Nogmaals: ontbrekend anticorruptiecultuur

De Anticorruptiewet is aangenomen in DNA, volgens velen een historisch moment. Ook de Wet op de Jaarrekeningen zijn aangenomen. De Anticorruptiewet regelt slechts enkele aspecten van de corruptiepreventie en –bestrijding. De vraag rijst wat er met de andere wetten zal gebeuren die niet toegepast worden. De anticorruptiewet moet niet opgevat worden als een verzameling of bundeling van alle mogelijke bepalingen ter bestrijding en preventie van corruptie. De anticorruptiewet is slechts onderdeel van de anticorruptiewetgeving, het is niet hetzelfde. We schreven eerder dat de aanname van de Anticorruptiewet niet in lijn is met de geest van de regeerstijl van deze regering. Nagenoeg onze hele administratie en ‘public spending’ is doorspekt met corruptie. Elke lening en elke uitgave is corruptiegevoelig, de hele belastingsfeer in ruime zin zou verziekt zijn. Het grootste probleem op dit moment is niet dat er geen ACW is, maar dat er geen anticorruptiecultuur is gevestigd door deze of een andere regering. Op het gebied van rapportage van daden van corruptie is er vooralsnog geen instituut dat deze meldingen ontvangt en behandelt. Ook is er geen mechanisme dat melders kan helpen uitmaken of een bepaalde handelen of nalaten in twijfelgevallen een daad van corruptie is. Voorts is er geen plicht op burgers om daden van corruptie te melden. Rapportage van daden van corruptie door burgers moet ook via internet of telefonisch kunnen. Het OAS anticorruptieverdrag hecht veel belang aan de bescherming van de klokkenluiders. Er is wel voor getuigen in strafzaken in de Wet Bescherming Anonieme Getuigen. Voor melders van corruptie in het algemeen is er in het geheel geen wetgeving om hem enige garantie te bieden op bescherming, vooral waar het gaat om zaken die op het administratieve vlak met behulp van o.a. de Personeelswet afgehandeld zouden konden worden. Voorts wordt gestreefd naar bescherming voor corruptiezaken van zowel in de administratiefrechtelijke als de strafrechtelijke sfeer. Een mechanisme waar bedreigingen tegen klokkenluiders en getuigen gemeld en behandeld kunnen worden bestaat er niet, een instituut waar een verzoek kan worden ingediend voor bescherming is er ook niet. Bij gebrek aan regels is er evenmin een garantie dat de identiteit van klokkenluiders bij voorbaat wordt beschermd. Wettelijke regelingen die anonieme rapportage mogelijk maken zijn er ook niet. De internationale standaarden noemen voor de bescherming van klokkenluiders voorzieningen als bodyguards, adreswijzigingen, identiteitswisseling, overplaatsing in functies met meer zekerheid en compensatie als personen met ontslag moeten. Deze garanties komen niet voor in onze wetgeving. Ook is er geen uitdrukkelijke wetsbepalingen tegen bescherming op de werkplek tegen bedreigingen en represaille. Het voorkomen van conflict of interest is heel slecht geregeld in de wetgeving. Er zijn geen regels voor ambtenaren na het verlaten van de dienst. Er is geen wettelijke regeling waaraan bevoegde autoriteiten rekening moeten houden om te voorkomen dat dat personen vanwege bepaalde privébelangen in dienst komen. Er is geen verbod dat publieke functionarissen niet deelnemen in besluitvorming over partners, familie, vijanden, crediteuren of over entiteiten waarin zij privébelangen hebben of over activiteiten van functionarissen die taken kunnen beïnvloeden zoals in politieke partijen of bewegingen, religieuze organisaties, de vakbeweging, beroepsvereniging en ngo’s. Het aantrekken van vrouw, partner en familie (van superieuren) is nergens verboden. Ook moeten er mechanismen zijn om twijfels over Conflict of Interest weg te werken. Er zijn geen regels die belangenverstrengeling voorkomen nadat functionarissen de dienst hebben verlaten, zoals een verbod om gedurende een bepaalde periode zaken te doen met de voormalige werkplek. Op het gebied van de openbare en niet-openbare aanbestedingen is ongewenst dat veel discretionaire bevoegdheid ligt bij aanbestedingsautoriteiten om niet-openbare aanbestedingen te houden zonder dat algemeen bekende en duidelijke aanbestedingscriteria bestaan. Verder zijn er geen algemeen bekende criteria bekend die aangeven hoe de keuze gemaakt wordt om de inschrijving toe te wijzen. De OAS adviseert een register van wanpresterende aannemers, mogelijkheden voor elektronische aanbesteding en inschrijving, een elektronische informatiesysteem en beroepsprocedures. Ook moet de aanbesteder afgewezen inschrijvers per schrijven mededelen dat ze niet in aanmerking zijn gekomen. De integriteitsgaranties met betrekking tot het in dienst nemen van publieke functionarissen zijn niet aanwezig in onze wetgeving. De algemene regel dat indiensttreding uitsluitend plaatsvindt op basis van kennis en competenties is niet bekend en gangbaar, evenals een procedure van sollicitatieoproep, toets (competitie), selectie van kandidaten en de publicatie van rekruteringen en beroepsmogelijkheden. Competitieve toetsen, interviews en background checks met overzichtelijke scores en beoordelingen zijn afwezig. Er moet een plicht zijn om de selectie bekend te maken en ook de lijst van afgewezen kandidaten die een beroepsprocedure moeten hebben. In Suriname zijn er geen waarborgen voor informatie, participatie bij besluitvorming en monitoring voor de civil society. De civil society , waaronder de media, hebben geen wettelijke garanties om een rol te vervullen bij de preventie en de bestrijding van corruptie. De aanname van de Anticorruptiewet is slechts het begin.

error: Kopiëren mag niet!