Door de Centrale Bank van Suriname is, om de valutakoers meer in greep te hebben, de maatregel afgekondigd dat valutaleningen alleen gegeven zullen worden aan bedrijven die exporteren en valuta-inkomsten hebben. Exact is de maatregel dat handelsbanken alleen kredieten in vreemde valuta moeten verstrekken aan bedrijven en personen die ‘reguliere’ (dus geen incidentele) vreemde-valuta-inkomsten hebben uit het buitenland. Het gaat in deze niet om bedrijven alleen, maar ook om kredieten aan personen. Bedrijven die wel goederen en diensten produceren maar geen reguliere valuta-inkomsten hebben uit het buitenland mogen voortaan geen valutalening krijgen van de banken dus, ondanks ze input in valuta moeten kopen voor hun productie. Personen die niet produceren, maar wel valuta-inkomsten hebben kunnen wel in aanmerking komen voor een valuta-inkomen. De CBvS wil in principe het kaf van het koren scheiden. Valuta-leningen is er voortaan alleen voor hen die valuta verdienen. De rest moet het maar doen met de SRD-leningen. Met deze SRD’s zal men moeten gaan naar de cambio’s en de handelsbanken om hun dollars voor aankoop van input te halen. Als de dollars er in de reguliere sector niet te vinden is, zal men het halen in de onregelmatige sfeer. Dat zal maken dat de illegale cambio’s weer levendig opkomen, en dat zal vooral gelden voor het geval de commerciële banken voor de maatregel in de praktijk valutaleningen aangingen met de bedrijven die geen valuta verdienen of valuta konden verkopen aan deze bedrijven. Als dat het geval was dan kunnen deze bedrijven leningen in SRD aangaan en hun dollars kopen bij de commerciële banken waar ze hun lening sluiten. Het is niet uitgesloten dat de banken zullen vragen naar de achtergrond naar de vraag van valuta bij de banken. Voor de bedrijfseigenaren die daadwerkelijk voor hun dagelijkse bedrijfsoperatie input moeten kopen of vervangingsinvesteringen moeten plegen, zal het gemakkelijk zijn om de stukken te tonen. Voor de personen en ondernemers die hun tonnen en miljoenen aan inkomsten wekelijks willen omzetten in valuta die dan beschermd is tegen de Surinaamse devaluatie, zal het moeilijker gaan. Deze bedrijfseigenaren zullen in het Surinaams moeten sparen en hun valutarekening zal niet noemenswaardig stijgen. Deze ondernemers zullen dan andere wegen zoeken om hun miljoenen veilig te stellen. Het is overduidelijk gebleken dat de autoriteiten in Suriname niet bereid zijn om de illegale geldhandelaren aan te pakken. In het kleine Suriname (lees: Paramaribo, Wanica, Commewijne en Nickerie) is het duidelijk wie de personen zijn die illegaal geld verkopen. De autoriteiten hebben zeer incidenteel een enkele keer een persoon aangepakt. De regering heeft zware liquiditeitsproblemen en kan volgens de geluiden in de wandelgangen normale zaken die een regering dient te doen, niet meer doen. Het geldtekort is zodanig dat deze regering naar het blijkt niet als een normale regering in het dagelijks verkeer kan deelnemen. Een hardnekkig gerucht is dat de regering informeel gered wordt door personen die niets voor niets doen. Het zijn keiharde en meedogenloze zakenmensen die als ze 3 geven, 13 in de plaats terug willen. Die meedogenloosheid is dubbel tegenover de regering en de staat. Financiële deskundigen verklaren de maatregel door te stellen dat de CBvS met de maatregel de vraag naar vreemde valuta op de markt wil verminderen. Maar om de werking van deze maatregelen te kunnen voorspellen, moet men in de schoenen kunnen staan van producenten en van personen die met veel ontwaardende SRD’s in hun handen zitten. Hun moves moet men kunnen voorspellen. Het gaat dan om de legale en de illegale moves. In een land waar de bestuurders zelf eerder ook geneigd zijn om illegale en onethische moves te maken, zullen de burgers dat uit zelfbehoud ook doen. De burgers handelen binnen de cultuur die door de regeerders van die tijd en die regering worden vastgelegd. De verklaring van de deskundigen is dat bedrijven en mensen die een krediet hebben in vreemde valuta en geen inkomens uit het buitenland hebben, de druk op de valutamarkt verhogen door deviezen te kopen voor aflossen van rentes. Deze regel betekent dus dat ondernemers die op huurkoop goederen verkopen, de aflossingsregeling niet in valuta dienen te doen. Dit verbod moet duidelijk vastgelegd en bekendgemaakt worden. Een reden om voor valutakredieten te kiezen, zou de lagere rente van 8 tot 9 procent zijn. De rente in SRD is veel hoger: tussen de 17 en 18 procent. De Akmos geeft aan dat de vraag naar valuta blijft groeien naarmate de economie steeds verslechtert. Deze vraag kan niet door burgers worden uitgeoefend, omdat die nauwelijks hun eerste levensbehoeften kunnen kopen. Uit de Akmos-verklaring is af te leiden dat de vraag uitgeoefend wordt door ondernemers en het is niet productie-gerelateerd, want het is niet zo dat de productie toeneemt naarmate de economie verslechtert. De ondernemers zetten hun SRD’s om in valuta en de vraag wordt groter naarmate er meer onzekerheid is over de SRD. De Akmos geeft aan dat schaarste aan goederen zal ontstaan, maar motiveert dat niet. De Akmos pleit in deze, zoals ze de groep zelf noemt, ‘kapitaalbezitters’. Wat de vakbeweging van deze maatregel vindt is nog onbekend en door de patstelling in de groep misschien ook onmogelijk om te achterhalen.
