Vanaf het ontstaan van de Republiek Suriname in 1975 hebben opeenvolgende regeringen verzuimd om Suriname een goede, rechtvaardige maatschappelijke ordening met krachtige instituten bemand met integere, goed opgeleide vakbekwame deskundigen te geven. Op elk gebied en in alle sectoren van ons land heerst een crisis. Om maar enkele te noemen: de burgers voelen zich onveilig vanwege de onbeheersbare zware geweldscriminaliteit, handel en export van grote hoeveelheden drugs, stijgende valutakoersen en alleen via cambio’s tegen zwarte markt koers verkrijgbaar, Energie Bedrijven Suriname kan ons sinds jaar en dag niet voldoende energie leveren, medicijnen worden mondjesmaat verstrekt en het gronduitgifte beleid is sinds jaar en dag een chaos. En wat dacht u van partijpolitieke aangelegenheden, hebberigheid en oogstmentaliteit van politici, graaicultuur, graaisamenleving, graaien van staatseigendommen zoals gebouwen, voetbalvelden, domeingronden, hout- en goudconcessies. De onderbezetting van de rechterlijke macht en het stagnerend algemeen justitieel beleid wordt reeds lange tijd als normaal ervaren. Rechtshandhaving is minimaal en wordt in sommige gevallen helemaal niet toegepast. Het rechtsbedrijf en criminaliteitsbeleid zijn op het dieptepunt en de verkeerschaos en de daaruit voortkomende slachtoffers zijn ons allen bekend. Zo is er een klimaat ontstaan waarin het ‘eisen’ op de voorgrond is komen te staan. De burger komt met de handpalm naar boven bij de politieke partijen en de overheid langs. Politici en overheid zijn de gulle uitdelers op staatskosten. Aan de burgers is geleerd dat Sinterklaas echt bestaat en dat de machthebbers de allesregelaars zijn.
Het prestatievermogen is in de loop der jaren aangetast. Hard werken, plichtsgevoel, verantwoordelijkheidsbesef, soberheid, spaarzaamheid, inzet, volharding, offerbereidheid en saamhorigheid zijn geen kenmerken meer van ons volksbestaan en geestelijk leidraad voor de opbouw van de gemeenschap en het land. Aan de burger is geleerd dat de staat en de politiek de grote, gulle uitdelers zijn van zekerheid en geborgenheid. In verband hiermee werd de invloed van politieke partijen en de staat sterk overschat. Keer op keer werden er beloften gedaan en verwachtingen gewekt, die niet waargemaakt zijn. De reden daartoe is omdat de staat te weinig mogelijkheden heeft om de door politici gemaakte beloften waar te kunnen maken. De geloofwaardigheid van politici en hun politieke partijen is hierdoor aangetast en tot nihil geërodeerd.
In een democratische- en sociale rechtsstaat volgens de Rule of Law gaat het om rechtvaardige verhoudingen in en goede ordening van de samenleving. Bij het ontbreken en niet handhaven van regels, zal de samenleving tekenen vertonen van normloosheid. De burger zal dan een zeer sterk individualistisch gedragslijn vertonen. Het eigen, persoonlijk privébelang zal prioriteit genieten en daardoor boven het algemeen belang van land en volk staan.
Persoonlijke verantwoordelijkheid voor het welzijn van de totale samenleving zal dan niet meer aanwezig zijn. Alleen de eigen levenssituatie zal voorkeur genieten. We weten allemaal waarom Suriname in dit stadium is beland. Een weerspiegeling hiervan is ondertussen in alle politieke partijen van dit land te zien.
Daarom is de tijd is aangebroken dat politieke partijen, politici en machthebbers het Surinaamse volk gaan leren dat:
1. geen enkel land een sterke economie kan opbouwen door voortdurend praktisch alle producten te moeten importeren. Uit de opbrengsten van exporten moet de aankoop van niet-lokaal geproduceerde goederen worden betaald uit de schaarse deviezen. Zijn we ervan bewust dat de grondstoffen uit onze bodem zullen eens opraken?
2. Suriname moet ernaar streven om zoveel mogelijk zelfvoorzienend te zijn m.b.t. de eerste levensbehoeften. Ook al hebben wij een relatief kleine bevolking, we zullen moeten streven naar export moet van in Suriname zelfgeproduceerde eindproducten of assemblage van geïmporteerde halffabricaten. Denk bijvoorbeeld aan drinkwater, fruitsappen in flessen en in bulk, maar ook duurzame gebruiksgoederen.
3. De economie van een land kan nooit afhankelijk gesteld worden van slechts enkele sectoren zoals goud, aardolie, of bauxiet dan wel van eventuele geldleningen en ontwikkelingshulp. Dit is een kwetsbare situatie. Verbreding en diversificatie van de productie is gewenst van o.a. agrarische productie en verwerkingsindustrie. Besparingen, fondsen en leningen moeten hiervoor aangewend worden. De immigratie van nieuwe bevolkingsgroepen uit vooral China, dwingen om hun bijdrage hiertoe te leveren. Ondernemers en kapitaalkrachtige bedrijven uit o.a. India met hun computer- technologie, kledingfabricage, medicijnen, elektrotechniek; Brazilië met soja, suiker, koffie, cacao, fruitsappen; Thailand met rijst, kunnen hiertoe een wezenlijke bijdrage leveren. Met medewerking van onze buitenlandse diplomatieke vertegenwoordigingen, ambassades en consulaten, moeten ondernemers en kapitaalkrachtige bedrijven aangetrokken worden, exportmarkten worden aangeboord, bewerkt en onderhouden worden.
4. Het oplossen van onze energievraagstuk (EBS-Staatsolie) moet prioriteit genieten. Trinidad heeft vanwege goedkope energie een export economie kunnen opbouwen middels vestiging van zeer kapitaalkrachtige buitenlandse productieverwerkingsbedrijven. India produceert zeer moderne, krachtige generatoren. In samenwerking met dit land, kan onze energie vraagstuk opgelost worden. Maar wij moeten ook samen gaan uitkijken naar andere en goedkopere manieren, voor ons energievraagstuk. Wellicht moet Tapajai weer uit de kast gehaald worden.
De politieke wil van onze machthebbers moet echter aanwezig zijn. EBS is sinds jaar en dag een drama voor onze gemeenschap en een njang patoe van loyalisten van politieke partijen en vakbond. Bovenal zal de volgende regering van 2015 moeten bestaan uit personen die ‘geven om de toekomst en de inwoners van dit land’, willen wij in staat zijn het bovenstaande te realiseren.
Leendert Doerga
