika, de drukkerij van het dagblad De Vrije Stem en het gebouw van vakcentrale De Moederbond, onderdeel van een poging, critici van dictatuur door intimidatie en geweld de mond te snoeren, desnoods door hen te liquideren. Media werden verboden of onder censuur geplaatst, de bevolking werd onterecht geïsoleerd. Een getuige en medeverdachte in het proces van de decembermoorden, Ruben Rozendaal, heeft in 2012 onder ede verklaard dat de huidige Surinaamse president, Desi Bouterse, in 1982 2 mensen heeft doodgeschoten. Het zou gaan om Cyril Daal en Soerindre Rambocus. Rozendaal verklaarde daarbij dat Bouterse hem in mei 2010 tienduizend dollar heeft betaald. Bouterse was volgens Rozendaal op 7 en 8 december 1982 in het Fort Zeelandia, waar de tegenstanders van het militaire regime onder leiding van Bouterse werden omgebracht. Inmiddels is bekend dat Rozendaal mogelijk middels een zelfmoordactie een einde aan zijn leven heeft gebracht.
