Nadat Suriname het secretariaat van het Minamataverdrag heeft geïnformeerd over de ratificatie van het verdrag, begint de klok te lopen. Elke partij met kwikmijnbouw dient binnen een periode van maximaal vijftien jaar kwik uit te bannen.
Milieumanagement
Minister Dodson zei onlangs in het parlement dat Suriname zich nu sterk moet maken voor milieumanagement in de mijnbouwsector. De focus moet gericht zijn op het beheer van de kleinschalige mijnbouw in Suriname en daarnaast ook de verbetering en het gebruik van milieu verantwoorde mijnbouwtechnologieën. “Er komen scholingscentra en samen met de banken en het bedrijfsleven zullen er financieringsmogelijkheden ontwikkeld worden voor de transformatie naar kwik vrij mijnen”, zei de bewindsman. De regering zal in 2018 met een milieuplan voor de kleinschalige mijnbouw beginnen. De kosten zijn geraamd op USD 29.7 miljoen. In Surinaamse termen wordt vooralsnog niet gesproken over het uitbannen van kwik en kwikgebruik, maar het zogenaamd ‘uit-faseren’ van het gebruik. Het verdrag richt zich op de erkenning van de wezenlijke lessen van Minamata-ziekte als gevolg van kwikverontreiniging en de noodzaak om een goed beheer van kwik te waarborgen en het voorkomen van dergelijke gebeurtenissen in de toekomst.
Kwik plus cyanide
Waar Suriname zich vooral op focust, is het kwikgebruik bij goudwinning. Het Nationaal Instituut voor Milieu en Ontwikkeling in Suriname (Nimos) heeft bij zijn veldbezoekjes in de afgelopen jaren vastgesteld dat, ondanks de import van kwik verboden is, kwik in het veld wel wordt gebruikt. Nimos kent ook gevallen waarbij niet alleen kwik, maar een mengsel van kwik en cyanide wordt gebruikt om veel makkelijker goud te kunnen winnen. Deze praktijk wordt ten strengste verboden door het verdrag.
ASGM
Het verdrag richt zich op ambachtelijke en kleinschalige goudwinning (ASGM). De definitie hiervan is ‘goudwinning uitgevoerd door individuele mijnwerkers of kleine ondernemingen met beperkte investeringen en productie’. Veelal blijkt uit observaties van het Nimos dat de meeste goudwinningspraktijken niet passen binnen deze definitie van het verdrag. Denk maar aan een ondernemer die exploratierechten verkrijgt op een stuk grond in de buurt van de greenstone-belt (goudader). Vaak genoeg wordt gemerkt dat in het kader van exploratie, de ondernemer het stuk grond in de exploratiefase al verhuurt aan een derde, die gewoon exploitatieactiviteiten ontplooit op het stuk grond (bron: Nimos). Onder het mom van exploratie (onderzoek) wordt meestal gebruik gemaakt van kwik.
Uitgesloten
Het verdrag heeft in ieder geval geen moeite met kwik of kwikverbindingen gebruikt voor laboratoriumonderzoek of als referentiestandaard. Daarnaast houdt het verdrag zich ook niet bezig met natuurlijk voorkomende sporen van kwik of kwikverbindingen aanwezig in niet-kwik-metalen, ertsen of minerale producten inclusief steenkool.
Bijlage A
Waar Suriname zich wel mee bezig moet houden, is bijlage A van het verdrag waarin een aantal weg te werken producten is opgenomen. De timeline in bijlage A is gesteld tot het jaar 2020. De bijlage somt op: kwik bevattende batterijen, schakelaars en relais, compacte fluorescentielampen (CFL-lampen), hogedruk-kwikdamplampen (HPMV-lampen), kwik in fluorescentielampen met koude kathode (CCFL), fluorescentielampen met externe elektrode (EEFL), pesticiden, biociden en topische antiseptica. Daarnaast commandeert het verdrag om af te schrijven: cosmetica (met een kwikgehalte van meer dan 1 ppm), waaronder zeep en crème voor het bleken van de huid, maar exclusief cosmetica voor de oogcontouren waarin kwik als conserveringsmiddel wordt gebruikt waarvoor geen effectieve en veilige vervangende conserveringsmiddelen beschikbaar zijn. Ook de kwik behoudende niet-elektronische meetinstrumenten, waaronder barometers, hygrometers, manometers, thermometers en bloeddrukmeters dienen in beginsel tegen 2020 te worden losgelaten.
Communicatie met secretariaat
Suriname zal het secretariaat van het verdrag vanaf de toetreding in kennis moeten stellen van ASGM-activiteiten. Het land dient een Nationaal Actieplan te ontwikkelen en te implementeren. Dit actieplan moet binnen drie jaar ingediend worden bij het secretariaat (2021). Het actieplan zal om de drie jaren worden beoordeeld. Het Nimos werk nu aan baseline schattingen van hoeveelheden gebruikte kwik in Suriname. Er dient door het land te worden gekeken naar strategie en beheer van handel in kwik (binnen-en buitenlandse bronnen). Het land dient strakke public health en communicatiestrategieën voor goudzoekers en leefgemeenschappen te ontwikkelen. Ten aanzien van dit verdrag kon geen enkel voorbehoud worden gemaakt. Er is wel ruimte geboden voor uitstel, waar Suriname wel gebruik van heeft gemaakt.
Kavish Ganesh
