In de dertig-, veertig- en vijftiger jaren maakten we in Suriname nog gebruik van de stoomlocomotief. De senioren onder ons weten het nog. Het bekende geluid ‘ge, ge’…(spreek uit: dje, dje) of djoem, djoem op de route Paramaribo, Onverwacht, Republiek en met als eindstation Dam. Om die locomotief via een ingewikkeld systeem voort te laten bewegen, was er een krachtige stoom nodig. Die werd verkregen door water te verhitten d.m.v. hout. Als de druk te groot werd, moest er stoom worden afgeblazen, bijvoorbeeld door de stoomfluit te laten fluiten. Ook kon een stoker het luik in de cabine openen. Een soortgelijk mechanisme treedt op bij de fluitketel. Degene die wel eens een water in een fluitketel hebben gekookt, weten dat de fluitketel begint te fluiten, zodra het water kookt. De stoom komt onder druk en zal door elke opening de ruimte verlaten. Ons leidingenstelsel, oftewel ons bloedvatenstelsel is helaas niet zo ingesteld. Wij hebben in ons lichaam geen stoker, geen mannetje, die roept:,, hey jongens, de bloeddruk is te hoog. Zal ik even een luikje open zetten?” Bij ons gaan onze bloedvaten ook niet fluiten als de bloeddruk te groot wordt. Sterker nog, vaak zijn we ons er niet eens van bewust dat deze stille killer bezig is rare fratsen uit te halen in ons lichaam.
Op 17 mei jl. was het Wereld Hypertensiedag. Op deze dag werd er wereldwijd, speciale aandacht gegeven aan hypertensie, beter bekend als hoge bloeddruk.
We kunnen er vanuit gaan dat bij iedere volwassene de bloeddruk al eens is gecontroleerd. Bij sommige mensen gebeurt dat vanwege bepaalde ziektebeelden regelmatig. Maar wat is precies de bloeddruk en waarom is het zo belangrijk voor de gezondheid van ons hart? Bloeddruk is een maat voor de druk die het bloed op de vaatwanden uitoefent als het door de bloedvaten wordt gepompt.
Er zijn twee getallen die bij de bloeddruk van belang zijn:
– De bovendruk of systolische druk: dit is de druk op de vaatwanden als het hart zich samentrekt. Op dat moment wordt er meer bloed in de slagaders geperst en wordt de druk hoger.
– De onderdruk of diastolische druk: dit is de druk op de vaatwanden als het hart zich ontspant. Op dat moment neemt de druk op de vaatwanden af. De bloeddruk wordt gemeten in millimeters kwik, meestal afgekort tot mmHg. De eerste meting is de bovendruk, de tweede de onderdruk. De bloeddruk is dan bijvoorbeeld 130/80.
De ideale bloeddruk ligt rond de 119 voor de bovendruk en 79 voor de onderdruk, dus 119/79 mmHg. Maar dit is in het algemeen. Uw huisarts zal ook naar andere factoren kijken. Denk bijvoorbeeld aan uw leeftijd en familiegeschiedenis. De bloeddruk moet wel vaker gemeten worden, omdat het afhankelijk is van lichamelijke inspanning, lichaamshouding en (geestelijke) spanning.
Ons hart is werkelijk iets wonderbaarlijks. Het pompt dagelijks bijna 10.000 liter bloed rond. En wist u dat het 100.000 keer per dag pompt, 35 miljoen keer per jaar en 2,5 miljard keer in een gemiddeld leven? Ons hart is het centrum van een indrukwekkend systeem van slagaderen, aderen en haarvaten. Het totale systeem van bloedvaten is zo’n 96.000 kilometer lang (dat legt u af door per vliegtuig (mag ook lopend met patta’s) twee keer de aardbol rond te gaan), maar het kost maar 20 seconden om het bloed door het hele vaatstelsel te pompen. Per dag legt je bloed een afstand van 19.000 kilometer af. Zelfs in rust werkt je hart nog harder dan de beenspieren van iemand die hardloopt! Ons hart werkt dus hard. We moeten dus ook de juiste condities voor deze ‘motor’ scheppen. Maar indien we een verkeerde leefstijl op na houden met als gevolg een verhoogde bloeddruk (hypertensie) en verhoogd cholesterol, hebben we niet echt een hart voor ons hart. Helaas komt in Suriname veel hoge bloeddruk voor.
Als uw bloeddruk verhoogd is, kunt u vaak d.m.v. kleine veranderingen in uw voeding en een andere leefstijl, de bloeddruk verlagen tot een gezonder niveau. Denk aan afvallen, meer bewegen, minder zout eten, stoppen met roken, matigen van alcohol, een gezonde voeding met veel vers fruit en groente en stress verminderen. Bewegen is dus een belangrijk onderdeel. Locomotorius beveelt cardiofitness van harte aan. Onderzoek heeft aangetoond dat bij cardiofitness, een verhoogde bloeddruk zal dalen en een verlaagde bloeddruk weer zal stijgen. Mensen die beta-blockers gebruiken, moeten tijdens het oefenen wel uitkijken dat ze niet oververhit raken. Zorg voor een langere cooling-down. Voordat u echter in actie komt, bespreek dit wel altijd eerst met uw huisarts. Aangezien u vaak niets merkt van die ‘oorlog’ in uw bloedvaten, is het dus belangrijk de bloeddruk regelmatig te laten controleren. Want als dat leidingenstelsel van ons, de verhoogde druk niet meer aankan, zal het bezwijken onder de druk. Aangezien we niet over een luikje beschikken, zoals in de stoomlocomotief, zal er zelf een luikje gecreëerd worden. Een zwak plekje in een bloedvat is snel gevonden. Een hartinfarct, herseninfarct of hersenbloeding kunnen dan het noodlottig gevolg zijn. Laat ons hopen dat uw hart u van harte kan bedanken, dat u hem zo hartverwarmend behandelt.
LOCOMOTORIUS, sportmedisch trainingscentrum
Wekelijkse rubriek m.b.t. vitaal ouder worden
Adres: Mr. H.J. Heylidystraat nr. 4 te Zorg en Hoop
Tel.: 8502091 / 400452
Website: www.fysiotherapiefitnesssuriname.com
E-mail: [email protected]
John Kiesel en Ricardo Bhola
