Op het internet circuleert een fotootje van een dame in bikini van een jaar of dertig met aan haar hand een jongetje in zwembroek van ongeveer vijf jaar. Locatie: het strand van het Franse Saint Tropez aan de kust van de Middelllandse Zee. Onderschrift: ‘premières vacances du couple Macron en 1980 ! Eerste vakantie van het paar Macron in 1980 !’ Een vrouwelijke kennis in Amerika aan wie ik het fotootje doorstuurde reageerde: ‘I loved the Macron holiday photo! But why is it that an older man and young ‘bird’ is okay but an older woman with a rather young guy is somehow a bit funny – people talk than about ‘toy boy’. Waarom wordt een oudere man met een heel jonge vriendin als normaal gezien in tegenstelling tot een oudere vrouw met een veel jongere vriend ?
In de wereld waarin wij leven wordt jeugd geassocieerd met kracht, souplesse, vrolijkheid en en schoonheid. We vinden jonge mensen en een jeugdige uitstraling aantrekkelijk. De atletische bouw van de jongeman en de meer ronde vormen van de jonge vrouw. Ook het gelaat van beiden vinden we mooi. In het algemeen mooier dan het uiterlijk van oude mensen. Maar het zou theoretisch denkbaar zijn dat in een andere wereld, in een ander universum, juist ouderdom wordt gezien als aantrekkelijker dan jeugdigheid – dat daar misschien beschouwd wordt als onvolgroeid, onvolmaakt en onrijp. Voor schoonheid en aantrekkelijkheid bestaan geen objectieve criteria. Wie wel eens een ‘naakte molrat’ levend, in een natuurfilm of op een plaatje heeft bewonderd zal zeggen dat het een onooglijk schepsel is met zijn onbehaarde rimpelige roze huid en zijn centimeters lange kromme uitwendige snijtanden. Maar de naakte molratten zelf vinden hun partners ongetwijfeld erg aantrekkelijk.
Hopelijk vindt in de theoretische wereld of universum waarin ouderdom wordt beschouwd als aantrekkelijker dan jeugdigheid, ook hofmakerij en aansluitende voortplanting pas op gevorderde leeftijd plaats. Mocht dat niet zo zijn dan zal die samenlevingen vanzelfsprekend geen lang leven beschoren zijn. Want aantrekkelijkheid in menselijke of dierlijke samenlevingen heeft uiteindelijk geen ander doel dan de zorg voor nakomelingschap en daarmee het voortbestaan van de soort.
Maar gelukkig zijn in ons universum en in onze wereld in het algemeen jonge vrouwen aantrekkelijk voor zowel jonge mannen als voor oudere mannen. En jonge mannen zijn in het algemeen aantrekkelijk zowel voor jonge vrouwen als voor oudere vrouwen. Maar helaas leidt de verbintenis van laatstgenoemde koppels – jonge mannen en oudere vrouwen dus – in de meeste gevallen niet tot nakomelingschap, in tegensteling tot de verbintenis van jonge vrouwen en oudere mannen. De mogelijkheid kinderen te verwekken blijft immers bij het mannelijk deel van de bevolking vaak tot op hoge leeftijd intact. De genen die daarbij zowel van mannelijke als van vrouwelijke zijde in het spel zijn (‘coderen voor de appreciatie van een jonge vrouw respectievelijk een oudere man’) blijven derhalve behouden, worden doorgegeven en verspreiden zich in de ‘genen-pool’. De genen van de koppels bestaande uit jonge mannen en oudere vrouwen verspreiden zich niet: zij krijgen immers geen nakomelingen.
Het is deze biologische wetmatigheid die aan de basis ligt van het door mijn Amerikaanse kennis gesignaleerde verschil in maatschappelijke appreciatie van de onderscheiden vormen van verbintenissen. Sommigen zullen dat onredelijk of onrechtvaardig vinden en dat is hun goed recht. Maar zij zullen bedenken dat aan de natuur op zichzelf geen morele lessen zijn te ontlenen. De natuur is in etisch en moreel opzicht onverschillig en louter gericht op het transport van genen en DNA – de erfelijke eenheden van organismen en dus ook mensen – naar een volgende generatie. Het menselijk lichaam fungeert daarbij in biologische zin slechts als tijdelijk transportmiddel. Het befaamde aforisme dat een kip slechts de manier van een ei is om een nieuw ei te maken moet dan ook eigenlijk gemoderniseerd worden: een mens is slechts de manier van DNA om nieuw DNA te maken ! Maar intussen zal elke evolutiebioloog toegeven dat dat niet helemaal klopt. Niet-evolutionaire – bijvoorbeeld culturele – invloeden zijn inmiddels zo complex geworden dat de gebruikelijke ‘dierlijke reflexen’ in veel gevallen worden veranderd, verzacht of zelfs helemaal terzijde worden geschoven door overwegingen of gevoelens die helemaal los staan van die primaire dierlijke reflexen ! Niet onredelijk dus om het plaatje van Saint Tropez uit 1980 een beetje flauw te vinden !
Anton van den Broek
