De verkiezingen zijn pas over een jaar, maar het kopen van stemmen is al lang begonnen. Het wordt een harde verkiezingscampagne. Een recente opiniepeiling van Nikos laat zien dat de verkiezingen in Paramaribo een nek-aan-nekrace zullen worden tussen de NDP en de VHP. De coalitiepartij zal haar privileges en bezittingen waar zij zich meester van heeft gemaakt niet zomaar prijsgeven. Sommigen zitten nu lekker, rollen in het geld, willen niet in een toestand van opsluiting en terugbetaling van onrechtmatig verkregen bezit terechtkomen. Ze willen niet het risico lopen van post mortem onderzoek door echt onafhankelijke forensische accountants na mei 2020. Hun doel heiligt de middelen, net als in 2015. Er was toen volop nep-nieuws – ‘het gaat goed met de economie’ –, de landsbegroting werd gespendeerd aan feesten en showprojecten, de staatsmedia werden gebruikt als propagandamachine. De goedgelovigen trapten er in en het doel blijkt een gedrocht te zijn: een failed state, schulden, stagnatie, armetierige instituten, en ministers die ogenschijnlijk geen documenten in hun aktetassen vervoeren maar breekijzers en dergelijke tools om zichzelf en hun vrienden te verrijken.
Verkiezingen in Suriname zijn redelijk fraudebestendig. In de Kiesregeling zijn de handelingen van het stembureau tot in detail nauwkeurig geregeld. Uiteraard moeten politieke partijen en kiezers ook controle en toezicht houden. Misschien kunnen stembureaus ook worden beveiligd met camera’s. Een reden is dat Russen binnenkort visumvrij naar Suriname mogen reizen. In Rusland is men niet vies van verkiezingsfraude. Op videobeelden is goed vastgelegd hoe voorzitters van stembureaus, aanhangers van de Russische machthebber, stiekem de stembussen zelf volproppen met stembiljetten. Straks komen ze ook knoeien met de Surinaamse verkiezingen.
Stemmen kopen is wel schering en inslag in Suriname. Het is een gebruikelijke gewoonte van sommige partijen. Het kopen van stemmen kan een heel specifieke vorm van fraude worden genoemd. Stemmen kopen gebeurt op verschillende manieren. Er kan contant geld worden betaald. Er zullen niet veel stumpertjes zijn die voor een paar dollars of een gedroogde vis hun stem op de ‘juiste manier’ zullen uitbrengen. Stemmenverkopers eisen veel meer geld in ruil voor hun stem, het zijn geen knippaverkopers. Stemmen kunnen ook worden geruild voor goederen en diensten. Het kan gaan om overheidsbaantjes, stukjes grond, medicijnen, benzine, kleren, voedsel, schoolgeld, een schuld die moet worden afbetaald, een belastingschuld die niet hoeft te worden betaald en zo. Deze vormen van stemmen kopen leveren maar een beperkt aantal kiezers op. Liever koopt men een invloedrijke persoon of vertegenwoordiger van een groep om, die veel stemmen trekt.
Stemmen kopen heeft wel een risico: het is niet zeker of de kiezers hun stem ook in het voordeel van de koper uitbrengen. De kiezer is immers alleen in het stemhokje, zonder toezicht. Stemmen kopen werkt daarom beter in dorpjes en kleine gemeenschappen waar er minder anonimiteit is en men meer als een blok stemt uit angst voor repercussie en rancune. Aanwezig zijn in het stemhokje is voor de stemmenkoper de beste garantie dat hij krijgt waarvoor hij betaald heeft. Extra toezicht is daarom nodig op het stemmen bij volmacht. Een volmacht kan worden gekocht met als reden ‘ziekte’ of ‘afwezigheid’. Ook kan men liegen over ongeletterdheid of fysieke beperkingen, zodat een campagnewerker mee kan in het stemhokje om te ‘assisteren’. Soms worden ook stemmen door doden uitgebracht, terwijl de dood een aandoening is die politieke deelname uitsluit.
Het verdelen van voedselpakketten is een subtiele vorm van stemmen kopen. Het draagt niks bij aan ontwikkeling, want die voedselpakketten worden bekostigd met leningen die niet ingezet worden om de productie te verhogen en banen te scheppen. Deze vorm van stemmen kopen werkt beter als een kandidaat de goederen of diensten persoonlijk overhandigt, om een gevoel van dankbaarheid van de kiezers voor de kandidaat en zijn partij op te wekken. Ook het ‘dumpen’ van begrotingsgelden in bepaalde gebieden voor de verkiezingen is een effectieve vorm van stemmen kopen. Deze indirecte vormen van stemmen kopen zijn de belangrijkste redenen waarom het lagere volk stemt voor populistische leiders. Met heeft warme gevoelens voor de hand die de hulp geeft – de hand die steelt ziet men niet.
