Transities

Terwijl fatalisten en zwartkijkers dagelijks de sfeer in het land vergiftigen door hun doemscenario’s te schetsen gaan ondernemers tot het uiterste om hun bedrijvigheid te continueren, terwijl weer anderen ongestoord hun bouwsels opzetten voor het vestigen van het nieuwe bedrijf of van de nieuwe handelszaak. ‘ De hemel draait nog’, zo schreef de Nederlandse humanist Desiderius Erasmus eens. ‘Ook onder doornstruiken groeien rozen’, noteerde deze beroemdheid verder. Waar opposanten in de politiek zich reeds geruime tijd toeleggen op cynisme, scepticisme en sarcasme, zullen er ook klanken van waardering te horen zijn over het getoonde doorzettingsvermogen van ondernemers in ons land. Het dagelijkse loon van duizenden bedrijfsmedewerkers is vooralsnog gegarandeerd. In het tumult van destructieve kritiek en cynisme is een ode aan de Surinaamse ondernemers in dit tijdsgewricht alleszins op haar plaats. Dit alles, terwijl hun kopzorgen onverkort voortduren. Zien deze mensen soms niet dat het slecht gaat met het land? Neen! Het gaat immers om personen die als ondernemers de bedrijfsrisico’s, tegenslag of mislukking ook een functionele plaats weten te geven. Zij trekken daaruit ook lering. Zij veranderen, waar nodig en waar mogelijk hun strategie in de bedrijfsvoering. Zij gaan zo nodig over tot het doorvoeren van transities en/of transformaties. En wel op verschillende niveaus, ook al gebeurt dat bij sommigen onder hen onbewust, dus intuïtief. De heersende omstandigheden in ons land stellen voortdurend andere voorwaarden om te overleven en dwingen ondernemers tot alertheid. De concurrentiestrijd voltrekt zich immers onverkort. Reorganisaties, fusies, herindelingen, faillissementen, inkrimping, diversificatie, dit alles voltrekt zich op het domein der transities. Wanneer het patroon van de transitie helder voor ogen staat wordt met de daadwerkelijke invulling daarvan het terrein van de transformatie betreden. Afstappen van het traditionele en overgaan tot professionele zorg en aandacht voor jeugdige delinquenten valt onder de beleidstransitie. Daarvoor een oud schoolgebouw herinrichten voor opvang en begeleiding van deze jongelingen, samen met alle wettelijke, organisatorische, personele en andere voorzieningen betreft de transformatie. Van analoge naar digitale technologie is de transitie, terwijl alle daaraan verbonden fysieke en niet fysieke veranderingsoperaties de transformatie van het oude naar het nieuwe systeem betreffen. Opvallend is dat begrippen als doorlichting, transitie en transformatie, ook in de publieke sector, te pas en te onpas in de mond worden genomen. Toegegeven! Het betreft hier geen begrippen die horen bij de dagelijkse routines. Juist daarom is goed kunnen omgaan met transities en transformaties een vaardigheid die niet voor het rapen ligt. Het kan en mag nimmer zo zijn dat een bewindspersoon louter op grond van feiten en cijfers een transitie aankondigt waarvan de diepere betekenis en consequenties niet of onvoldoende bekend zijn. Ambtelijke en bedrijfsmanagers moeten zich onthouden van uitspraken over transformatie van hun organisatie als de bedoeling en voorbereiding daarvan geen serieuze aandacht krijgen. Leiders van politieke partijen hebben het ook over de in gang zijnde transitie van hun organisatie. Wat wordt daaronder gevat? Nieuwe gezichten in het partijbestuur heeft met transitie niets van doen. Alle bevolkingsgroepen een plaats bieden in het partijbestuur is geen transitie. Meer kernen landelijk installeren en daarbij meer jongeren een plekje geven ligt in het voorportaal naar transitie. Duidelijk democratische veranderingen doorvoeren in de partij is sublieme transitie. Merkbaar een andere koers opgaan. De partijfractie in het parlement ruim baan bieden om intern meningsverschillen te mogen hebben tijdens het parlementaire werk is transitieschoonheid. Dit komt de identiteit van het parlement ten goede. Niet meer de ondemocratische situatie dat volksvertegenwoordigers volstrekt niet de ruimte hebben een eigen mening over het beleidsvraagstuk erop te mogen houden en ook kenbaar te maken. Niet langer gedomineerd worden door een ondemocratische terugroepwet die reeds jaren onuitvoerbaar lijkt te zijn. Leuke cadeautjes voor kinderen in het binnenland door partijleiders is de traditionele misleiding. Geen transitie, geen transformatie. Leuke uitstapjes organiseren voor de senioren? Jammer, maar ook dit valt niet meer in de prijzen. Zowel voor bedrijfs-, ambtelijke als politieke leiders staat steeds overeind dat met gevoelens van personen in organisaties niet naar believen mag worden omgegaan. Dat werknemers zich vaak vervreemd voelen van hun organisatie is niet bij voorbaat aan hen gelegen. Voortslepende disfunctionele omstandigheden krijgen maar al te vaak niet voldoende aandacht van de leiding. Soms is die aandacht de grote afwezige. Met het instrument van ‘transitie’ moet met zorgvuldigheid worden omgegaan. De verandering van het beloningssysteem in de ambtelijke sector zou, indien op professionele wijze doorgevoerd, een ware transitie in het totale overheidsapparaat hebben bewerkstelligd, en wel wat betreft structuren, de ambtelijke cultuur, de werkattitude maar vooral op het gebied van de gerichte verdere ontwikkeling van overheidsdiensten en van daartoe behorende personeelsleden op alle niveaus. Vooral de transities die gevolgen hebben voor personeelsleden en alle overige interne en externe belanghebbenden moeten goed worden doordacht. Onderzoek heeft immers uitgewezen dat zowel in het bedrijfs- als overheidsbeleid veranderingen maar al te vaak worden doorgevoerd zonder daarbij (voldoende) rekening te houden met uiteenlopende belangen. Soms ook met belangen van de maatschappij. De aloude bewering is dat mensen van veranderingen niet veel moeten hebben. Ook dit klopt niet erg. Eerder is sprake van bezorgdheid bij mensen over de gevolgen van de transitie en/of transformatie, waarbij zo menigmaal niet of onvoldoende rekening gehouden wordt met het belang van individuen. Mensen zijn, onder zekere condities, wel bereid te veranderen.
Stanley Westerborg
Organisatieanalist

error: Kopiëren mag niet!