De wereld is bevolkt door een kleurrijke pracht aan mensen. Dat is maar goed ook, anders zou het een saaie bedoening zijn. Vroeger woonden al deze mensen keurig in hun hokjes, de zwarte mensen in Afrika, de Chinezen in China enz. Er was afstand. De grenzen werden opengegooid en het menselijk verkeer stroomde over en weer. De een verkaste omdat hij in een ander land betere economische vooruitzichten had, de ander vluchtte zijn land uit voor het geweld en weer een ander vond dat zijn eigen land overbevolkt was en zocht daarom zijn heil in een dunner bevolkt land. Met het gevolg dat de wereld van nu er heel anders uitziet. Nu wonen vele rassen bij elkaar op een grondgebied. Men heeft er zelfs een naam voor verzonnen namelijk multicultureel samenleven. Daarmee geven ze aan dat mensen uit verschillende culturen en met verschillende etniciteit zich hebben gevestigd tussen de oorspronkelijke autochtone bevolking. Sommigen vinden dat heerlijk en zijn tolerant ten opzichte van elkaar. Ze gaan er van uit dat ze veel van elkaar kunnen leren. Een andere groep vindt al dat binnen vallen maar niets en doet er alles aan om de ander uit zijn land te verdrijven. Als we het bij elkaar wonen nu leuk vinden of niet, we moeten het feit accepteren dat de samenleving in vele landen steeds meer neigt naar het multiculturele.
De realiteit laat zien dat zo lang de taart groot genoeg is en iedereen er een lekker groot stuk van kan eten, het samenleven van al die rassen bij elkaar probleemloos verloopt. De problemen beginnen pas wanneer het stukje taart per individu kleiner wordt. Mensen delen gul als er genoeg is maar ze willen niet delen in hun nadeel. Zodra hun portie wat minder wordt, begint het gemopper: “Ze pakken onze banen en huizen af, ze leven van onze belasting centen, ze accepteren geen homoseksualiteit, ze stelen en randen onze meisjes aan, ze maken onze wijk onveilig enz.” In zo’n situatie gaan de mensen scherper op elkaar letten met het gevolg dat ze op alle slakken zout gaan leggen en over elk klein verschil struikelen. Het anders zijn wordt door velen niet geaccepteerd en wekt vaak irritatie op. Opmerkingen als “Je woont in mijn land dus moet jij je maar aan onze gewoonten aanpassen,” worden door de een openlijk gezegd en door de ander gedacht. De termen rassenhaat en discriminatie steken de kop op. Daarom wordt er serieus naar manieren gezocht om het multicultureel samenleven het etiket van geslaagd op te plakken. Vooral voor het oog van de wereld moet te zien zijn dat al die rassen in harmonie samenleven. Er ontstaat een geforceerde en gespannen sfeer. Mensen gaan angstvallig op hun woorden letten want ze willen geen discriminatie verweten worden of een proces aan hun broek krijgen. De spontaniteit is weg.
Velen zeggen hardop, ‘ik accepteer alle rassen, terwijl ze diep in hun hart weten dat dat niet zo is want zodra de nood aan de man is, is de migrant de zondebok. Degene die hardop zijn frustraties en ontevreden gedachten uitspreekt, wordt verweten opruiend, discriminerend en kwetsend bezig te zijn. Deze groep stoort zich echter steeds minder aan deze verwijten en groeit gestaag. Dan is er nog de groep die dit wel denkt maar het niet hardop durft te zeggen. Ook in Suriname wordt er heel vaak (voor het oog van de buitenwereld) geroepen dat de vele rassen in harmonie met elkaar leven. Ik zie echter bedrijven die bewust alleen aan hun eigen ras werk verschaffen en ik hoor vaak uitlatingen over een bepaald ras als: “Din djoeka dit en din jampa dat, din snesie nemen ons land over, no stem tap din koelie want….enz”. Dan vraag ik me af wat ze onder harmonie verstaan. Het is wel een feit dat de verschillende rassen in Suriname elkaar niet bevechten en uitmoorden zoals in andere landen maar of er harmonie is, waag ik te betwijfelen. Ik denk dat men in Suriname verdraagzamer is ten opzichte van elkaar omdat elk individu beseft dat Suriname niet van een bepaald ras is. We zijn allemaal import (op de Indianen na). In een ander land, kan het ene volk tegen de ander zeggen dat zij de indringers zijn en dus moeten oprotten, in Suriname kan dat niet, dus tolereren ze elkaar.
