Ik hoor zo vaak mensen tegen elkaar zeggen dat ze honger hebben en daar bedoelen ze dan mee dat hun maag ze het sein geeft dat ze wat moeten eten. Ook ik ging mee in deze flow totdat er op een dag iets gebeurde dat mij met de neus op de realiteit drukte.
Ik was in de tuin bezig en hoorde het buurmeisje tegen haar moeder roepen: “Ma ik heb honger!!!!” Ik verwachtte dat de moeder iets zou zeggen als, ‘het eten is zo klaar of pak even een boterham.’ Tot mijn verbazing zei ze echter op strenge toon: “meisje je weet niet wat honger is dus neem dat woord niet meer in de mond. Wees maar blij dat men in Suriname niet weet wat honger is. Zelfs de armste persoon hier hoeft geen honger te lijden. Hij of zij kan altijd nog zelf wat groenten planten of wat dagoeblad oogsten langs de kreek.”
Dat antwoord van de moeder irriteerde me en daarom mompelde ik: “Vrouw doe niet zo wer ede` dat kind heeft honger, geef haar gewoon wat te eten.”
’s Avonds toen ik naar het journaal zat te kijken, werd ik geconfronteerd met beelden van hongersnood in Jemen. Toen begreep ik in een flits wat de moeder haar kind had willen duidelijk maken. Ik zag mensen (vooral kinderen) die zo mager waren dat je hun ribben kon tellen, de ogen stonden hol en groot in een uitgemergeld gezicht, uitgedroogde, gebarsten lippen en te zwak om hun lichaamsgewicht te dragen, zaten of lagen ze op de grond. De confrontatie met deze beelden vertelde mij haarscherp dat deze mensen in deze toestand waren geraakt omdat ze in geen weken voedsel tot zich hadden genomen. Terwijl de tranen mij over de wangen rolden, mompelde ik: ”O hemel, dit is pas honger.”
De eerste vraag die er in mij opkwam, was, ‘wat is hier de oorzaak van?’ Hoe komt het dat duizenden mensen in deze hongersnood zijn geraakt? Iemand die over mijn schouder meekeek, riep vol afschuw uit: ‘wat zien die mensen er ondervoed uit!’ Nog steeds in shocktoestand verkerend, schudde ik ontkennend mijn hoofd terwijl ik antwoordde: ‘Nee, dit is geen ondervoeding. Bij ondervoeding heeft men wel voldoende te eten om de honger te stillen maar door eenzijdige voeding krijgt men een tekort aan essentiële voedingsstoffen. Ik wees met mijn vinger naar die afschuwelijke beelden op het beeldscherm en zei hartgrondig: “Dit is juist afwezigheid van voedsel, dit is honger!”
Voedsel behoort tot de belangrijkste lichamelijke basisbehoeften van een mens. De ene mens heeft altijd genoeg te eten en de ander moet het met heel weinig voedsel doen. Langdurige honger kan echter zeer schadelijk zijn voor de mentale en fysieke gezondheid van de mens. Opvallende lethargie treedt in, de gevoelens raken afgestompt en de denkprocessen worden traag. De geest wordt volledig door het verlangen naar voedsel beheerst. Het zedelijk peil daalt. Extreme honger kan een ontmenselijkende uitwerking hebben en tot diefstal, moord en zelfs kannibalisme leiden. Wegens de verzwakte toestand van de getroffenen gaat hongersnood vaak gepaard met ziekten en epidemieën. Kortom het is een ramp!
In het verleden hebben vele landen, om wat voor reden dan ook, te kampen gehad met perioden van honger.
Bijvoorbeeld:
– Enkele West- Europese landen tijdens de tweede wereldoorlog.
– In 1933 in vele delen van de sovjet- Unie
– In 1959 grote hongersnood in de Volksrepubliek China( 40 miljoen doden)
– In verschillende delen van India en het Midden oosten (1960)
– Vele landen in Azië waaronder Java Vietnam, Noord- Korea, Jemen(1900)
Je zou denken dat in de twintigste eeuw het fenomeen honger niet meer zou bestaan. Niets is minder waar, ook in onze moderne huidige wereld zijn er nog landen waar mensen sterven van de honger. Mogelijke oorzaken van hongersnood kunnen zijn een slechte oogst door langdurige droogte of oorlog.
