Vanaf 1975 wordt er in ons land in de productieve sector te weinig geproduceerd en te weinig geïnvesteerd. In de mijnbouwsector, beheerst door buitenlandse ondernemingen, wordt geproduceerd en geïnvesteerd. Bauxiet is exit. Billiton en Suralco zijn vertrokken. Staatsolie, goud exploitatie is de kurk van onze economie. De Surinaamse ondernemersklasse produceert heel weinig en het grootste deel is in de zeer lucratieve importhandel dat door China langzaam aan wordt overgenomen. Suriname heeft middels ontwikkelingssamenwerkingsverdragen met Nederland en schenkingsmiddelen uit Nederland getracht productieve projecten uit te voeren. Reeds in 1947 was gestart met het “Welvaartsfonds”. Brokopondo-overeenkomst (stuwdam, elektra en bauxiet-industrie), vliegvelden binnenland, aanleg Oost-Westverbinding, bouw ziekenhuizen en scholen, scheepvaartbedrijf SMS, luchtvaartbedrijf SLM, NV Bruynzeel Houtmaatschappij (export), gemechaniseerde rijstbedrijf Wageningen (export), Marienburg suikerproductie (export), NV Surland bacoveproductie (export), Liekens lokale spijsolieproductie (Coronie), palmoliebedrijven (export), luciferfabriek, Sail voor garnalenexport en volkswoningbouwprojecten Van Dijk, Zorg en Hoop, Half Flora, Welgelegen Latour. Om dit alles te realiseren had onze grote zoon en voorbeeldfiguur dr. ir. Frank Essed een professioneel Planbureau opgezet met lokale en buitenlandse deskundigen, die in eigen beheer projecten ontwierpen en deden uitvoeren. Het systeem van peperdure consultants met in Euro’s en US dollars betaalde consultantrapporten bestond toen niet.
Vanaf 1975 is het grootste deel van de bedrijven, die lokaal produceerden (importvervanging – wie egie sanie), failliet gegaan en gesloten vanwege een moordend en desastreus importbeleid door machtige importeurs met politieke netwerken (geldverschaffers van politieke partijen). Het grootse deel van de staatsbedrijven (Wageningen, Para Industries, palmolie, Marienburg) zijn door medewerking van politiek en vakbond leeggeroofd, leeggeplunderd en vernietigd. Onze economie is te zwak om op eigen kracht uit te stijgen boven het niveau van exporteur van grondstoffen, leverancier van China importproducten en China supermarkten. Verder is er sprake van geldverspilling, geldverkwisting en kapitaalvernietiging bij de overheid: West-Surinameproject (1975-1980), investering in Ethanolproject Wageningen, het Tapajaiproject, schoolboeken uit Holland staan te verrotten, het cassaveproject, Adron en zaaizaadproductie, dienstreis van minister Algoe LVV naar Kazakhstan (grens China-Rusland) om aldaar over voedselzekerheid te vergaderen: staatskosten SRD 90.000. Terwijl ons land niet eens over een professioneel laboratorium beschikt om voedselveiligheid en voedselzekerheid te controleren en te garanderen (kwaliteit, gebruik insecticide en pesticide).
Om een stabiele economie te realiseren en voldoende geld te genereren ter financiering van onze staatshuishouding is o.a. goed leiderschap en goed, integer, deskundig corruptievrij bestuur (bestuursapparaat) en goede planning vereist. Vicepresident Adhin 29 april 2016 : “Suriname wil, met de lessen die uit de vorige regeringen zijn geleerd, komen tot een beter planningsysteem: een sterkere Planbureau, een middellangetermijn ontwikkelingsplan (2017-2021), diversificatie van de economie, ruimtelijke ordening, Planwet en Wet Woongebieden, een Nationaal Structuurplan (natuurlijke hulpbronnen inventarisatie)”.
“The gap between rhetoric and reality” heeft Suriname reeds drie maal failliet-bankroet gemaakt. Surinaamse politieke leiders en hun politieke partijen (hoofdbesturen) hebben dit zeer lang getergde volk vanaf 1975 zeer veel verkiezingsbeloften gedaan die nooit zijn nageleefd en uitgevoerd. Lees alle regeringsverklaringen en beleidsnota’s van alle regeringen vanaf 1975. Retoriek, podiumtaal, voornemens en beloften in overvloed. Wat wel zeer goed is gerealiseerd, is de inrichting van een overheidsapparaat, inclusief wetgeving, dat gekenmerkt wordt als een levenslange verzorgingsstaat voor de politieke elite van Suriname. Aan de mofinawangs worden nu 7000 voedselpakketten uitgereikt als troostprijs van het resultaat van ons politiek systeem en politieke cultuur (vanaf 1948). “Ben ik mijn broeders hoeder”? Bijbel Genesis 4 en de Koran: Habiel en Kabiel.
Leendert Doerga
