‘Behoud van eigen cultuur betekent niet dat je a-nationaal bent’
In het licht van de herdenking van de Hindoestaanse immigratie had Dagblad Suriname een open gesprek met politicus, schrijver en historicus, Dr. Maurits Hassankhan. Volgens Hassankhan zijn de hindoestaanse Surinamers na 143 jaar immigratie volledig geïntegreerd in Suriname. “Zij hebben zich als burgers ontplooid en zijn in alle lagen van de samenleving te vinden, binnen alle sociale klassen en binnen alle sectoren. Waren ze aan het begin, na de contractperiode voornamelijk landbouwers, in de loop der decennia hebben ze gezien dat het beter is onderwijs te volgen en ook in andere beroepen te gaan”. Belangrijk vindt Hassankhan in dit jarenlange proces wel dat zij hun eigen cultuur behouden hebben. “Behoud van eigen cultuur betekent niet dat je niet nationaal bent. Integendeel draagt het bewust zijn van je eigen cultuur bij tot het nationaal bewustzijn. Je gaat elkaar juist beter leren begrijpen”. Hassankhan vindt het verwijt vanuit bepaalde groepen als zouden hindoestanen nog teveel aan het eigene vasthouden en zogenaamd ‘hokken’ waardoor ze niet echt geïntegreerd zouden zijn, een onterechte. De mensen die dit stellen zijn in zijn ogen gekoloniseerd.
Integreren is niet assimileren
De begrippen integreren en assimileren zijn hier twee niet te verwarren begrippen. “In welke cultuur zouden de hindoestanen volgens hen moeten assimileren? De Nederlands-westerse cultuur?” Hassankhan stelt dat in de loop van de koloniale periode veel Surinamers helemaal westers zijn geworden zonder dat zij dit beseffen. De marrons en delen van de lagere klassen onder de creolen waren hierop de uitzondering. Hij brengt in herinnering dat vanaf 1863 er door de toenmalige koloniale overheid een assimilatie politiek is gevoerd hetgeen betekende dat alle Surinamers zich als Nederlanders moesten gedragen. Het verschil met assimilatie en integratie is dat je bij assimilatie je eigen cultuur volledig moet loslaten. De hindoestanen hebben dit nooit gedaan. Ook niet na de tweede wereldoorlog en de onafhankelijkheid van Suriname toen het cultureel nationalisme bij de creolen opkwam. Zij vonden dat alle immigranten zich moesten assimileren. Zowel de Chinezen, Javanen als hindoestanen deden dit niet. Het zou volgens Hassankhan ook niet juist zijn geweest als dit wel was gebeurd. “Ze moesten wel integreren in de samenleving. De normen en waarden van de samenleving waar ze naartoe zijn gekomen moesten ze zich eigen maken. Maar hun cultuur moesten ze behouden hetgeen ook gebeurd is”. Dit is volgens Hassankhan nu overigens een algemeen erkend principe van de Verenigde Naties (VN), namelijk dat elke culturele of etnische groep recht heeft op zijn eigen cultuur en identiteit.
Integratie en etnisch mixen
Integratie is volgens sommigen alleen echt mogelijk als verschillende etniciteiten met elkaar gaan mengen. Ten aanzien hiervan zegt Hassankhan dat het mixen van etnische groepen met elkaar een natuurlijk proces is. Dit moet dus niet door derden opgelegd worden en kan dus ook geen overheidsbeleid zijn. “Anders ga je weerstand creëren. In plaats van mensen naar elkaar toe te brengen ga je juist tegenstand krijgen en dan ga je vervolgens conflicten krijgen en wij willen een vreedzame samenleving”, stelt Hassankhan. Andere landen waar men dit wel heeft geprobeerd zijn volgens hem ten aanzien van dit punt een voorbeeld van hoe het niet moet, gezien de negatieve gevolgen voor die samenlevingen. Overigens gaat het mixen in Suriname volgens hem wel goed. “Dit blijkt uit de volkstelling van 2004 en 2012. Het aantal ‘gemengden’ in Suriname is vrij groot en is aan het toenemen”. Dit is gebeurd zonder bemoeienis van derden of oplegging. “Het is de vrijheid van eigen keus van elk mens”, concludeert Hassankhan. Al met al hoopt hij dat Surinamers een voorbeeld blijven voor de rest van de wereld als vreedzame en tolerante samenleving waarbij iedereen respect toont voor elkaar ondanks de verschillen. “Het is voor ons voorts de plicht om gezamenlijk te werken aan de opbouw van de natie zodat het ons ook individueel goed gaat”, aldus Hassankhan.
