Is de schuldencrisis in aantocht?

Het salaris van de gewone Surinamer is in korte tijd flink achteruit gehold. Een waarde van 600 US dollar is door devaluatie en inflatie als tajerblad in de hete pan gesmolten tot 200 US dollar. Dat is de economische crisis. Maar het einde is nog niet in zicht. Er komt geen adempauze. Kredietbeoordelaar Moody’s heeft Suriname opnieuw in het vizier en wil de B1 rating nog verder verlagen. Het is dreigen met de rode kaart: een waarschuwing dat een schuldencrisis voor de deur staat. Er is te lang te veel geld uitgeven en te veel geleend.
Moody’s ziet dat de regering de rente en de aflossingen op de leningen niet zal kunnen betalen. Bij een lagere rating gaan geldschieters Suriname geen geld meer willen lenen of tegen absurd hoge rente, vanwege het risico om hun ‘duku’ niet meer terug te zien. De regering is wakker geschrokken en uit de hangmat gesprongen om snel te gaan hervormen. Opgejaagd door Moody’s is ze direct haar opgeklopte begroting gaan wijzigen (ze noemt het ‘voortschrijdend inzicht’). Ze wilde niet luisteren naar binnenlandse deskundigen en wordt nu door buitenlanders gedwongen om haar gedrag onmiddellijk te veranderen.
De economische crisis is (na de 8 decembermoorden en de massamoord te Moiwana) een van de belangrijkste negatieve gebeurtenissen in geschiedenis van de republiek Suriname. En steeds – men leert het niet – zijn het dezelfde soort figuren die aan het hoofd staan van de misère. De gewone Surinamers, de passieve toeschouwers, zijn de dupe. De oorzaak van de financiële crises in Suriname is een democratisch tekort oftewel een dictatoriaal bestuur, met als symptomen VERSPILLING, SLECHTE BEGROTINGEN, NIET NALEVEN VAN AFSPRAKEN, GEBREK AAN CONTROLE en STRAFFELOOSHEID. Het bestuurssysteem is na 2010 helemaal doorgedraaid en waanzinnig geworden, met hoogmoedige, overmoedige, egoïstische leiders zonder realiteitsbesef. De chaos komt steeds weer neer op het ontbreken van stevige instituten en een goede planning.
De overheid kan haar binnenlandse verplichtingen met moeite nakomen. Elke maand is het een gedoe met uitbetalingen. Om de buitenlandse schulden af te lossen en een schuldencrisis te voorkomen zal de misère van de bevolking nog meer worden vergroot. De schuldenlast is een pistool tegen het hoofd van de gewone Surinamers geworden: je betaalt mee of je gaat eraan kapot. Verzet betekent nog verder wegzinken in het moeras. Alle extra inkomsten zullen verdwijnen in de aflossing van rente en schulden. De kleiner geworden salarissen van 200 US dollar zullen nog verder worden uitgehold tot 100 US dollar om de schulden af te lossen. En niemand gaat de gewone Surinamer komen redden, want de Surinaamse economie stelt niets voor in de wereld. Niemand zal iets merken als de Surinaamse economie verdwijnt; het is een maar scheet in wind. Microsoft-baas Bill Gates, met een vermogen van 90 miljard US dollar, kan zo een cheque uitschrijven om de staatsschuld van Suriname te betalen of zelfs de hele Surinaamse economie te kopen. Maar Suriname heeft een imagoprobleem: een foute leider met verkeerde vrienden. Er is geen vertrouwen.
De regering wordt door Moody’s actie gedwongen om alsnog het ‘IMF programma’ te gaan uitvoeren. Dat betekent nog meer snijden in de uitgaven en nog meer belastingheffingen, zoals nog nooit eerder is vertoond in Suriname. Maar het is de enige uitweg, want er is geen groei of het zal te laat komen. Het is de straf voor bedrog en opkloppen van economische data. Als tussen 2010 en 2013 de binnenstromende staatsgelden door de hoge olie- en goudprijzen waren gebruikt om onderdelen van de economie te laten groeien, terwijl de publieke uitgaven vlak waren gehouden, dan was er vandaag geen crisis. Maar de uitgaven werden niet vlak gehouden, want er moesten stemmen voor de verkiezingen van 2015 worden gekocht. De nauwe spleet tussen de overheidsuitgaven en de overheidsinkomsten werd één groot gat. Nu mag de gewone belastingbetaler dat gat weer tot een spleet maken. Wanneer is de grens bereikt, wanneer zal de gewone belastingbetaler de buik vol hebben van al de aanslagen op het inkomen? Hoe het ook zij, de leningen zullen terugbetaald moeten worden. Dat betekent dat de Surinamers harder moeten gaan werken voor minder geld en hogere lasten om de schulden af te lossen en nog tien jaar in erbarmelijke omstandigheden te leven. Dit alles vanwege nalatigheid en verzuim van de regeerders.
De regering gaat natuurlijk niet vertellen of en wanneer een schuldencrisis aankomt, want dan bestaat het risico dat iedereen zal rennen, lopen of kruipen naar de bank om de euro’s en dollars weg te halen voordat ze veranderen in onbetrouwbare srd’s die 7 a 8 keer minder waard zijn geworden. En als door een schuldencrisis de srd nog verder devalueert dan worden de buitenlandse schulden in euro’s en dollars nog duurder omdat ze met de gedevalueerde srd’s moeten worden terugbetaald. De boosheid van delen van het volk is begrijpelijk. Niet iedereen heeft gegeten van de koek, maar iedereen moet wel de prijs betalen.
Er moet iets gebeuren met de grootste kostenpost van de staat: de veertigduizendplus ambtenaren. Het bestaan van die banen is een symptoom van corruptie en vriendjespolitiek. Het is niet de schuld van de ambtenaar, want wie zou een job weigeren als het werd aangeboden en als er geen andere baan te vinden is. Ze zijn ook slachtoffers van dingen die zich boven hun hoofden afspelen. Maar het is ook het gevolg van ieders gemakzucht. Luiheid is een attitude die niet in het openbaar wordt genoemd als oorzakelijke factor, maar alleen binnenkamers. Aan de andere kant voelt men zich machteloos om de eigen economische koers in het leven te bepalen, want om iets te ondernemen ben je afhankelijk van de leidende politieke partij. De gewone Surinamer treft dus niet veel schuld met betrekking tot de situatie, maar kan wel actiever protesteren tegen de situatie en een nieuw team eisen om de problemen op te lossen.
Enfin, voor de gewone Surinamer is het nog zeker tien jaar ellende tegemoet zien en zweten om de leningen terug te betalen. Tenzij eldorado wordt gevonden. En de kwakkelende volkspresident is de karikaturale verspiller die geld strooit in de richting van waardeloze, werkschuwe figuren. De grap is dat hij dit moet blijven doen en ook nog moet hervormen à la IMF om aan de macht te blijven (en om straf te ontlopen). Het wordt een spagaat van verdampen en hervormen. Het blijft voorlopig dus aanmodderen en het is geen gezicht.
D. Balraadjsing

error: Kopiëren mag niet!