Het Verkeersrecht, in Suriname het geheel van de wegen-verkeerswetten, behoort tot het strafrecht. Met een reikwijdte over het administratief- en civielrecht, is dit een uitermate boeiend en evoluerend fenomeen. Haast iedere weggebruiker, verkeersdeelnemende, zei het voetganger of bestuurder, wordt elke dag ermee geconfronteerd. De kerndoelen zijn, ordenen van gedragingen op de weg en wegonderdelen door geboden, verboden, handhaving en bestraffen van alle gevaarlijke afwijkende gedragingen in het verkeer. Vanwege de complexiteit van de wetten was het voor de wetgevers geen doen om alle gevaarlijke rij- en anderen gedragingen in een apart artikel op te nemen in de diverse wettelijke regels. Om de verkeerdeelnemers een bredere kijk op de algemene werking en de principes van het wegenverkeersrecht te geven verwijs ik gaarne naar twee zeer belangrijke artikelen in de Rijwet 1916/1917 GB 1971 #65, dit vanwege de terminologie, gericht op bestraffing van het in gevaar zetten en de gevaarlijke gedrag en rijgedragingen in het verkeer, met een korte toelichting.
Onder wegen wordt verstaan alle voor het openbaar verkeer openstaande wegen, bermen, bruggen, paden en zijkanten die tot die weg(en) behoren. De Rijwet, artikel 2.2. luidt: het is verboden zich op een weg zodanig te gedragen, dat de vrijheid van het verkeer zonder noodzaak wordt belemmerd of de veiligheid op de weg in gevaar wordt gebracht of redelijkerwijs is aan te nemen dat de veiligheid op de weg in gevaar kan worden gebracht. In artikel 2.2 van de Rijwet is het beoordelings-artikel dat alle gedragingen, gevaar, gevaarlijk rijgedrag, hinderen, belemmeren, onachtzaamheid, onvoorzichtigheid, roekeloosheid, onzorgvuldigheid en onoplettendheid voor de bewijsvoering omvat. Dit artikel bevat een achttal zeer belangrijke beginselen. Zo bijvoorbeeld: 1. het schadebeginsel (wie schade veroorzaakt moet voor de schade betalen; 2). het zorgbeginsel; 3). het collectiviteitsbeginsel.
Het veiligheidsbeginsel omvat een correcte toepassing van regels, verantwoordelijk rijgedrag, zorgvuldigheid, geen beoordelingsfouten maken bij inhalen). Het vrijheidsbeginsel; zonder noodzaak daartoe het belemmeren, stilleggen, stremmen van het vrij verkeer, of het blokkeren van de weg. Het vlotheidsbeginsel: zonder noodzaak stoppen, geen voorrang verlenen, bumperrijders, rijden zonder noodzaak hinderlijk langzaam, abrupt afremmen, zogenaamd voorrang verlenen zonder zich ervan te overtuigen en het achterop aankomend verkeer in gevaar brengen. Het vertrouwensbeginsel; vertrouwen dat andere weggebruikers zich ook zodanig en conform regels gaan gedragen. Tezamen richten deze beginselen zich op de reeds gestelde rechts gebieden als strafrecht, civielrecht en administratief recht. Wegen Verkeersveiligheid / Wegen Verkeersonveiligheid is een zeer belangrijk maatschappelijk probleem. Het verkeer op de weg blijft zich steeds ontwikkelen en neemt alsmaar toe; het biedt een aantal voordelen maar heeft ook een negatieve keerzijde namelijk de vele risico’s die men neemt en zelf ook loopt. Het is een beleidsaangelegenheid die prioriteit verdient maar het krijgt tot nu toe niet de gewenste aandacht. Lees maar eens de verschillende nieuwsbladen en luister eens naar de radioberichten. Er gaat geen dag voorbij of de samenleving wordt door het nieuws getrakteerd op veel gruwelbeelden van de talrijke aanrijdingen, overrijdingen en botsingen met dodelijke slachtoffers en zwaargewonden in het wegverkeer. Motorijtuigen, die botsen tegen elektriciteitsmasten, die terechtkomen in de sloten, die over de kop gaan en waarbij er onnoemelijk veel blijvende letsels en schade aan mensen en goederen wordt toegebracht. Afgaand op de vaak gepresenteerde feitelijkheden is dit alles te wijten aan de deviante gedragingen onachtzaamheid, roekeloosheid, onvoorzichtigheid, onzorgvuldigheid, geen voorrang verlenen bij samenkomst van wegkruisingen, afdwingen van voorrang, overschrijden van de maximum vastgestelde snelheid, rijden zonder in het bezit te zijn van een door de PG afgegeven rijbewijs en overmatig gebruik van alcohol en / of andere bedwelmende middelen in het verkeer, door verkeersdeelnemers en de vele weggebruikers. Vandaag tellen wij in Suriname al ruim 72 dodelijke slachtoffers, talrijke zwaargewonden, een motorrijtuig in een kapperszaak, meer blijvende letsel gevallen en talrijke schade aan andermans bezittingen in het verkeer. Dit is thans onacceptabel hoog en het vormt een zwaarwegend nadeel in het verkeer en voor de samenleving. De roep naar een goed aangepast verkeersbeleid is al jaren aan de gang. De collectieve gevolgen van de verkeersonveiligheid lijken thans logisch en worden zo zoetjes aan niet meer serieus genomen; althans het wordt allemaal stilzwijgend geaccepteerd. Het verkeersonveiligheids-probleem vraagt om een dringende en ook wel dwingende oplossing.
Josef A. Beck,
gewezen docent politie opleiding, wegenverkeersrecht / verkeerskunde.