Het land dat het meest geteisterd werd en wordt door hongersnood is Afrika
Vooral op het platteland heerst er grote armoede met als gevolg honger. De meeste honger in Afrika is economisch van karakter. Er zijn twee primaire redenen: De landbouwgrond in Afrika is op veel plaatsen sterk gemonopoliseerd. En de armste mensen hebben geen afzetmarkten omdat de rijken en de stedelingen vooral veel importvoedsel eten. En dat komt weer omdat de rijke landen, met name Europa en de VS een landbouwpolitiek voeren die gericht is op het beschermen van eigen boeren, en het veroveren van markten elders. Daardoor kan Afrika maar een fractie exporteren van wat haar kleine boeren kunnen produceren. De markten die er wel zijn, worden grotendeels bediend door grootschalige landbouw. Ook extreme droogte is een van de boosdoeners. Tegenwoordig is slecht bestuur in vele Afrikaanse landen de wortel van het kwaad. Een aantal regeringen heeft te weinig aandacht voor de gewone bevolking. Ze zorgen niet voor goede wegen, transportmiddelen en voedselopslagplaatsen. In plaats daarvan besteden ze het geld aan andere zaken, zoals wapens, munitie, vliegtuigen, en paleizen. Ziekten als Aids en Ebola, komen ook hun portie van veroorzaker van het leed opeisen.
Door oorlogen slaan veel mensen op de vlucht en kunnen ze niet meer planten en voor zichzelf zorgen. Het voedseltransport is moeilijk door kapotte wegen, bruggen en spoorwegen. Ook zijn veel wegen gevaarlijk door de mijnen die er liggen.
Eigenlijk is het fenomeen hongersnood niets nieuws onder de horizon. Als je de bijbel openslaat, kun je zien dat mensen en landen toen ook werden geteisterd door droogte, hagel, sprinkhanen die het gewas vernielden, oorlogen enz.
Men heeft er echter van geleerd en kan nu de rampen opvangen en snel hulp bieden. We leven in een digitale wereld. Dat betekent dat de beelden over rampgebieden en menselijk leed ons sneller bereiken. Ook staan er in vergelijking met vroeger sneller hulporganisaties klaar en kunnen mensen in nood veel sneller hun land ontvluchten om elders te worden opgevangen. Bijv. Syrië, Venezuela. Mensen in rampgebieden weten nu dat de hele wereld meekijkt en dat ze niet aan hun lot zullen worden overgelaten en dat is een geruststellende gedachte.
Mensen kunnen hun bezittingen kwijtraken door allerlei natuurrampen (brand, overstromingen, oorlog, orkanen en tsunami’s). Hun levens kunnen worden bedreigd door menselijk handelen. Hongersnood kan toeslaan door mislukte oogsten en oorlog enz. Met andere woorden rampen liggen altijd op de loer en het slachtoffer worden van zo’n een ramp, kan elk mens overkomen. Van belang is hoe jij met dit leed omgaat. Blijf je liggen waar je getroffen bent of sta je op? Lijden is een draad die door het weefsel van ons leven loopt, niet om ons ongelukkig te maken maar om ons geestkracht te geven zodat we weer kunnen opstaan.
Beste mensen het leven bestaat uit vallen en opstaan, stoppen of doorgaan. Het leven is continu klimmen, is het niet naar de top dan is het wel uit een dal. Vaak is het zelfs zo dat degene die valt en weer opstaat, zoveel sterker is dan degene die nooit tegenslag heeft gekend.
Ik hoop dat de wereld nooit zijn ogen zal sluiten voor menselijk leed. Ik hoop dat elk mens geschokt zal blijven reageren op elke ramp. Want zolang wij mensen nog geschokt kunnen reageren op menselijk lijden, is dat een teken dat we nog geven om een medemens, dat een mensenleven voor ons nog waarde heeft. Dat is een gedachte die ik graag wil blijven koesteren.
“Niet het vallen is erg, maar het blijven liggen waar je gevallen bent.”
Josta Vaseur