Men spreekt normaal van saamhorigheid als mensen dezelfde taal spreken, dezelfde godsdienst, belangen en geschiedenis hebben. Door de komst van vele soorten geloofsrichtingen, nam het gevoel van saamhorigheid af. Niets was meer hetzelfde, ieder kwam met zijn eigen bagage en pakte die uit in dezelfde omgeving. Met andere woorden een multiculturele samenleving werd onbewust gecreëerd en toch hoopte men dat de verschillende culturen met de bijbehorende gewoontes zouden worden beschouwd als gelijkwaardig. Men hoopte dat ze elkaar cultureel zodanig zouden beïnvloeden dat er geen sprake meer zou zijn van een dominante autochtone cultuur. De praktijk laat echter een ander beeld zien. Al die verschillende rassen leven wel bij elkaar in een land of in een wijk maar ze blijven zich vastklampen aan hun eigen taal, godsdienst, muziek, gebruiken, tradities en gedragsregels. Dat juich ik juist toe. Je hoeft je eigen cultuur niet te verloochenen om prettig met andere rassen te kunnen samen leven, integendeel kun je van elkaar leren.
In elke samenleving waar mensen elkaar moeten tolereren, zal het niet altijd peace en vree zijn. Af en toe zal er wel onenigheid of een verschil van mening zijn. Van belang is dat wij mensen het niet uit de hand laten lopen. Als de buurman bijv. last heeft van jouw harde muziek en aanklopt om te vragen het geluid wat zachter te zetten, mag het niet uitmaken of hij migrant of autochtoon is. Het gaat erom hoe je elkaar aanspreekt. De man kan zeggen ‘weer zo’n stuk asociaal die niet weet hoe het hoort, rot op met je muziek naar waar je ook vandaan komt’ of hij kan netjes vragen om de muziek alsjeblieft wat zachter te zetten. En als de buurman een keer ruw uit de hoek komt, (om wat voor reden dan ook) is het aan jou hoe jij hiermee omgaat: Blijf je wrok koesteren en de ander discriminatie verwijten of doe je het af als een slip op de tong in een verhit moment, dus vergeven en vergeten? Een goede sfeer onder elkaar creëren, lukt alleen als je de ander in zijn of haar waarde laat en als mens, (niet als Turk of Surinamer of Antilliaan of Braziliaan) blijft respecteren. Als we kijken naar onze samenleving, moeten we toegeven dat er werkelijk grote verschillen zijn tussen de vele rassen en die zullen er altijd zijn. Dus ons streven moet niet zijn om die verschillen te laten verdwijnen. Ik denk dat er een mindshift moet plaatsvinden. We moeten proberen om de mensen niet te stoppen in de aparte hokjes van autochtoon, Braziliaan, Antilliaan, Surinamer en ze ook niet beoordelen op hun ras, godsdienst, sekse of cultuur. We hoeven ze alleen maar als mens te zien en te beoordelen hoe we als mens met elkaar omgaan in een samenleving. Dan komt het wel goed met de harmonie.
Het woord multicultureel wordt vaak als negatief geïnterpreteerd dus zou het beter zijn als dat woord zou verdwijnen. Als ik echter in de toekomst kijk, zie ik drie factoren die een positieve invloed zouden kunnen hebben om het woord multiculturele samenleving voorgoed te laten verdwijnen uit onze samenleving:
– Globalisering: mensen staan wereldwijd steeds meer en steeds makkelijker met elkaar in verbinding. In Nederland bijv. heerst een hightech-kenniseconomie: hier worden de producten bedacht, maar ergens anders gefabriceerd. Door globalisering is er dus steeds meer verbondenheid met het buitenland op het persoonlijke en economische vlak. Daardoor zijn ze op de duur geen vreemden meer voor elkaar.
– Europeanisering (de geleidelijke ontwikkeling waarbij Europese landen steeds meer samenwerken op economisch en op politiek terrein.
– Individualisering (mensen worden niet langer als lid van een groep of een gezin beschouwd, maar als onafhankelijk individu.
Dat hokjes systeem behoort tot het verleden. De wereld van nu ziet er kleurrijk uit met al die rassen bij elkaar. De een noemt het multicultureel, maar ik noem het gewoon een kleuren pracht aan mensen en verschillen zullen er altijd zijn. Geen mens, geen ras is gelijk aan de ander. Maar dat maakt het samenleven juist zo interessant. Het enige dat van belang is hoe je als mens met elkaar omgaat, hoe je tot elkaar spreekt, het gevoel dat je de ander geeft.
“People will forget what you said they will forget what you did, but people will never forget how you made them feel.”
Josta Vaseur
