De president heeft een commissie aan het werk gezet om het kiessysteem en het kiesstelsel aan een evaluatie te onderwerpen en voorstellen te doen voor aanpassingen. Hierbij is heel belangrijk wat het uitgangspunt is voor de politiekvoering in Suriname en wat de natie wenst van de politiek. Wat voor een samenleving willen wij als volk hebben in Suriname? De sociale doelstellingen van de Staat zijn gericht op het garanderen van de deelname van de samenleving aan het politieke leven onder andere door nationale, regionale en sectorale participatie. De grondwet sluit dus uitsluiting en marginalisatie uit. Wanneer de ene stem meer waarde heeft dan de stem van een andere burger, kan er dan niet gesproken worden van uitsluiting en marginalisatie? Een sociale doelstelling is ook het garanderen van een politiekvoering die strekt tot verhoging van welzijn en welvaart van de samenleving, gebaseerd op sociale rechtvaardigheid, de integrale en evenwichtige ontwikkeling van Staat en maatschappij. De nadruk ligt hier op integrale ontwikkeling en evenwichtige ontwikkeling. Hoe moet die evenwichtigheid worden bereikt? Moet de groei van bepaalde trage groepen worden versterkt of moet de groei van bepaalde snelle groepen worden vertraagd? De eerste methode is bekend als ‘affirmative action’ oftewel positieve discriminatie welke door het internationaal recht wordt ondersteund en aangemoedigd, de tweede methode is bekend als onderscheid en discriminatie op grond van bijvoorbeeld afkomst. President Ronald Venetiaan van de NPS werd door de diplomaten hier te lande geacht voorstander te zijn van de tweede methode. Als bewijs hiervan kan genoemd worden de import van Chinezen. Het doel was om de kleinhandel te ontregelen. Venetiaan heeft middels deze handeling ook zijn vijandige houding richting de landbouwsector aangetoond. . De grondwet bepaalt dat de politieke democratie zich kenmerkt door participatie en representatie van het Surinaamse volk. Participatie betekent dat de inbreng van alle kiezers evenveel moet zijn, anders participeren bepaalde kiezers onder evenveel politieke activiteit meer dan andere kiezers. De grondwet stelt dat de participatie van het volk tot uitdrukking komt door ‘de deelname van het volk aan het vaststellen van een democratisch politiek stelsel’. Dat betekent dat de kiezers bepalen welke democratisch politiek stelsel zij willen en dat zij dit mogen wijzigen. Dit stelsel moet volgens de grondwet worden uitgebouwd. De politieke democratie schept voorts de voorwaarde voor deelname van het volk aan algemene, vrije en geheime verkiezingen. De uitdrukking algemeen geeft aan dat alle stemmen van alle kiesgerechtigden even veel waard zijn en dat zij evenveel politieke macht tot hun beschikking hebben. Dat is ook de bedoeling van de bepaling in de grondwet dat iedere kiezer slechts één stem uitbrengt. De grondwet bepaalt ook dat alles betreffende het kiesstelsel vastgelegd moet zijn in de wet en dat deze wet met 2/3de meerderheid in DNA moet zijn aangenomen. Het gaat om alles betreffende het kiesrecht, de instelling van een onafhankelijk kiesbureau en zijn bevoegdheden, de indeling van Suriname in kiesdistricten, de verdeling van de zetels van De Nationale Assemblée per kiesdistrict en de methoden volgens welke de regeling van de zeteltoewijzing plaatsvindt. Suriname is wereldwijd bekend als een multi-etnisch, multicultureel en multi-linguaal land van formaat. Suriname is geen homogeen land en in dit land wonen er geen dominante en onderdrukte groepen. Er zijn afstammelingen van immigrantengroepen met een geschiedenis van niet eens 200 jaar, naast de Inheemsen en de Afro-bevolking die meer dan 300 jaar hier aanwezig zijn. Door onderwijs, werkgelegenheid, het gemengde sociale leven maar niet in de laatste plaats de politiek hebben de grote bevolkingsgroepen wortel geschoten in Suriname. Naarmate de groepen vooruitgaan en integreren is er minder behoefte om politieke concentratie te verkrijgen. De Marrons en de Javanen zijn de enige groepen in Suriname die zich openlijk politiek bundelen. Maar de hamvraag bij het evalueren van kiesstelsel blijft, wat voor een samenleving de natie wil. In de eerste plaats willen we geen gemarginaliseerde minderheidsgroepen in Suriname die onderdrukt worden. Suriname wil ook zijn gezicht behouden: dat gezicht wordt bepaald door Inheemsen (die wel bedreigd worden met uitsterven), stadscreolen, Marrons, Chinezen, Hindoestanen, Javanen, Boeroe’s en een hele schakering aan dogla’s. Het is ongewenst dat een van deze groepen zich achtergesteld, gemarginaliseerd of benadeeld voelt. Er is in ons politiek verleden heel snel na de komst van de immigranten een politiek spanningsveld ontstaan tussen de creolen en de Hindoestanen. De scholing en politieke ontwaking vanwege de ontwikkelingen in het land van afkomst met politici van wereldformaat (Mahatma Gandhi, Jawaharlal Nehru, Indira Gandhi) maakten Hindoestanen tot een te snel geïntegreerde groep die lijnrecht in de confrontatie stond van de oude groep creolen die bang waren ‘hun’ land te verliezen en te moeten delen. De PNR was de beweging die Creools synoniem wilde maken aan Surinaams. De rest was on-Surinaams. Die tegenstelling heeft bestaan tussen de NPS en de VHP. Door de exodus vanuit de NPS naar de NDP is er nu een etnische spanning tussen de NDP en de VHP. Door persoonlijke banden vanuit de familie, cultuur, religie en buurt (van voorouders) zitten veel Hindoestanen logischerwijs nog in de VHP. De VHP is overwegend Hindoestaans niet omdat het een etnische partij is, maar omdat de historische structuren daartoe leiden. De NDP herbergt ook Hindoestanen, maar is een voortzetting van de Creoolse PNR. Er is een vrees voor dominantie en kapitaal. Daarom zullen, ongeacht kwaliteit van getoond bestuur, partijen als NDP en NPS bestaansrecht blijven hebben. Het kiesstelsel is derhalve nog niet vatbaar voor herziening. Wat een deel van de bevolking wil is dat ongeacht de grootte van de bevolkingsgroepen, er geen dominante politieke groep ontstaat. Dat betekent dus dat sommige stemmen meer waarde moeten krijgen dan andere, vanwege de demografische samenstelling.
