“Je kunt de jaarrede van de president in een prullenbak stoppen, want het is gewoon gebakken lucht en wenselijkheden.” Zo spreekt Guillermo Samson desgevraagd over de verwachtingen van de jaarrede van de president vandaag in het parlement. “Wij hebben nog nooit gezien dat een begroting van deze mannen is gerealiseerd. In plaats van positieve groei krijgen wij alleen maar negatieve groei.” Samson verwacht niets anders dan hetzelfde dat al eerder is gezegd. Zoals elke keer komt het in andere bewoordingen dan in voorgaande spreekbeurten. Het wordt dus een herschrijving van dingen, die niet gerealiseerd kunnen worden.
Bij de voorgaande presidenten zijn de jaarredes niet veel verschillend geweest. Echter stelt Samson zich op het punt dat het grote verschil ligt in de realisatie van de begrotingen. “Je moet kijken naar de realisatiegraad. Wat wordt er gerealiseerd dat zorgt voor een stukje groei? In vergelijking met de anderen konden dingen wel betaald worden. Nu is het zelfs zo erg dat vrijwel niemand zijn eigen geld kan krijgen, niemand wordt uitbetaald en al het geld in de consumptieve sfeer wordt gedumpt”, stelt de econoom. Samson verwijst hierbij naar bijkans 80% van het geld dat alleen aan ambtenaren wordt uitgegeven.
“Bouterse is vastgelopen. Hij zoekt nu leningen hier en daar, alsof wij met deze leningen problemen kunnen oplossen”, stelt de Samson. Hierbij moet worden aangehaald dat de grote leningen die bij de Islamic Development Bank in de planning zijn, niet zo gemakkelijk van de grond komen. Vooralsnog is er pas in september 2016 US$ 10 miljoen goedgekeurd voor aanvullende financiering in de gezondheidssector en de regering wenst 1.8 miljard te lenen.
Voor het begrotingsjaar 2017 wordt verwacht een begrotingstekort van ongeveer SRD 1,2 miljard. Het geraamde begrotingstekort voor 2016 was in totaal SRD 4.969,8 miljoen, terwijl dat in 2015 SRD 6.664,8 was. Dit verschil is volgens Samson veels te groot. Ook ziet het bedrag er volgens andere economen er niet realistisch uit, gelet op het uitgavepatroon van de overheid. De inkomsten zouden zijn doorgerekend met een veel hogere koers. De uitgaven aan de andere zijde hebben een veel lager koers, waardoor het lijkt alsof de inkomsten veel meer zijn.
De president had in zijn jaarrede in september 2015 drie hoopgevende markante zaken geschetst, die de economie zouden moeten helpen herstellen.
Hij deelde mee dat de versnelde opstart van de Surgold (nu Newmont Suriname) in het Merian-gebied per medio 2016 een belangrijke bijdrage zou beginnen te leveren aan de vergroting van de verdiencapaciteit en de vergroting van de werkgelegenheid. Echter hadden critici er geen geloof in. Newmont Suriname start ergens rond oktober-november met haar productie. In de bouwfase had de onderneming rond de 2900 arbeiders nodig, waarvan er in de productiefase zo meteen 1250 zullen worden gebruikt. Aan de andere kant ligt het in de bedoeling dat de inkomsten eerst worden aangewend om de investeringen terug te verdienen.
Voorts deelde Bouterse mee dat, uitgaande van de planning van Staatsolie voor finalisering van de raffinaderij tegen eind 2015, over het jaar 2016 de deviezenbesparing tussen de USD 100 en 125 miljoen een feit zou zijn. Aan de keerzijde wordt ook gesteld dat de onderneming geen geld kan besparen waar zij niet over beschikt. Op 13 december was de launch van de eerste druppels benzine van de raffinaderij officieel wel een feit. Echter heeft Staatsolie tot op heden moeite met de wereldmarktprijs van benzine. Met de laatste ontwikkelingen op de wereldmarkt waarbij de olieprijzen een stijgende trend hebben aangenomen, lijkt het wel beter te zullen worden voor de onderneming.
Ook werd de gemeenschappelijkheid van belangen tussen Suriname en de Alcoa gevonden in de continuering van de bauxiet-industrie in Suriname. Suriname en de Alcoa waren het reeds met elkaar over eens in een draft MOU, een industrie te ontwikkelen met een investering van circa USD 3 miljard. Echter bleek dit achteraf onwaarschijnlijk te zijn. Gesteld wordt dat indien het ontwikkelen van Bakhuys enigszins nut had, de multinational dat al lang had gedaan. De reden waarom Alcoa de ontwikkeling van Bakhuys in de MOU heeft opgenomen, zou kunnen zijn om de ontwikkeling van het gebied te blokkeren. In de wereld zijn er hot-spots van bauxiet- en aluminiumproductie. In deze regio is Suriname vrij strategisch. Het belang van het blokkeren van de ontwikkeling is om internationaal nog de prijs van bauxiet en aluminium te kunnen beïnvloeden.
Surinamers kijken nu uit naar de visie van de president over stabilisatie en herstel van de economie. Na de presentatie van de jaarrede zal blijken als er inderdaad werk van is gemaakt om de economie te herstellen.
Kavish Ganesh