Het kopen van stemmen maakt het kiezersvolk afhankelijk van gunsten (het krijgt de vis, niet de hengel). De lange aanloop naar de verkiezingen is een inkomstenbron voor velen. Sommigen kunnen niet wachten tot ze 18 jaar worden, zodat ze hun stem als koopwaar kunnen aanbieden. De kiezers bepalen niet meer zelfstandig op wie ze hun stem echt willen uitbrengen. Het zijn juist de meest corrupte politici die zich bezighouden met het kopen van stemmen. Als ze winnen is het hun eng belang dat zal bepalen hoe het land bestuurd zal worden; en eenmaal aan de macht verspreidt hun corruptie zich als een besmettelijke hardnekkige ziekte, een soort lepra die de gemeenschap aanvreet en de politiek misvormt. Er ontstaat een onbreekbare cyclus van corruptie. Het kopen van stemmen is een armoedeval. Stemmenkopers zijn alleen geïnteresseerd in verkiezingswinst en machtsbehoud, niet in ontwikkeling en verhoging van de levensstandaard.
Stemmen kopen gebeurt ook in natura: Als je op mij stemt voor het presidentschap of voor mijn zelfamnestiewet, dan geef ik je aantrekkelijke ministerposten, eervolle ambten, voorrechten of toewijzingen van openbare werken. Zulke ‘betalingen’ zijn duizendmaal effectiever dan eerdergenoemde vormen van stemmen kopen. Dergelijke praktijken zijn natuurlijk toegestaan in de politiek, maar het is niet in het algemeen belang wanneer ongeschikte personen op hoge posten worden gezet. Het tast de waardigheid van instituten aan.
In het Surinaamse kiesstelsel weegt elke stem niet even zwaar. Er is politieke ongelijkheid. Stemmen kopen maakt deze ongelijkheid nog erger. Juist de stemmen die het zwaarst wegen zijn het goedkoopst. Zoals de stemmen in het binnenland en Coronie. Deze gebieden zijn geïsoleerd, dunbevolkt, laaggeschoold, arm en hebben veel werklozen. In Coronie zijn maar enkele honderden stemmen nodig voor een DNA zetel. Als je 500 stemmen koopt voor 50 US dollar per stuk, ben je verzekerd van een echte zetel. Dat is een totale investering van maar 25000 US dollar, niet veel geld voor een grote partij. In de minuscule Coroniaanse economie zullen veel hoofden de andere kant opdraaien voor die verblindende 50 US dollar. In Paramaribo moet veel meer worden geïnvesteerd om een zetel te krijgen. Er zijn veel meer stemmen nodig. In de stad ligt de standaard ook hoger. Natuurlijk zijn er Coronianen die hun hoofd niet op hol laten brengen door een schamele 50 US dollar. Maar vanuit persoonlijk perspectief van verarmde mensen is 50 dollar voordelig. Voor het district echter is het een slechte deal: het blijft arm, zwak en machteloos. De ‘zwaardere’ stemmen hebben Coronie en het binnenland uiteindelijk niet verder gebracht.
Stemmen kopen en het bijbehorende overlopen zijn een smet op de democratie. Mensen verliezen hun vertrouwen in de politiek. Ondoorzichtige financiële bijdragen aan verkiezingscampagnes geven ook het gevoel dat corruptie een rol speelt. De onderwereld koopt invloed door campagnegeld te doneren en de partij gebruikt dat geld om stemmen te kopen. De verkiezingsuitslag van 2015 is ogenschijnlijk in sterke mate beïnvloed door stemmenkoperij, want de uitkomst van de volkswil kan niet zijn een failed state of een narco-staat. In theorie is de partij met de meeste banden met de narcoticahandel en de dubieuze goudwinning ook de rijkste en heeft het genoeg geld om campagne te voeren en stemmen te kopen.
Recent is een meneertje van de PL na een heel lange en intense vrijerij overgelopen naar de NDP. Wat hij ervoor zal krijgen – geld, positie, goederen, diensten – zal later blijken, maar hopelijk wordt zijn opportunisme door de kiezers afgestraft. Politici hebben de neiging snel en ongewoon rijk te willen worden. Een deel van het geld strooien ze weer uit om stemmen te kopen. Zo worden velen gecorrumpeerd, net als bij een virusinfectie.
In mei 2020 kan het Surinaamse kiezersvolk aan de wereld laten zien door wie het wil worden vertegenwoordigd en geregeerd. Het bestuur van een land zegt ook iets over de bevolking. Het kopen van stemmen kan een verkiezingsuitslag net omdraaien. En wat krijg je daarvoor? Een vleugellam parlement en een land dat vastloopt.
D. Balraadjsing
