Rond Moederdag is door een Amerikaanse blogger een artikel gelanceerd met in de kop de naam van ons land: “No paid maternity leave: How the US is like Suriname and Papua New Guinea” oftewel “Geen betaald zwangerschapverlof, hoe de USA precies is als Suriname en Papoea Nieuw Guinea”. De blogger hekelt de achterstand van de USA en haalt daarbij landen aan waarmee de USA niet vergeleken moet worden als het gaat om zwangerschapsbescherming. De Amerikaanse blogger heeft geen hoge dunk van Suriname. Als een aanstaande moeder kan je evengoed in Suriname of in Papoea Nieuw Guinea zijn stelt de blogger. Er is geen betaald zwangerschapsverlof waartoe werkgevers wettelijk verplicht zijn. Is de blogger slecht geïnformeerd over Suriname? Het antwoord is neen. Het is inderdaad zo dat in Suriname de wet werkgevers niet verplicht om betaald zwangerschapsverlof te verlenen. Men komt daartoe in aanmerking, omdat men landsdienaar is of omdat men cao-personeel is bij een bedrijf (met een cao). De rest van de werkende burgers komt in aanmerking voor betaald zwangerschapsverlof bij gratie van de werkgever. Er is ooit beweerd dat in Suriname het abortuscijfer aan de hoge kant is mede vanwege het onbegrip dat er is bij werkgevers vanwege het ontbreken van wetgeving op dit stuk. Volgens de de blogger zijn de USA, Suriname, Papoea en Liberia de enige vier landen in de wereld die geen wettelijk geregelde automatsich betaald zwangerschapsverlof kennen. Deze groep van landen wordt aangeduid als ‘de slechtste’ wanneer het gaat om moederschapsbescherming en ouderschap in het algemeen. Een groot deel van de beroepsbevolking in Suriname is landsdienaar. Daar geldt conform de Personeelswet en het Vrijstellingsbesluit een zwangerschapsverlof van 12 weken, bekend als de ‘6 weken voor en 6 weken na’. Dit gebruik in de publieke sector is doorgetrokken via collectieve arbeidsovereenkomsten naar bepaalde cao-bedrijven. Intussen gaat het arbeidsagentschap van de VN (de ILO) vanaf het beging van deze eeuw uit van 14 weken zwangerschapsverlof, waarvan minimal 2/3 deel betaald. De betrefende blogger meldt dat nagenoeg alle landen in de wereld erin zijn geslaagd om inkomensrisico’s te elimineren als gevolg van de geboorte van een kind. Duistland kent bijvoorbeeld een periode van 14 weken van betaald zwangerschapsverlof, volledig betaald. Deze periode kan verruimd worden maar net gedeeltelijke betaling. Nederland kent een volledig betaalde periode van 16 weken. Kroatie kent een regeling van 6 maanden volledig betaald en de volgende 6 maanden met 80% betaling. Polen kent volledig betaald verlof voor 12 maanden. Ook Bolivia (12 weken), Kameroen (14 weken), Israel (14 weken), Senegal (14 weken), Singapore (16 weken), Venezuela (26 weken) en Iran (26 weken) kennen periodes van betaald verlof. In de meeste landen zou ook sprake zijn van het zogenaamde vaderschapsverlof. Wel beschouwd is de blogger te streng voor zijn eigen land; de USA is namelijk toch beter dan Suriname. In de USA zijn werkgevers verplicht 12 weken verlof te verlenen aan zwangere werknemer, maar dat hoeft niet betaald te zijn. In Amerika zijn er staten die de zaak nu wel aan het oppaken zijn. Ook Obama denkt aan 6 weken ouderschapsverlof met 66% loon, waarbij de staat (ook) met de middelen inkomt.
Bij Moederdag,waar we heel braaf de moeder bezoeken en haar proberen te verwennen, is het interessant om na te gaan hoeveel men vanuit zijn vooruitgeschoven positie zich inzet voor de positie van de vrouw als moeder. De pogingen zijn zeer schaars en er zijn geen vorderingen te merken. In de ambtenarij zijn er regels, derhalve ode aan de wetgevers die de zaak voor deze groep werkers heeft geregeld. Er zijn cao’s in bepaalde bedrijven waar de issue van betaald zwangerschapsverlof als een recht is opgenomen. Ook hier ode aan de vakbonden en de vertegenwoordigers die dit recht hebben kunnn bedingen in een collectieve overeenkomst. Maar niet alle bedrijven hebben een cao, de meeste hebben dat niet. What about deze werknemers? Deze groep moeders is zowel door de vakbeweging als de overheid in de steek gelaten. We hebben een sterk opgekomen vrouwenbeweging met sterke NGO’s waarnaar regeringen luisteren, maar ook deze hebben het onderwerp van moederschap zwaar verwaarloosd. Er zijn in de afgelopen periode, in principe vanaf 1987, geen seriueze pogingen ondernomen door de opeenvolgende Surinamase regeringen, om de kwestie van zwangerschap- en bevallingsverlof wettelijk te regelen. Tijdens presentaties zou door Justitie zijn beweerd dat in het concept Nieuw Burgerlijk Wetboek het e.e.a. summier is geregeld. Maar een additionele wet zou nog nodig kunnen zijn. Het wetboek als integraal stuk is bovendien een uitdaging en de behandeling daarvan zal niet gemakkelijk op de DNA-agenda belanden. Wat we nu wel hebben is de zorg in verband met zwangerschap en bevalling in de Wet Nationale Basiszorgverzekering, maar het betaald verlof op zich is nog niet aan de orde. De sociale partners moeten op Moederdag beseffen dat het hypocriet is om Moederdag ijverig te vieren (commercieel), maar de issue van zwangerschaps- en bevallingsverlof niet te regelen. Hoeveel partijprogramma’s hebben dit punt in hun verkiezingsprogramma? Bitter weinig.
