Vaak zal ik starten met te benadrukken dat het Hindoeïsme geen religie maar een levensfilosofie, een levensovertuiging gebaseerd op rechtvaardig handelen is, met de religie als important onderdeel, alle overige overtuigingen incorporerende, monotheïstisch waarbij de verschillende verschijningsvormen symbolische weergaven zijn van de levensaspecten, welke worden toegedicht aan de Almachtige, zoals de grote buik van Shree Ganesh welke de kosmos en het absorberingsvormogen van deze levensovertuiging, evenals de innerlijke verborgen kracht daartoe van de mens symboliseert. Men moet in staat zijn om alle negatieve kritiek, onterechte aantijgingen, ook al de genoegens, vreugde en leed zodanig te kunnen absorberen dat deze, zoals in de Bhagvat Geeta staat beschreven, niet tot incorrect denken als hoogmoed, jaloezie, woede, afgunst leiden, daar gedachten uitmonden in uitspraken, handelingen, gewoonten en uiteindelijk in vorming van het karakter.
De uiterlijke kenmerken van de manifestatie Ganesh zijn die van een olifant, waardoor onterecht men spreekt van olifanten god, met bijkans 16 attributen w.o. de prikstok/drijfhaak, spiegel, boek, bijl, lotus, vliegenmepper, vanglus, drietand, kom met zoetigheid en zijn rijdier de rat. Een hoogtijdag is een remindingmoment en de drijfhaak prikt u wakker: besef hoe u moet leven, keer weer op het pad van rechtvaardigheid en u zult beloond worden (zoetigheid)! Hiertoe is zelfreflectie nodig, het zelf nagaan wat uw positieve en negatieve kanten zijn (spiegel) en dient de onwetendheid, de oorzaak van de innerlijke negatieve eigenschappen voornoemd, worden uitgebannen door de juiste kennis (boek). De bijl en vliegenmepper staan voor vernietiging van extern kwaad. De slurf symboliseert enerzijds de wereldse onvolmaaktheid die geaccepteerd moet worden en anderzijds door de gekromde vorm de in Sanskriet geschreven heilige syllaben AUM (drie-eenheid, inhoudende de scheppende, in stand houdende en vernietigende Goddelijke aspecten).
Het bidsnoer en discus, die tegelijk ook als wapen het kwade vernietigt, weergeven de nimmer ophoudende cylus van wedergeboorte en herschepping.
De lotus waarvan de wortelen in de modder zijn en de stengel de prachtige bloem, de lotus boven het water verheft, symboliseert de Goddelijke eigenschappen o.a. zuiverheid en reinheid welke zelfs uit het verdorvenste (modder) kunnen ontwaken en de slechtste mens kunnen verheffen naar het bovenzinnelijke.
De bandicoot, een grote Indiase muskusrat, soms een bever, is zijn rijdier. Deze symboliseert het menselijke ego dat op elk moment van onoplettendheid geneigd is tot slechtheid en onder controle blijft door de teugels strak te houden waardoor de positieve eigenschappen gaan prefaleren; de knaagzucht transformeert dan tot een wapen om de obstakels te verwijderen en in de ingenieuze kunde van de bever om dammen op te werpen, bestand tegen de stroom van de wereldse problemen. Teken van overvloed is afgebeeld als de zoetigheid etende rat; immers een huishouding waarin de rat zelfs lekkernijen krijgt toebedeeld, moet wel welvarend zijn.
Ganesh als symbool van wijsheid, voorspoed, geluk en eliminatie van obstakels, de olifant wordt vriendelijk, wijs, sterk en krachtig geacht, heeft twee gemalinnen: Siddhi (mystieke kracht tot verwezenlijking van al het voorgenomen) en Buddhi (juiste kennis/ inzicht onontbeerlijk voor het voorgaande). Minder bekend is Ganesh als de vrouwelijke Vanaayakie.
Het grote, zware lichaam een olifant eigen, waarschuwt de dwazen, de onwetenden en moedigt weldenkenden aan niet terug te deinzen om door het bos van aardse verlokkingen en over al de obstakels heen te walsen; zoals de empiristische filosoof John Locke zei: laat anderen uw gewicht voelen, zij moeten maar mee leren omgaan. Vele intellectuelen, hoewel succesvol in hun carrière, hebben maatschappelijk niet die extra toegevoegde waarde gecreëerd, welke zij zouden hebben gerealiseerd bij een minder bescheiden opstelling. Daarom mijn citaat: bescheidenheid is een deugd, maar doet de mensheid tekort indien in te bescheiden mate gepraktiseerd.
In woningen treft u bij de voordeur vaak een beeld van Ganesh, de bewaker van de ingang tot uw leven opdat externe negatieve krachten worden geweerd; deze zijn er ongetwijfeld. De nuchtere, rationele Albert Einstein zei: er is meer tussen hemel en aarde. Bij de moslims en christenen kunt u aantreffen respectievelijk ingelijst de naam van Allah Talah en een Kruis. Zekere equivalentie in deze is er door de verering van Ganesh in Japan als de met de ruggen tegen elkaar, in een vredige pose aangedrukte, heilige SHO-TEN tweeling, met de Romeinse God Janus met zijn twee gezichten ( voor- en achter) die ook de bewaker van hemelse poorten is.
De van elkaar gekeerde gezichten benadrukken dat het verleden de toekomst bepaalt; citerende de filosofen Tennyson: ‘was’, ‘is’ wordt’ zijn allemaal ‘IS’ en Swetchine: we kijken altijd naar de toekomst maar we zien alleen het verleden. Dus let op uw handelen. Richtlijn: omnia cum Deo (bij elke activiteit de Almachtige voor ogen houdende).
De Indonesische kris (soort mes) heeft vaak Ganesh als heft, de handgreep, waardoor dit een mystieke- en religieuze betekenis krijgt. Met de wijsheid in handen (heft) kan men door alle negativiteiten snijden (lemmet) en zodoende alle obstakels elimineren. Het lemmet staat ook voor de ziel, die in de schede, het lichaam, gevangen zit. Om de ziel (lemmet), als volkomen deel van het Goddelijke te contacteren, de Goddelijke Touch te krijgen, heeft u het heft, de bovenzinnelijke wijsheid gesymboliseerd door Ganesh nodig en de verlossing van de ziel uit de kringloop van wedergeboorte, metaforisch aangeduid door het trekken van het lemmet uit de schede, is onmogelijk zonder het heft( bovenzinnelijke wijsheid). Resumerend moet nu duidelijk zijn dat hindoes geen olifanten aanbidden en de hoogtijdag Ganeshjayanti door een ieder ongeacht de geloofsovertuiging kan worden gevierd, indien de inhoud van de symboliek in acht wordt genomen.
Pt. drs. R. P. Sitaldin (Hindoepriester/bedrijfseconoom)
Voorzitter Priesterraad Sanatan Dharm Maha Sabha Suriname
