De budgettaire, monetaire, de maatregelen ter bescherming van de koopkracht en inkomensverdeling en het urgentieprogramma van investeringen waarmee de overheid nog bezig is, is in grote lijnen bekend in de samenleving. Na finalisering zal het rapport in zijn geheel aan DNA worden aangeboden. Het nieuw sociaaleconomisch programma is opgesplitst in 2 delen: de stabilisatieperiode en de hervormings- en groeiperiode. De bedoeling van het budgettair beleid is het brengen van een acceptabel evenwicht tussen de politiek en sociaal gewenste overheidsuitgaven en de feitelijke overheidsinkomsten. Men wil daardoor het begrotingssaldo in lijn houden met de nationale verdiencapaciteit welke blijkt uit het bbp. De regering wil reeds aan het einde van 2016 het begrotingstekort op een meer geaccepteerd niveau brengen van tussen de 3 en 5 % (van het bbp). Uiteindelijk wil de regering de situatie opbouwen naar een licht overschot in 2018 en wel van 0.3%. De regering gaat ervan uit dat om dit soort doelstellingen te halen, de efficiëntie van de financiële administratie moet worden verhoogd. Ook is structureel een betere aansturing van de overheidsfinanciën nodig. Enkele concrete budgettaire maatregelen, welke al veel eerder enkele keren zijn besproken, zijn verhoging van de tarieven van invoerrecht en omzetbelasting op luxe goederen. Verder is tentatief gepland om de exportheffing op de klein goudmijnbouw te verhogen met 37.5%. Kennelijk om het programma van de sociaal zwakkeren te financieren is het de bedoeling om een 1% heffing te plegen op alle inkomens tussen bruto 5.5 duizend tot 8 duizend SRD en daarboven 2%. Deze maatregel lijkt redelijk. Eerder hadden wij een soortgelijk voorstel gedaan voor een medische pot/fonds nadat en Surinaams kind was overleden omdat getalmd zou zijn met het bieden van hulp. Iets dat ook lang op de agenda heeft gestaan en niet is ingevoerd is de herinvoering van de rij- en voertuigenbelasting. Lang wordt ook gesproken over de invoering van BTW. Tot nu toe praat Financiën over een voorbereidingsfase welke nog moet aanvangen. Iets dat wellicht al is doorgevoerd is de afschaffing van de zogenaamde ‘egalisatiereserve’ van de verzekeraars. Een technische ingreep dat ook bedoeld is, is de afschaffing van de aftrekpost ‘aftrek premie AOV’ bij de heffing van de SAS inkomstenbelasting. Wat nog becijferd moet worden is de verhoging van de concessierechten. Al een hele tijd wordt ook gesproken over verhoging van grondhuur (canon) en aanpassing van de grondwaarde in het kader van de huurwaardebelasting. Niet geconcretiseerd nog is een prijsinvoering van diensten die nog gratis door de overheid worden geleverd. We denken aan administratieve handelingen op aanvraag van de burger, maar ook zaken als infrastructuuronderhoud voor de productie en vuilophaal. Een heel interessant punt is de rationalisering van telefoon, stroom- en waterkosten bij de overheid. Er wordt nog veel misbruik gemaakt van de telefoon, men meet dat bij de overheid, maar men treedt niet op. Niet de hele dag is het nodig de airco of de lichten aan te hebben. Deze maatregelen moeten in samenhang worden gebracht met duurzame ontwikkeling en de druk op moeder aarde. Een optie is om op niet-balie-afdelingen te experimenteren met telewerk en thuiswerk, waarbij zwaar wordt gelet op kwaliteit en productiviteit. De kosten op nutsvoorzieningen en zelfs huur van panden kan hierdoor substantieel naar beneden worden gedrukt. Niet alle ambtenaren hoeven van 7 tot 3 op kantoor aanwezig te zijn. Persoonlijk zullen ambtenaren ook besparen op transport (benzine, slijtage), kan filevorming worden verminderd en wordt het milieu minder vervuild en is er minder kans op aanrijdingen. Er is een aantal belasting verlichtende maatregelen bedoeld voor uitvoering waarbij we denken dat een deel al is uitgevoerd zoals verhogen van belastingvrije voet. Opvallend zijn de verhoging van ‘kinderaftrek’ (aftrekbare post), verhoging van de belastingvrije uitkeringgrens, onbelaste koerscompensatie en verhoging van de heffingskorting. Er is verder een waslijst aan inkomstenverhogende maatregelen, waarvoor wettelijke maatregelen zullen vereist zullen zijn en welke geconcretiseerd moeten worden. Suriname heeft de afgelopen jaren ontzettend zitten teren op hoge prijzen van goud en olie en regeerders hebben nooit aandacht gehad voor het verhogen van inkomsten uit andere bronnen. Nu worden we daartoe gedreven uit noodzaak. Het IMF komt voor in de monetaire maatregelen in het kader van de monetaire reserve. Opvallend is het plan om een spaar- en stabilisatiefonds in te stellen, de vraag is alleen vanwaar de middelen moeten komen. Met betrekking tot de wisselkoersstabilisatie zijn er verrassend nieuwe instrumenten vooralsnog merkbaar. Een deel van de maatregelen is al uitgevoerd en zelfs afgewezen. Opmerkelijk is nu dat zelfs commerciële banken zich niet houden aan de CBvS-koers. Iets dat ook bekeken moet worden is de verzekering onder de 16 jaar en boven de 60 jaar. De shift van een commercieel bedrijf naar SZF zal een besparing opleveren, maar ook de verzekering zelf moet worden gesaneerd op basis van behoefte en noodzaak.
